Splendor in the Grass

The painting is by Laurie Konyalian graciously gifted to me. The translation of William Wordworth poem, “Splendor in the Grass” is by Ara Mekhsian. The poem became popular for a generation because of the namesake  1961 film starring Warren Beatty and Natalie Wood. Vaհe H Apelian

By Laurie Konyalian

 

 

Splendour in the Grass

by William Wordsworth

 

What though the radiance which was once so bright

Be now forever taken from my sight,

Though nothing can bring back the hour

Of splendour in the grass, of glory in the flower?

I We will grieve not, rather find

Strength in what remains behind

In the primal sympathy

Which, having been, must ever be.

In the soothing thoughts that spring

Out of human suffering,

In the faith that looks through death,

In years that bring the philosophic mind.

 

Մարգամիջի պերճանք

ՈՒԻԼԻԸՄ ՈՒՈՐՏՍՈՒՈՐԹ

 

Թէեւ պաղպաջը մերթ գեղաճաճանչ՝

Յաւերժ սրբուեր է աչքերէս հիմա,

Թէեւ երբեւէ ետ չի գար պահը

Մարգամիջի պերճանքին,

Ծաղկամիջեան շքեղանքին՝

Չենք ողբար, այլ կը գտնենք

Կորով մնացածին մէջ․

Վաղնջական կարեկցութեան մէջ,

Որ կայ եւ պէտք է յար մնայ․

Սփոփիչ խոհերու մէջ՝

Մարդու վիշտէն ընձիւղող․

Հաւատքին մէջ՝ մահը թափանցող,

Ուր տարիներ իմաստասէր միտք կ՚երկնեն․․․

Dogs from gods

Vaհe H Apelian

LtoR: Xolos, Haarzelf/Arazel

Recently I came across the attached picture of hairless black dogs, called Xolos.  These dogs are said to be a gift to humans, to guard them in life and guide them in the afterlife. They are considered to be among the oldest domesticated dog breeds. The remains of a such dog was found at an archeological site dating 5,500 years ago.

Xolos dog breed remained me of a mythical ancient dog, which is known in Armenian history as Harazel or Arazel because these dogs remain associated with the legend of the handsomest Armenian king Ara to who the mighty Assyrian queen Shamiram was infatuated. But Ara, remained loyal to his wife, and rebuffed her advances enraging her  to the point of attacking Armenia to capture Ara. But Ara was killed in the ensuing battle, against the wishes of queen Shamiram. Distraught, queen Shamiram had Ara’s body placed on hill so that the godly dogs Harazel/Arazel would lick his mortal wounds and bring him to life.

There are no breeds that are attributed to harazel/arazel. The Armenian Gampr (or Kampr) is also an ancient, dog suited for the Armenian Highlands. These dogs possess thick coats for harsh weather and have strong stamina to withstand the highland. They are said to be fiercely protective and deeply attached to their families. They are recognized as Armenia's national dog, but have no lineage to Aralez.

Aralez godly dogs remain a figment of our imagination but the characters of this ancient story continue to this day. Ara is a pre-Christian name that is popular to this day. In my childhood when I was asked what to name my new born cousin, I opted the name Ara. The eminent poet Roupen Sevag named his younger child and only daughter after the Assyrian queen. Shamiram Sevag passed away in France on October 17, 2016, at the ripe age of 102. 

The hill on which Ara’s body, the legend claims was laid, exists. Over time the Armenians adopted Christianity as their state religion but they did not forget about their handsome pagan king Ara who was loyal to his wife to his political detriment, and built a chapel on that very hilltop where the dogs Haralex/Aaalez from gods were once supposed to descend. They had become Christian but had kept the memory of the happening in pagan times. The village is situated along the shore of Lake Van. The village that sprang around the hill came to be called AraLezk--a compound word made of the king's name Ara and the Armenian verb to lick. The village now has grown into a town and, as is the regrettable Turkish tradition, its Armenian name has been oblitereated. 

One more thing about the legend of Armenia King Ara, his wife queen Nevart, and the Assyrian queen Shamiram. 

