V.H. Apelian's Blog

V.H. Apelian's Blog

Monday, August 5, 2024

Why have coalitions in the National Assembly of Armenia ?

Vahe H Apelian 

I do not know of another country where political parties come together and form another political entity as a coalition or alliance and participate in the election as such to qualify for seats in the National Assembly, or in the country’s parliament. There may be such political systems, but I am not aware, other than in Armenia.

At the present two coalitions or alliances make up the opposition in the National Assembly of Armenia (NA).  They are “Armenia Alliance” (Hayastan Dashink), which is made up of the following three parties: Armenian Revolutionary Federation, One Armenia Party and Reborn Armenia party. The other is “I Have Honor Alliance" or coalition (Padiv unem dashink), which is comprised of the Republican Party and the Homeland Party.  The government is made of the front known as “Civil Contract” (K’aghak’atsiakan paymanagir). I say it is a front and not a coalition or alliance because two former alliances have come together as a front. They are, the former Way Out Alliance (Yelk Dashink), and the former My Step Alliance (Im k’ayly dashink). The two alliances or coalitions of the opposition are made up of active parities. The government is a front as it is made up of entities that are not active political parties any longer. In Armenian parlance, they are no longer – krantsouats - registered political parties. 

Political coalitions have become a reality in Armenia because of the existing electoral system which mandates a relatively high threshold for the political party to have seats in the National Assembly. The party should have at least 5% of the votes cast to qualify for seats in the National Assembly. Israel is also a multi-party democracy. The threshold there is 3.25%. There was time when the threshold in Israel was 1%. Consequently, political parties that may not assure 5% of the votes, may come together and make a coalition and participate in the election as a coalition, instead of having participated as individual political parties. These parties thus have a better chance of NA representation even though the threshold for the coalition is 7%. There is more likelihood of three parties come together as a coalition and secure seats, than each on its own. However, the parties should compromise to establish a common ground. Case in point for Diaspora, there are ARF-ers who represent the "Armenia Coalition"'s agenda in the NA, whatever that is, but are not representatives of ARF. They also need to work among themselves as how many from each party will actually be in the NA. Surely, being a member of NA is a coveted position.  

By law, the NA of Armenia has to be comprised of at least three political entities, be it. party or a coalition. 

During the last election in June 2021, “I Have Honor” coalition had 5% of the votes, less than the 7% required for a coalition and yet got seats in the NA because it had the most votes and thus became the third entity in the NA. Four alliances and 23 parties had submitted documents to Armenia's Central Electoral Commission (CEC) in order to register for the elections and the four alliances and 23 parties participated in the election but only two coalitions and one front qualified for seats in the NA.

Each system has its pluses and minuses. On the plus side, raising the threshold of participation in the multi-party systems secures the exemption of on the fringes ultra conservative, ultra nationalistic parties, to have seats. Such parties tend to tilt the careful balance of the major competing forces in their favor and drive the country’s politics towards extremism. It does not surprise me that was the reason Israel raised the threshold of party participation in the Knesset. I quote regarding the progressive tightening of the threshold in Israel, it used to be: “1 percent of the vote from 1949 to 1992, 1.5 percent from 1992 to 2003, 2 percent from 2003 to 2014, and 3.25 percent since 2015.”

On the minus side, raising the threshold results in a lot of wasted votes, or rather in usurped votes. The followings are the actual percentages of the votes, the two coalitions and the Civil Contract front got during the last, June 2021, election.  The “Armenia Alliance” had 21.11% of the votes, the “I Have Honor Alliance” had 5.22% of the votes, and the "Civil Contract" had 53.95% of the votes. If you tally the votes of two opposition coalitions in the NA, it amounts to 26.33%, which with the "Civil Contact"’s votes of 53.95% add up to 81.28% of the votes. What happened to the remaining 19% of the votes cast? The remaining 19% was absorbed by those who make the NA and hence the "Civil Contract" that had 53.95% of the popular vote, commands 67% (2/3) of the National Assembly. The two alliances of the opposition that had 26.33% of the popular votes, command 33% of the National Assembly (1/3). Consequently, it makes no sense for a political party in Armenia to participate in the election if it cannot assure 5% of the votes for itself. The votes cast in that party’s favor will be wasted. It rather form a coalition.

National Assembly of Armenia is comprised of 101 seats plus additional and leveling seats reserved for minorities. The number of seats in the present National Assembly is 107 seats. “The Civil Contract” has 71 sets, the “Armenia Alliance” had 29 seats and the “I Have Honor” coalition has 7 seats. But the National Assembly had 132 seats in the December 2018 Armenian parliamentary election. The opposition had 44 seats and the Nikol Pashynian led government had 88 seats. 

