In appreciation of Frederic and Ara: The Best House of All.

Hovhannes Toumanian is said to be the “All Armenian Poet”.  “The Best House of All - Ամենից Լաւ Տունը” is the title of a poem he wrote. My mother used to recite that poem superbly. Frederic Apelian is an avid master photographer. Today I came across the attached photograph Frederic Apelian took during one of his photography excursions. It  reminded me Toumanian’s poem and Ara Mekhsian’s superb translation of the poem. It also reminded me  reading that a part of adulthood is that we, adults, strangely are homesick for a place and a time that no longer exists and that we can never revisit but wonder maybe, how would it be if we only could be a child again in this dreary world. Vaհe H Apelian

Courtesy Frederic Apelian

 

The Finest House

 

Where the winds frolic and toy,

And the waters roar and froth,

Lived a very restless boy

With his mother, kind and fond,

In a drab hovel,

In an old hovel,

By the river,

Under the trees.

 

One day, said the restless boy:

“My kind, loving mother, dear,

This place affords me no joy,

I must go away from here -

This drab hovel,

This old hovel,

By the river,

Under the trees.

 

Let me traverse many a road,

In search of the best abode,

When I’ve found it, I will come

And take you far away from

This drab hovel,

This old hovel,

By the river,

Under the trees.

 

In his travels far and wide,

He saw houses fair and bright,

But alas! something was amiss,

He returned, as per his promise,

To the drab hovel,

To the old hovel,

By the river,

Under the trees.

 

“Did you find it, my son?” asked the mother,

Beholding her son with ardor.

“I saw myriad gracious houses,

But the finest house yet remains

This drab hovel,

This old hovel,

By the river,

Under the trees.

 

  

Ամենից Լաւ Տունը

Յովհաննէս Թումանեան

 

Էնտեղ, ուր հովը խաղում է ազատ

Ու ջուրն աղմըկում, անվերջ փըրփըրում,

Էնտեղ իր բարի, իր սիրող մօր հետ

Մի շատ անհանգիստ տղայ էր ապրում,

Մի գորշ խըրճիթում,

Մի հին խըրճիթում,

Գետի եզերքին,

Ծառերի ակին։

 

Մի օր էլ եկաւ անհանգիստ տըղան,

Կանգնեց իր բարի, իր սիրող մօր դէմ.

«Մայրիկ, էստեղից պէտք է հեռանամ.

Միակ ձանձրալի տեղը, որ գիտեմ,

Էս գորշ խըրճիթն է,

Էս հին խըրճիթն է,

Գետի եզերքին,

Ծառերի տակին։

Թո՛ղ գընամ շըրջեմ աշխարհից աշխարհ,

Ճամբորդեմ լաւ-լաւ տըներ տեսնելու,

Ամենից լաւը ընտրեմ մեզ համար,՚

Գամ քեզ էլ առնեմ ու փախչենք հեռու

Էս գորշ խըրճիթից,

Էս հին խըրճիթից,

Գետի եզերքին,

Ծառերի տակին»։

 

Ու գնաց, երկար թափառեց տըղան,

Մեծ ու հոյակապ շատ տըներ տեսաւ,

Բայց միշտ, ամէն տեղ պակաս Էր մի բան...

Ու հառաչելով ետ վերադարձաւ

Էն գորշ խըրճիթը

Էն հին խըրճիթը,

Գետի եզերքին,

Ծառերի տակին։

«Գըտա՞ր, զաւա՛կըս», հարցըրեց մայրը,

Ուրախ, նայելով իր տըղի վըրայ։

«Ման եկայ, մայրի՛կ, աշխարհից աշխարհ,

Ամենից սիրուն, լաւ տունը, որ կայ,

Էս գորշ խըրճիթն է,

Էս հին խըրճիթն Է,

Գետի եզերքին,

Ծառերի տակին»։