Simon Simonian book titled "Ge Khntrvi Khachatsevel",

The late Simon Simonian speculated on King Ara rejecting the Assyrian queen's infatuation if nor her love, in his book titled "Ge Khntrvi Khachatsevel", which literally means, "Please Overlap". In that book, Simon Simonian had luminaries of the Armenian history come on stage to a full capacity filled audience and dwell upon what the course of our history could or would have been, if only their actions were heeded. Simon Simonian had queen Shamiram appear on stage. She stated the following:

"Ara refused my love. I had promised him my kingdom along with my heart. He would have become the king of two countries, the kingdom of Ararat and Assyria because these two countries would have ceased fighting each other to extinction. Handsome Ara rejected both the throne and my heart. Had Ara joined me, the great majority of the oil wells of Mosul, some 95%, would have belonged to the Armenians. With Calouste Gulbenkian's 5%, the Armenians would have owned all. Just for the sake of Nvart khanoum (lady), Ara lost two kingdoms and the oil wells of Mosul"

I leave upon the readers to contemplate as to what could have been the course of our history if King Ara would not have been faithful to his wife queen Nvart to a “fault” or if the Haralez, the dogs from gods, had brought Ara to life and handed him to the Assyrian queen Shamiram.

 

 

Will Arayik Harutyunyan and his associates stay in Artsakh?

A snap shot of Arayik Harutyunyan testifying in Baku prison, Sarkis Mahserejian

 I was reading today about the plight of the Armenian prisoners in Baku and the looming harsh sentences they may get at the conclusion of this sham trial.

I was reminded of the article Sarkis Mahserejian wrote on August 31, 2023, in which he asked, “Will Arayik Harutyunyan and his associates stay in Artsakh, or will they find a way to leave?”.

 My estranged friend posed that question in the brutal partisan article he wrote on August 31, 2023, in which he likened the last-minute change in the Artsakh governance under duress, to a snow ball, hoping that it will roll down to Armenia and take over Nikol Pashinyan led Armenian government. He titled his article, “The snowball that should not melt”

His article was heralded by the diaspora ARF press. “Haierenik” presented it as its primary article.  The publishers of the Aleppo community ARF leaning newsletter “Kanstasar”, found that article to be of interest to its poverty-stricken community and had Sarkis Mahserejian’s article reproduced in  their  newsletter accompanied by the picture depicted below with a smiling Sarkis Mahserejian passport like photo next to a snow ball. 

Much like many other diaspora armchair warriors who spew blinded partisanship in the long established ARF press against the government of Armenia, Sarkis Mahserejian continues his campaign against the government of  Nikol Pashinyan. Surely, Sarkis and the editorial staff members who posted that article, know that Arayik Harutyunyan and his associates did not find a way to leave  Artsakh. Aliev found a way out of Artsakh for them into the Baku prison. 

Arayik Haroutyunyan is languishing in prison in Baku and faces life imprisonment,  Sarkis Mahserejian, the armchair warrior, is at home, in LA and continues to live in his house, he rarely leaves. 

I attached my response to his August 31, 2023.  I wrote it on September 25, 2023, during one of the darkest hours in recent Armenian history, and titled it "The snowball that turned into a fireball".

https://vhapelian.blogspot.com/2023/09/the-snowball-that-turned-into-fireball.html

I copied the picture of the snow ball next to Sarkis Mahserejian's smiling passport like picture from the Aleppo "Kantsasar" newsletter and posted in the caption the original article in Armenian. 

https://hairenikweekly.com/?p=57236

Council of Nicaea: 1700th anniversary

The calendar year 2025 is coming to its end. The year marked the 1700^th anniversary of the ecumenical council held in Nicaea, in 325. Every year, during the later part of the year, the Eastern Prelacy of the Armenian Apostolic Church forwards a booklet, to us as well. The 2025 booklet was devoted to the 1700^th anniversary of the Council of Nicaea. I reproduced prelate Archbishop Anoushavan Tanielian’s message about the Council of Nicaea,, and added a few personal notes. Vaհe H Apelian. 

