Gettysburg Address - Աբրահամ Լինքոլնի կէթիսպըրկի Ուղերձը

Vahe H Apelian

 Today, on July 3, 1863, Union forces turned the tide of the American Civil War with their victory at the Battle of Gettysburg.  The battle of Gettysburg, rightfully or not, reminds me of the Armenian Sardarabad Battle. 

Armenian forces before the Battle of Sardarabad
հայ զորքը Սարտարապատի Պատերազմին նախօրեակին

On November 19, 1863 president Lincoln gave his address at Gattysburg battle scene. Historians claim that despite widely-circulated stories to the contrary, the president did not dash off a copy aboard a train to Gettysburg. Lincoln carefully prepared his major speeches in advance; his steady, even script in every manuscript is consistent with a firm writing surface, not the notoriously bumpy Civil War-era trains. 

Two years later, I quote, “On June 1, 1865, Senator Charles Sumner referred to the most famous speech ever given by President Abraham Lincoln. In his eulogy on the slain president, he called the Gettysburg Address a "monumental act." He said Lincoln was mistaken that "the world will little note, nor long remember what we say here. Rather…the world noted what he said, and will never cease to remember it. The battle itself was less important than the speech."

Attached is my translation of president Lincoln's famed speech.

 Աբրահամ Լինքոլնի Կէթսպըրկի Ուղերձը կարելի է արտասանել Սարտարապատի Ճակատամարտը խորհրդնշող տօնակատարութեան։  Կցած եմ ուղերձին թարգմանութիւնս։ Սրբագրութիւնը կը պարտիմ երբեմնի ուսուցչիս Արմենակ Եղիայեանին։

*****

«Չորս քսանամեակներ և եօթը տարիներ առաջ մեր հայրերը այս ցամաքամասին վրայ յառաջացուցին նոր ազգ մը բեղմնաւորուած Ազատութեան մեջ և նուիրուած այն առաջադրութեան որ բոլոր մարդիկ ստեղծուած են հաւասար։

Այժմ մենք բոնկուած ենք քաղաքացիական մեծ պատերազմի մը,  փորձարկելու որ արդիո՞ք այդ ազգը, կամ որեւէ ազգ՝ այդպէս բեղմնաւորուած և այդպէս առաջադրուած կրնայ երկար տոկալ: Մենք կը հանդիպինք այդ մեծ պատերազմին մարտադաշտին վրայ: Մենք եկած ենք նուիրելու այդ մարտադաշտին մէկ մասը որպէս վերջին հանգստավայրը անոնց որոնք այստեղ իրենց կեանքերը նուիրեցին որպէսզի այդ ազգը կարողանայ գոյատեւել: Բոլորովին տեղին և պատշաճ է որ մենք այս ընենք:

Բայց աւելի խոր իմաստով՝ մենք չենք կրնար նուիրագործել - չենք կրնար սրբադասել - չենք կրնար սրբացնել այս հողը: Կենդանի և մեռած խիզախ մարդիկ որոնք պայքարեցան այստեղ, արդէն սրբացուցած են այն շատ աւելի բարձր քան մեր աղքատ ոյժը կարողանայ աւելցնել կամ նուազեցնել:

Աշխարհը քիչ ուշադրութիւն պիտի դարձնէ եւ ոչ ալ երկար ժամանակ պիտի յիշէ թե մենք ինչ կ՚ըսենք հոս, բայց երբեք պիտի չի կարողանայ մոռանալ այն ինչ որ ըրին այստեղ: Ընդհակառակը` մենք ողջերս ենք որ պէտք է նուիրուինք այստեղ ամբողջացնելու իրենց անաւարտ գործը, որուն համար անոնք մաքարեցան հոս եւ ազնիւօրեն առաջ մղեցին:

Աւելի շատ մեզի համար է որ հոս ըլլանք նուիրուած մեր առաջ մնացած մեծ գործին – այստեղի պատուելի մեռելներէն մենք նուիրում  ստանանք այն դատին՝ որուն համար անոնք տուին իրենց նուիրումին վերջին ամբողջական չափը – որ մենք՝  մեծապէս ուխտենք որ այդ մեռնողները ի իզուր մեռած չըլլան - որ այս ազգը, Աստծոյ ներքեւ ունենայ ազատութեան նոր ծնունդ մը  - եւ որ ժողովուրդին կառավարութիւնը, ժողովուրդին կողմէ, ժողովուրդին համար չի ջնջուի այս աշխարհէն:» 

Աբրահամ Լինքոլն