Բնագիրը կցուած է։ The attached is my translation of Mihran Kurtoglian’s article that appeared on “Aztag” Daily on August 14, 2023. As much as possible, I attempted to keep the choices of the words, the order and the structure of the sentences, the tenses of the verbs, reflecting the original, which is attached to the translated text. Vahe H. Apelian
" The "Aztag" daily newspaper recently published an editorial with the above title and noted that since Russia, the United States, Europe and the international community unwaveringly condemn the blockade that threatens the lives of the people of Nagorno Karabakh and demand free movement in the Lachin Corridor, therefore, a logical and probable solution it proposes, is to bring a diplomatic initiative having "Recognition for salvation" as its agenda on the international table.
However, the editorial did not specify which version it recognizes. Is it the independence, joining with Armenia, or absolute autonomy within Azerbaijan? This last version, if not in the same words, but as a target aspiration, is a close representation of Prime Minister Nikol Pashinyan’s proposal, whose goal is nothing else, if not to ensure the internal freedom and security of life of the Armenians of Nagorno Karabakh within the framework of Azerbaijan with an international guarantee.
Regardless of the proposal for this or that option, the sad thing is that we as a nation are in such a situation where it has become almost impossible to form or develop a public opinion on the domestic front through the newspaper, the Internet or broadcast information media. In recent years, it has already been seen that any attempt to question its trajectory or choice and propose a new path has been rejected by the Armenian political leadership. One can only hope that the public opinion is binding, that under the pressure of that opinion, the leadership is forced to... blah, blah, blah, etc., etc. Surely, the readers of editorials and articles are intellectually for or against what is written, and that's all. If the reader is not against the writer, will not read the article to find mistakes with the intent of rebuking.
Consequently, press publications or analysis on social media are akin to mental exercises and unfortunately have no influence on the leadership. This has been the case for the past twenty-five years. Even before that, it was already like that in Soviet Armenia, whose infection has also been transmitted to the diaspora.
Coming back to the editorial and assuming that what it proposed is about recognizing the independence of Artsakh, confronting it, (the proposal), the following questions arise. Is it prudent to try again what has been tried and failed for thirty years? Has our diplomatic skill deepened and our capability multiplied, or have we attained such a military and economic power that our allies and enemies will have to reckoned with? From the first day, the signatory of these lines has voiced his disagreement with the idea of Artsakh independence, which is a denial of the historical, factual and legal facts of Nagorno Karabakh's Armenian belonging. When Artsakh was annexed to Azerbaijan by Stalin, that decision was justified by the fact that it was to reduce a burden from economically weak Armenia. Instead of spending thirty years for "independence", if the facts of Artsakh's Armenian identity were presented to the international leaders and negotiated consistently and uncompromisingly, perhaps we could have been a few steps further than where we are now.
Have we also taken into account how acceptable the creation of two Armenian states with international law would be for the countries of the region? The first president, LTP and his supporters, instead of boastfully deploring that we are in today's disaster because of rejecting the hand extended to us by the international community, let them first answer that when the defeated Papa Aliyev begged for a cease-fire, why did the LTP, receiving nothing from the victorious position, accepted to start negotiations; and secondly, more finally, if the agreement he praised in the negotiations was signed, who would have ensured that Azerbaijan, armed with the missiles from Russia and Israel, and its ally, Turkey, would not unleash war against Armenia? Who would have prevented? Who would have protected Armenia? These are questions that have no answers.
Let's go come back to today's situation. What is primary? The challenges are so many and urgent, and the new developments are so imperative that one wonders which one should be considered as a priority issue.
That is our situation today.
From the state of a victor demanding the independence of Artsakh, we have fallen into the inglorious state of a loser begging for the opening of a true humanitarian path. And we know that the beggar is obliged to be satisfied with what is given. The current conditions will not provide any grounds for making the demand for independence.
In the present state, it is imperative beyond all matters, to clarify and decide what is that we want as a nation, what are we striving for. According to this writer’s judgment, it is not clear what the government is aiming for. The opposition's idea of what to do in the future is also not clear, apart from the demand for a change of power, which has been voiced since the first days. The government and the opposition continue to accuse each other, to blame each other for the disaster, while the challenges are getting more complicated day by day. The Prime Minister is running here and there like a fire fighter, but the burning fire not only does not go out, but is turning into an uncontrollable fire and spreading.
The most important and primary thing at present is the internal national cohesion for Armenia and the Diaspora, the relief from the depression caused by the defeat, and for the effort of recovery after defeat and not adapting to the conditions of defeat. These words may be thought as wishful thinking, but they are not.
It seems that we don't have a leader who inspires the urgent task of preparing the ground for national solidarity.