“The Universal Church founded by Christ emerged from three centuries in 313, thanks to Emperor Constantine’s edict of tolerance. Soon after gaining freedom, however, it faced an internal division because of heretical Egyptian presbyter Arius. He refused to believe in the divine nature of Jesus Christ, and rather he confessed him as a created being.

Upon the invitation of Emperor Constantine, 318 patriarchs, theologians, clergymen, and deacons, including Armenian Catholicos Aristakes, took part in the First Ecumenical Council in 325, in the city of Nicaea. They condemned Arianism and formulated the Confession of Faith, which later was expanded, particularly emphasizing that Christ, the Only Begotten Son, is consubstantial with God the Father; in other word He is of the same nature. 

Sectarian movements in all their variants have a common characteristic, they constrict the infinite and divine Deep Mystery to the limits of the human mind. This temptation still exists today, as it did yesterday, and as it will tomorrow.

This is why the holy Council of Nicaea, even though it has 1700 years of history, still serves as a guide to the true faith for the believers of the present and the future. With this goal in mind, the Universal Church, especially during the Divine Liturgy, reaffirms the Holy Trinity, the spiritual unity of the Church, the Body of Christ, and the truth of eternal life, by singing or reciting the Nicaean Creed.

May the 1700^th anniversary of the Ecumenical Council of Nicaea affords the opportunity to every believer to renew and strengthen the true faith, and stay away from the tenets of all sorts of evil movements. Archbishop Anoushavan.”

***

Taking the following into account, may give us a broader appreciation of the Armenians accepting Christianity as their state religion and participating in the Council of Nicaea.

The Armenians accepted Christianity in 301 AD during the reign of king Drtad III, a descendent of King Drtad I, who was crowned king of Armenia in 67 AD by the Roman Emperor Nero, who persecuted Christians and had apostle Paul killed. The language and the culture of the Armenian Arshagouni dynastic court may very well have been Latin. Bear in mind the Latin Temple of Garni in Armenia. While the culture and the language of the other ecclesiestical dynasty, established a quarter of century before the Council of Nicaea, the Armenian dynastic Church, was Greek.

Gregory the Illuminator was of royal blood, and was educated in Caesarea, Cappadocia (modern-day Turkey), where he was raised as a Christian, having been taught in Greek. The formal language of the dynastic Armenian church he founded in 301 may very well have been Greek, as was the anguage at the Council of Nicaea. By the same token the culture, of the temporal dynasty, the Arshagouny kingship, was most likely latin. Bear in mind the Temple of Garni, (repeating).

According to Armenian historical accounts, Catholicos Aristakes, son of Gregory the Illuminator, who participated in the council of Nicaea, was murdered.

Saint Mesrob Mashdots discovered the Armenian alphabet 80 years after the Council of Nicaea, in 405 AD, which raises the issue whether the Armenian public related to church mass in Armenian.

Arshagouni dynasty ended in 428 AD, having ruled Armenia for 400 years as, arguably, Armenia’s greatest kingly dynasty. 

                                                ***

The Nicaean Creed as recited in the Armenian Apostolic Church:

 

Voices from Armenia: Turmoil in Armenia will end one way or another

The church and state turmoil in Armenia, as the saying goes,  is “going to get worst until it gets better.” It will end one way or another. Levon Shirinyan is the founder and the president of the Christian Democratic Party (Քրիստոնեա Ժողովրդավարական Կուսակցութիւմ։» Attached is my AI aided cummunicative translation of the statement he made on his Facebook page and the first comment to his statement. The original comments are attached. Vaհe H Apelian. 

Levon Shirinyan

What is happening in Armenia?

The state asserts its sovereign rights in all spheres of life, over all institutions.

Without exception, we are witnessing the end of the thieving state.

Hello, Armenia.

 

Narek Avetyan

Levon Shirinyan A 4-headed monster has now submitted a bid AGAINST the sovereignty of the country and the sovereign ELECTED government. 

1^st, Kocharyan with his supporters, the rich and the monied. 

2^nd, Samvel Karapetyan with his money, who will also be supported by serious financial backers from Russia. Only one example of the backers, is the Union of Armenians in Russia, with all its resources.