The change in the number of seats of the National Assembly is made to satisfy to following. First assure the party or the coalition its share of the votes received. And also assure that the National Assembly make up is 2/3 for the government and 1/3 for the opposition. The higher percentage of the votes of the winning party or coalition, the more  the  number of seats of the National Assembly will will be. Nikol Pashinyan won 70.44% of the votes in 2018 December parliamentary election resulting in 132 seat National Assembly. In 2021 parliamentary election, Nikol Pashinyan led government won 53.95% of the electoral votes, which resulted in 107 seats National Assembly. I have presented in my previous blogs, the mathematical basis for computing the number of seats of the NA.

I favor the threshold of the votes for the political party in Armenia be lowered, such as to 3.0 % as in Israel (3.25%) and do away with coalition and maybe also the mandated 2/3 government seats and 1/3 opposition seats and have number of seats of the National Assembly remain the same, such as 107 in the present. Let the parties fight for the votes and the elected parties fight among themselves  to form the government and the opposition.

Democracy is a messy business. But as Churchill is credited to have famously said that democracy is the worst form of governance but there is no better.

 

Saturday, August 3, 2024

«Արդի Խոհանոց» գրքոյքին խոհերով

Վահէ Յ Աբէլեան

Քանի մը օրեր առաջ, մօրմէս մնացած թուղթերը կը պրպտէի, «Արդի Խոհանոց» անունով գրքոյք մը ձեռքս անցաւ։ Տպուած է Լիբանան, Aravco Press, անունով տպագրատան մը կողմէ։ Գինը՝ 5  Լ.Ո- է։ Մայրս  նուիրած է հօրս, մակագրելով «Յովհաննէսին»։ Թէեւ մայրս իր անունը չէ նշած, բայց ստորագրութիւնը կասկածի առիթ չտար ճշդելու համար որ մօրմէս է։

Կրնամ պատկերացնել որ գրքոյկը շուրջ չորս տասնամեակներ առաջ տպուած ըլլալու է։ Հայրս ներկայ եղաւ մեր ամուսնութեան՝ 4 Յունիս 1977-ին, Ամերիկա, Նիւ Ճըրզի նահանգին Հայ Աւետարանական Եկեղեցիին մէջ, ձեռամբ – Rev. Bernard Assadour Guekguezian -ի։ Հայրս ժամանած էր որպէս այցելու բայց Ամերիկա մնալ ուզեց քանի որ աշխատանքի համար ընելիք չունէր Լիբանանի մէջ։ Իր բանեցուցած պանդոկը՝ որ ծանօթ էր որպէս Հոթել Լիւքս, եկար ատեն մնացած էր Արեւելեան եւ Արեւտմեան Պէյրութի սահմանագիծին վրայ, կողոպտուած, եւ թալանուած էր։ Իսկ շրջանը՝ կեդրոնական Պէյրութը, մնաց անմարդաբնակ երկար տարիներ մինչեւ Հարիրին զայն վերածեց ներկայ վիճակին՝ շքեղ բայց անհոգի, ըստ տակաւին Լիբանանաբնակ ընկերոջս։

Հայրս, Ամերիկա իր կեցութիւնը կրցաւ օրինականացնել աշխատելով որպէս խոհարարապետ Նիւ Ճըրզի-ի, Home for the Armenian Aged, հաստատութեան մէջ։ Կը պատկերացնեմ որ մայրս այդ շրջանին ղրկած էր գրքոյկը հօրս։ Այդ տարիներուն, մայրս մնաց Լիբանան մինչեւ որ հօրս կեցութիւնը  օրինակացուեցաւ ստանալով հպատակութիւն։ 

Գրքոյկը հարիւր – 100 – էջնոց, ափի չափ գիրք մըն է, ընդհանրապէս անուշեղէնի պատրաստութեան գրքոյք մը։  Հոն նշուած է պատրաստութիւնը զանազան «Քէյք», երու, «Բուտինկ»-ներու, «Փայ»-երու, «Քրէմ»-ներուինչպէս նաեւ «մաամուլ»-ի, «Նամուրայ»-ի, «Սապլէ»-ի, «Պիսքուիթ»-ի, «քախքէ»-ի, «Ղուրապիա»-ի, «Տօ Նաթ»-ի, «Ռոզեթ»-ի, ինչպէս նաեւ «Չէօրակ»-ի պատրաստութիւնները։