*****
“Ճանաչում` Յանուն Փրկութեան»
ՄԻՀՐԱՆ ՔԻՒՐՏՕՂԼԵԱՆ
Oգոստոս 14, 2023
«Ազդակ» օրաթերթը վերի խորագրով խմբագրական մը հրատարակած էր վերջերս եւ նշելէ ետք, թէ քանի որ Ռուսիոյ, Միացեալ Նահանգներու, Եւրոպայի եւ ընդհանրապէս միջազգային հանրութեան կողմէ անվերապահ կը դատապարտուի Լեռնային Ղարաբաղի ազգաբնակչութեան կեանքին սպառնացող շրջափակումը, եւ շեշտակի կը պահանջուի Լաչինի միջանցքին մէջ ազատ շրջագայութիւնը, ապա ուրեմն տրամաբանական եւ հաւանական լուծումի մը համար կ՛առաջարկէ դիւանագիտական արշաւի մը սկսիլ` միջազգային սեղանին դնելով «ճանաչում` յանուն փրկութեան» օրակարգ մը…
Սակայն խմբագրականը չի յստակացներ` ո՞ր տարբերակին ճանաչում: Անկախութեա՞ն, Հայաստանի միացումի՞ն, թէ՞ Ազրպէյճանի կազմին մէջ բացարձակ ինքնավարութեան: Այս վերջին տարբերակը, եթէ ոչ` նոյն բառերով, բայց գէթ թիրախային ձգտումով մօտաւոր պատկերացումն է վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանին, որուն հետապնդածը ուրիշ բան չէ, եթէ ոչ` Ազրպէյճանի կազմին մէջ Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան ներքին ազատութեան ու կեանքի անվտանգութեան ապահովումը միջազգային երաշխիքով…
Այս կամ այն տարբերակի առաջարկէն անկախ` ցաւալին այն է, որ ազգովին մատնուած ենք այնպիսի կացութեան, երբ գրեթէ անկարելի դարձած է թերթով, համացանցով թէ հեռարձակուող տեղեկատուութեան միջոցներով ներազգային ճակատի վրայ հանրային կարծիք ձեւաւորելը կամ մշակելը: Վերջին տարիներուն կը դիտուի արդէն, որ յառաջագունէ մերժուած է հայ կեանքի քաղաքական ղեկավարութեան կողմէ` անոր ուղեգիծը կամ ընտրանքը հարցականի տակ դնելու եւ նոր ուղի առաջարկելու որեւէ փորձ… Ա՛լ ուր կը մնայ յուսալ, որ հանրային կարծիքը պարտաւորեցնող է, որ` այդ կարծիքի ճնշումին տակ ղեկավարութիւնը կը ստիպուի… պլա, պլա, պլա եւ այլն, եւ այլն: Խմբագրականները եւ յօդուածները կարդացողներ կը գտնուին անշուշտ, մտովի կողմնակից կամ ընդդէմ կ՛ըլլան գրուածին եւ` այսքան, եթէ անշուշտ կարդացողը գրողին հակակրողը չէ եւ յօդուածը չի կարդար սխալներ գտնելու եւ զայն պախարակելու միտումով:
Այնպէս որ, մամուլի հրատարակութիւնները կամ վերլուծումներու համացանցային համազարկը մտամարզանքի սեռին կը պատկանին եւ դժբախտաբար ոչ մէկ ազդեցութիւն ունին ղեկավար տարրին վրայ: Այդպէս եղած է անցնող քսանհինգ տարիներուն: Անկէ առաջ ալ Խորհրդային Հայաստանի մէջ այդպէս էր արդէն, որուն վարակը փոխանցուած է նաեւ սփիւռքին:
Վերադառնալով խմբագրականին եւ ենթադրելով, որ առաջարկուածը Արցախի անկախութիւնը ճանչնալու մասին է, անոր (առաջարկին) դիմաց անմիջական հարցադրումը հետեւեալն է. խոհեմութի՞ւն է երեսուն տարի փորձուածն ու ձախողածը կրկին փորձել: Դիւանագիտական մեր հմտութի՞ւնը աւելի խորացած է արդեօք, մեր կարողականութի՞ւնը բազմապատկուած է արդեօք, թէ՞ ձեռք ձգած ենք զինական ու տնտեսական այնպիսի հզօրութիւն, որուն հետ հաշուի պիտի նստին մեր դաշնակիցներն ու թշնամիները: Այս տողերը ստորագրողը առաջին օրէն իր տարակարծութիւնը բարձրաձայնած է Արցախի անկախութեան գաղափարին, որ ժխտումն իսկ է Լեռնային Ղարաբաղի հայաստանապատկանութեան պատմական, իրողական ու իրաւական փաստերուն: Նոյնիսկ Ստալինի կողմէ Արցախը երբ կը կցուէր Ազրպէյճանին, այդ վճիռը կ՛արդարացուէր անով, որ տնտեսապէս տկար Հայաստանէն բեռ մը պակսեցնելու համար է… Երեսուն տարի «անկախութեան» համար սպառելու փոխարէն` միջազգային ատեաններուն եւ բանակցողներուն հետեւողական ու անզիջող եթէ ներկայացուէին Արցախի հայապատկանութեան փաստերը, թերեւս քանի մը քայլ աւելի առաջ գացած կ՛ըլլայինք, քան ուր որ ենք հիմա: Նկատի ունեցա՞ծ ենք նաեւ այն, թէ տարածաշրջանի երկիրներուն համար որքա՛ն ընդունելի պիտի ըլլար միջազգային իրաւունքի տէր հայկական երկու պետութեանց գոյացումը: Առաջին նախագահը` ԼՏՊ եւ անոր համախոհները փոխանակ յոխորտանքով ափսոսալու, որ միջազգային հանրութենէն ատենին ձեռք ձգուածը մերժելնուս պատճառով այսօրուան աղէտին մէջ գտնուեցանք, նախ պատասխան թող տան, որ երբ պարտուած պապա Ալիեւը զինադադար կ՛աղերսէր, ինչո՞ւ ինք` ԼՏՊ, յաղթական դիրքէ ոչինչ ստանալով, ընդունեց բանակցութիւններու սկսիլը, եւ երկրորդ, աւելի վերջ, բանակցութեանց մէջ իր գովերգած համաձայնութիւնը եթէ ստորագրուէր, ո՞վ կ՛ապահովցնէ, որ Ռուսիոյ եւ Իսրայէլի նեցուկով հզօրացած Ազրպէյճանն ու անոր զինակից Թուրքիան պատերազմ պիտի չշղթայազերծէին Հայաստանի դէմ: Ո՞վ պիտի արգիլէր, ո՞վ պիտի պաշտպանէր Հայաստանը: Հարցումներ, որոնք պատասխան չունին…
Վերադառնանք այսօրուան պայմաններուն: Ո՞րն է առաջնայինը: Մարտահրաւէրները այնքան շատ են ու անյետաձգելի, եւ նորանոր զարգացումները` այնքան հրամայական, որ մարդ կը շուարի, թէ ո՞ր մէկը պէտք է դասուի իբրեւ առաջնային խնդիր:
Ահա՛ այսօրուան մեր պատկերը.
Յաղթականի ու Արցախի անկախութիւնը պահանջողի դիրքէն ինկանք անփառունակ պարտեալի եւ յանուն մարդասիրութեան ճամբու մը բացումը աղերսողի վիճակին: Եւ գիտենք, որ աղերսողը պարտաւոր է գոհանալ անով, որ կը տրուի իրեն: Ներկայ պայմանները ոչ մէկ հիմք կ՛ընձեռեն, որ կարելի դարձնէ անկախութեան պահանջը:
Ներկայ կացութեան մէջ եւ ամէն բանէ առաջ հրամայական է ազգովին յստակացնել ու որոշել, թէ իբրեւ ազգ ու պետութիւն` ի՛նչ կ՛ուզենք, ինչի՛ կը ձգտինք: Ըստ գրողիս դատումին, հիմա յստակ չէ, թէ ինչի՞ կը ձգտի իշխանութիւնը: Յստակ չէ նաեւ ընդդիմութեան պատկերացումը ապագայի ընելիքի մասին` բացի առաջին օրերէն բարձրաձայնած իշխանափոխութեան պահանջէն: Իշխանութիւն-ընդդիմութիւն կը շարունակեն զիրար ամբաստանել, աղէտին յանցաւորութիւնը մէկը միւսին վրայ բեռցնել, մինչ մարտահրաւէրները օրըստօրէ կը բարդանան: Վարչապետը հրշէջ սպասարկութեան պէս հոս-հոն կը վազվզէ, բայց ծայր առած կրակը ոչ միայն չի մարիր, այլ անզսպելի հրդեհի վերածուած` կը տարածուի…
Ներկայի ամէնէն հիմնականն ու առաջնայինը ներքին, ներազգային ամրութիւնն է, Հայաստանէն սփիւռք պարտութեան պատճառած ընկճուածութեան թօթափումը եւ ոչ թէ` պարտութեան շարունակութիւնը: Պարտութենէն ետք վերականգնումի ճիգը եւ ոչ թէ` պարտութեան պայմաններուն յարմարիլը: Այս ըսուածները բաղձանքի տեսակէն կը կարծուին, բայց այդպէս չէ:
Կը թուի, թէ ներքին ամրութեան համար ներշնչող ու ներշնչուող ղեկավար մը չունինք, որ ձեռնամուխ ըլլար ներազգային համերաշխութեան գետինը պատրաստելու այնքան անյետաձգելի գործին:
No comments:
Post a Comment