The 3^rd is the Church, with all its material, spiritual, and propaganda resources, and with its sins. 

The 4^th is the resources of Serzh Sargsyan and Levon Ter-Petrosyan, taken together.

At first glance, these 4 heads of the dragon, which also have disagreements among themselves, but are united on this anti-government issue, seem like a powerful force. But when you look at the opposing side, which is super powerful, invincible. It is the citizen of Armenia, with his rights and his APPOINTED government. A people that has chosen the path of sovereignty. In addition to the fact that everything is powerless against the will of the people, this monster has already shown its weakness when, under the will and wrath of the people, it sacrificed two of its 6 heads in Baku prisons (1, to the former leadership of Karabakh, and the 2^nd, Ruben Vardanyan). 

The remaining 4 are also the heads, which the tsar will sacrifice, after using all their resources before defeat. A defeat that he will suffer in the struggle against the will and sovereignty of the people of Armenia.

***

Ինչ է կատարվում ՀՀ-ում?

Պետությունն իր սուվերեն իրավունքներն է հաստատում կյանքի բոլոր ոլորտներում։Բոլոր ինստիտուտների վրա։ 

Անխտիր։

Մենք ականատեսն ենք Գողապետության վախճանին։

Ողջույ'ն, Հայաստան։

Լ.  Շ.

Narek Avetyan

Լևոն Շիրինյան 4 գլխանի հրեշա էս պահին երկրի սուվերենության ու սուվերեն ԸՆՏՐՎԱԾ իշխանության ԴԵՄ հայտ ներկայացրել։ 1֊ը՝ Քոչարյանն իր կողմնակից հարուստներով ու փողերով։ 2֊րդ Սամվել Կարապետյանը իր փողերով, որին կաջակցեն նաև ֆինանսական լուրջ միավորներ Ռուսասստանից։ Միավորներից միայն մեկ օրինակ Ռուսաստանում Հայերի միությունն է՝ իր ողջ ռեսուրսներով... 3֊րդը Եկեղեցին է՝ իր ամբողջ նյութական, հոգևոր, քարոզչական ռեսուրսներով... Ու մեղքերով.... 4֊րդը՝ Սերժ Սարգսյանի ու Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ռեսուրսներն ու գործոնը՝ միասին վերցված... Առաջին հայացքից վիշապի էս 4 գլուխը, որոնք նաև տարաձայնություններ էլ ունեն, բայց էս հարցի շուրջ կուռ են, հզոր ուժ է թվում... Բայց երբ հայացք ես գցում հակառակ կողմին, որը գերհզոր է, անպարտելի է։ Դա Հայաստանի քաղաքացին է՝ իր իրավունքներով և իր ՆՇԱՆԱԿԱԾ իշխանության հետ։ Ժողովուրդ, որն ընտրել է ինքնիշխանության ճանապարհը... Բացի նրանից, որ ժողովրդի կամքի դեմ ամեն ինչ անզոր է, այս հրեշն արդեն իր թուլությունը ցույց է տվել, երբ ժողովրդի կամքի ու ցասման տակ, իր 6 գլուխներից երկուսը մատաղ արեց Բաքվի բանտերում ( 1֊ը՝ Ղարաբաղի նախկին ղեկավարությանը, և 2֊րդը՝ Ռուբեն Վարդանյանը) ... Էս 4֊ն էլ են մատաղացու ուլեր, որոնք ցարը կզոհաբերի՝ պարտությունից առաջ օգտագործելով բոլոր ռեսուրսները... Պարտություն, որը նա կրում է Հայաստանի ժողովրդի կամքի ու սուվերենության դեմ պայքարում....

Անմոռանալի Խաչակիրը

 Վահէ Յ Աբէլեան

Շաբաթ 18 Հոկտեմբեր 2008: Աբէլեաններուն տոհմիկ գիւղէն  - Քէորքիւնայէն - շատ շատ հեռու, զոյգ քաղաքներ (Twin Cities) կոչուած քաղաքին  օդակայանին մէջն էի, երբ հեռաձայնով մայրս գուժեց ՃորՃ Աբէլէանին վաղաժամ մահուան գոյժը: Մահը պատահած էր այդ Շաբաթ օրուան վաղ առաւօտեան ժամերուն եւ մարմինը ամփոփուած էր Քէորքիւնայի պապենական գերեզմանատան մէջ նոյն օրը, կէսօրէ ետք՝ յետ արարողութեան Քէորքիւնայի պատմական Հայ Աւետարանական եկեղեցւոյ մէջ: Չէի կրնար պատկերացնել աւելի պատշաճ եւ Ճորճը ամբողջացնող հանգստեան վերջին կայան մը անողոք հիւանդութեան մէջ մաշած իր մարմինին համար: Կարծես ինքն ալ անոր համար կատարած էր իր վերջին ուղեւորութիւնը դէպի իր արմատները: Խաբուսիկ բայց հանգստացնող բան մը ունի Ճորճի թաղման այս իրողութիւնը:

Ձախէն աջ՝ Ճորճ  Ա Աբէլեան, Վահէ Յ Աբէլիան

Սպասման սրահին մէջն եմ դէպի Լոս Անճէլոս ուղեւորութեան համար, ուր այնպայմանօրէն կը հանդիպէի իրեն: Բնականաբար կը պրպտեմ յիշողութիւնս եւ հոն կը գտնեմ զինք ոչ որպէս առօրեայ ներկայութիւն, այլ մեր կեանքին հանգրուաններուն շարանին մէջ: Քէորքիւնայի մէջն է ան, երբ մենք տակաւին պատանիներ կը խաղայինք իրենց ընտանիքին պատկանող Նոֆերենց հռչակաւոր մանկանային – ձիթհանին - շուրջ: Աւելի ուշ, Հալէպի մէջ, երբ ես որպէս սկաուտ Պէյրութէն կը մասնակցէի ՀՄԸՄ մարզական խաղերու տողանցքին, կը հանդիպէի Ճորճին: Տարիներ վերջ Պէյրութ ենք ուսանողական մեր տարիներուն, ուր արդէն ցոյց կու տար կուտակուած ազգասիրութեան մը իւրայատուկ եռանդ: Եւ վերջապէս  Լոս Անճելոս է եւ տակաւին պատնէշի վրայ՝ իբր հեռատեսելի “Գիրքերու Հետ” շաբաթական յայտագիրով, որ վարեց տասնամեակ մը՝ պատգամելով իր եղէգնեայ գրիչովը:

Կային, չկան՝ –  Ա. Կարգ՝Վէրոնիկք (Շամմաս) Աբէլեան, Ճուլիա (Պոյատճեան) Շամմաս,, Նոֆէր Աբէլեան։

Կային, չկան՝ - Բ. Կարգ՝ Վարդուհի (Hamstra), Արաքսի (Jeanbart), Աշոտ, Ճորճ, Հրաչ Աբէլեաններ։

Բ. կարգ՝ վերջինը աջին՝ Յասմիկ (Աբէլեան) Քիլաղպեան

Այսպէս Ճորճը բնակեցաւ Քեսապ, Հալէպ, Պէյրութ, Լոս Անճելոս. բայց միշտ ապրեցաւ բիւրեղացած իր հայ ներաշխարհէն ներս: Չեմ գիտէր բնութեան ո՞ր դասաւորումը այսքան հայրինասիրութիւն կուտակած էր այս տղուն հոգիէն ներս, չըսելու համար  հայրենապաշտութեամբ բեռնաւորած էր զինք, որպէս խաչ մը, որ տառացիօրէն ուսամբարձ շալկեց Ապրիլ 24-ին, 1972-ի հաւաքական հետիոտն ուխտագնացութեան ընթացքին, Անթիլիասի վանքէն դէպի Պիքֆայայի բարձունքին վրայ գտնուող Մեծ Եղեռնի յուշարձանը: Հայաստանի անկախութենէն ետք կրկին անգամ կատարեց խաչակրութիւն մը դէպի Գարիգին Նժդեհի շիրիմը որպէս ուխտագրացութիւն:

 Ճորճը չկրցաւ տեսնել ազգային տոհմիկ արժէքներով բիւրեղացած հայախմբումի իրողութիւնը իր պատմական հողերուն վրայ: Սակայն բախտաւորութիւնը ունեցաւ ապրիլ անոր անհատական եւ մտերմիկ իրողութիւնը, յանձին Հալէպի մէջ ծնած, հայկական տոհմիկ ընտանիքի մէջ հասակ առած, Շաքէ անունով հայ աղջկայ մը մօտ, որ դարձաւ Ճորճի կեանքին հարազատ եւ անձնուռաց ընկերակիցը մինչեւ վերջ:

 Այսպէս,  Ճորճի բովանդակ կեանքը ազգային հաւաքական իտէալին որոնումը եղաւ, հեռատեսիլին վրայ իր պատկերացումովը, որպէս տաճար մը կառուցուած անխարդախ արժէքներու վրայ, ուր կմախքացած հայորդիներ պիտի հաղորդուէին այդ իտէալներով, վերակենդանանալու համար: Հաւատալ կ՚ուզեմ որ այդ ձգտումին գնահատանքը ապրեցաւ իր  վերջին տարին: Կը հաւատամ այդ եղաւ այն պահուն, երբ, հեռատեսիլի կայանի վրայ, հայ երիտասարդ եւ երիտասարդուհի մը զինք հրաւիրեցին ըլլալ, հայ երիտասարդութեան պատգամաբերը 2008-ի Ապրիլ 24-ի առթիւ քաղաքական հաւաքին, իրեն յանձնելով գնահատագրի տախտակ մը:

 Ես մեր իրողութեան մէջ չեմ հանդիպած նման ինքնաբուխ գնահատանքի, այդ ալ հայ երիտասարդութեան կողմէ, մէկու մը, որ ո՛չ ուսուցիչ է, ո՛չ կրօնական կամ կուսակցական, եւ հետեւաբար չի պատկանիր որեւէ միութեան մը՝ ըլլայ այդ կրթական, մշակութային, կրօնական կամ քաղաքական: ԱՆ ինքնատիպ անձ մըն է իր ուրոյն համոզումներով, անսակարկ ազգասիրութեամբ մը տոգորուած եւ բացարձակապէս խիզախ:

Մահուընէ քանի մը ամիսներ առաջ, իր շրջապատը զուարթացնելու տրամադրութեամբ, այսպէս արտահայտուեցաւ. «Ես արդէն անդի աշխարհին հետ կապի մէջ եմ, ամէնքն ալ հոն են: Հետեւաբար այս ագգին մազին անգամ դպչողը թող չկարծէ որ ինձմէ ազատած է»:

Կեանքին եւ գործին կառչած այս տղուն հրամայականը ազգասիրութիւնն էր ամէն բանէ առաջ եւ ամէն բանէ վեր: Այդպէս ալ տառացիօրէն մնաց մինչեւ իր մահուան սեմին, ինչպէս կը վկայէն իր կինը Շաքէն եւ եղբայրը Աշոտը: Երբ ան մահուան սեմին էր եւ ուժասպառ, գերմարդկային ճիգով մը Քէսապէն շուրջ 100 քիլոմեթր անդին, արաբացած եւ իսլամացած գիւղ մը գնաց զգաստութեան բերելու համար գիւղացիները իրենց հայ տոհմիկ ժառանգութեանը:

Ճորճ Ա Աբէլեանին շիրիմնաքարը՝ Քէօրքիւնա
Աշօտ եղբորը յղացումը

Սիրելի եւ անմոռանալի Ճորճ: Ահաւասիկ տարիներ      անցան վաղաժամ մահուանէդ ի վեր: Այժմ դուն շրջապատուած ես քու հարազատներովդ եւ պատսպառուած Քէորքիւնայի դարաւոր կաղնիին հովանիին տակ որպէս յիշատակ եւ որպէս օրինակ որ կարելի է, թէեւ ալեւորած եւ ալեհեր, կառչած մնալ ազգային իտէալներուն ինչպէս դուն ըրիր քու բովանդակ կեանքիդ ընթացքին:

Ճորճ Աբէլեան ուխտացնացութեան Գարեգին Նժդէհի շիրիմը
խուստուփ լեռ, Հայաստան

Render to Caesar the things that are Caesar's

Vaհe H Apelian 

 

Armenians celebrating Independence Day on September 21, 2018. 
Pictures courtesy J. Urban

I quote the following from an article Stepan Piligian recently shared: “It is disingenuous to support Karekin II simply because of dislike of the prime minister, especially when concerns about the Catholicos’ leadership have been voiced for decades. While this does not justify government interference in the elections, the church’s failure to address internal issues has contributed to this confrontation. We cannot afford to let this conflict devolve into a national debate over who is correct.” (Weekly December 4, 2025 - Searching for solutions to the church-government crisis requires transparency).

Indeed so, but as far as I am concerned, it was catholicos Karekin It who breached the constitution causing the constitutionqal crisis. He cast the stone first.

We must also accept that the state is not against the Armenian Church and not even against the Armenian Apostolic church. We must accept that the Armenian church is also Armenian Catholic and Armenian Evangelical Churches; and furthermore, that the Armenian Apostolic Church rests on four independent administrative pillars. The Armenian government is in conflict with Catholicos Karekin II and the Etchmiadzin ecclesiastical hierarchy and not with catholicos of the Cilician See seated in Antelias and not with the two patriarchs, one seated in Jerusalem and the other in Istanbul.

Of course, this is not a matter of a personal conflict between the prime minister Nikol Pashinyan and catholicos Karekin II, although and surely, their personalities play a definite role in the conflict, but the real issue is a constitutional matter. 

As far as I am concerned, it was the Etchmiadzin church hierarchy that breached its constitutional contract and hence triggered the ensuing crisis. To substantiate and bolster my claim I cite the following political posturings of Etchmiadzin hierarchy.

 After Armenia was defeated and capitulated in the disastrous second Artsakh war, or the catastrophic 44-Day War, Catholicos called for the resignation of the prime minister Nikol Pashinyan, whom the citizens of Armenia had overwhelmingly elected in December 2019.  

Nikol Pashinyan resigned as Prime Minister of Armenia on April 25, 2021, to trigger early parliamentary elections to resolve the political crisis, though he continued as acting PM until the new government was formed after the June 2021 elections.  But, the citizens of Armenia reelected him in June 2021.  However, the catholicos did not rescind his call for the PM’s resignation. On the contrary, the catholicos Karekin II qualified his call pontifical – Hayrabedagan. That is to say open ended and remains in force until the PM’s resignation is brought about. 

Not only the Catholicos did not rescind his call, he tacitly approval Archbishops Galstanyan, to wage an insurrection against the democratically elected government, calling it a holy struggle, Srpazan Baykar,– Սրբազան Պայքար. During the insurrection. in May 2024, Archbishop Bagrat Galstanyan issued a deadline for the Prime Minister Nikol Pashinyan to resign, giving Pashinyan a short ultimatum, initially one hour, then extended it.  In the same breath, Archbishop Bagrat Galstanyan became a candidate for Prime Minister of Armenia backed by the opposition and naturally supported by catholicos Karekin II.

It such actions do not constitute a breach of constitutional contract, what would it take to breach the constitution? 

I believe, catholicos Karekin II and the Etchmiadzin ecclesiastical hierarchy forfeited the  the Article 17 of the Constitution, that spells out that “The freedom of activities of religious organizations shall be guaranteed in the Republic of Armenia.. Religious organizations shall be separate from the State.” 

It is the duty of the government of Armenia to see that the constitution is upheld. And it also is the right of the citizens of Armenia to see that the catholicos seating in Etchmiadzin upholds the constitution and acts according the well-known biblical command, "Render to Caesar the things that are Caesar's, and to God the things that are God's"(Romans 13:7).

The Caesar is the Constitutional Armenian State, to which both the church and state should conform.