Գիրքին սկբնաւորութեան տրուած է ընդհանուր գիտելիքներ, չափի մասին, ջերմութեան մասին, պատրաստութեան մասին՝ օրինակ «ալիւրը միշտ մաղել չափելէն առաջ», կամ՝ «Ալիւրը հաւկիթին աւելցնելու ժամանակ միշտ գործածել փայտէ դգալ եւ շատ չ՚խառնել։» Նման պատուէրներու թիւը տասնեւմէկ հատ է։

Յուսամ կրցաք պատկերացնել ինչ չափի է այդ սփի մը չափ գրքոյքը։ Կը պարունակէ 100 թուագիր էջեր եւ իւրաքանչիւր էջին վրայ գրուած է պատրաստութիւնը «քէյք»-ի մը կամ «Փայ»-ի մը։ Իսկապէս արդի խոհանոցին համար  պատրաստուած գրքոյկ մըն է  եւ ԱՐԵՒՄՏԱՀԱՅԵՐԷՆ է

Կար ժամանակ այդ լեզուով՝՝ արեւմտահայերէնով, կեանքի փորձառութիւն եւ ամբարուած գիտութիւն կը փոխանցուէր։ Նման տետրակ մը ունէր զոքանչս, կնոջս՝ Մարիին մայրը, որ բացառիկ ասեղնագործ մըն էր, ոչ թէ առօրեայ հասկացողութեամբ, այլ որպէս արուեստաւոր։ Երկար տարիներ աշխատեցաւ  ընկերութեան մը մէջ որուն աշխարհարչակ անուն ունեցող հագուստ կապուստին առաջին օրինակը ինքը կ՚ասեղնագործէր։ Դարձած էր այդ ընկերութեանը յարգուած պաշտօնեաններէն,  թէեւ հազիւ խօսակցական Անգլերէն գիտէր, եթէ կարելի է այդպէս բնութագրել գիտցած Անգլերէնը։ Իր երիտասարդութեան, Տիկին Ալիսը կարի եւ ձեւագիտութեան  դասընթացքի հետեւած էր, սյն ատեն Հալէպի մէջ հռչակ ունեցող Օր. Արշալոյս Խարմանտարեանի Կարի եւ Ձեւագիտութեան դասընթացքին եւ պահած էր երբեմնի դասընթացքին տետրակը ուր ձեռագիր մանրասնած էր տարբեր ձեւագիտութիւններ։ Տետրակը նուիրեցի անոր թոռնուհիին։ Մայրս ալ հետեւած եղած է նման դասընթացքի մը, Պէյրութի մէջ ես ստացած էր Կարի եւ ձեւագիտութեան վկայական։ Ներփակ զետեղած եմ զոքանչիս տետրակէն էջի մը նկարը ինչպէս նաեւ մօրս Կարի եւ Ձեւագիտութեան վկայականը եւ իր շրջանաւարտութեան նկարուած նկարը։

Տիկ. Ալիս Յովսէբեանին ձեւագիտութեան տետրակէն օրինակ մը

Իսկ նեկայիս, նոյնիսկ Մարին պիտի չօգտագործէ «Արդի Խոհանոց» այս հայատառ  գիրքը։ Անշուշտ որ կան բազմաթիւ նման Արեւմտահայ գիրքեր, աւելի մեծ ծաւալով, նկարազարդուած, ինչպէս մեր գրադարանին մէջ պահ դրուած Անահիտ Ֆ Տօնիկեանին «Եփելու Արուեստը» մեծածաւալ, գունաւոր գիրքը, տպուած 1980-ին, Լիբանան։ Սփիւռքահայը արդէն տիրապետած է իր երկրին լեզուին եւ ամէն կարելիութիւն ունի հետեւլու խոհանոցի պատրաստութեան, ոչ թէ միայն կարդալով երկրին լեզուովը, այլ նոյնիսկ հետեւելով անոնց պատրաստութեան նկարահանումը։ Իրողութիւնը այն է որ մեզմէ, Մարիին եւ ինծմէ ետք, հայերէնը նոյնիսկ որպէս տառական խօսակցական լեզու դադրած պիտի ըլլայ մեր թոռներուն տուներուն մէջ։

Այդ է Արեւմտահայ գիրքին անխուսափելի ճակատագիրը։ Աւելի քան երեսուն տարիներէ ի վեր ազատ եւ անկախ Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ իսկ, Արեւմտահայերէնը նմացած է որբ եւ անտէր։ 

կը մտածեմ գիրքոյկը նուիրել NAASR-ին (National Association for Armenian Studies and Research) եւ կամ Armenian Museum of America-ին։ երկուքն ալ Պոսթոն քաղաքին մէջ են։  Բնականաբար ճշդելէ ետք որ օրինակ մը չունին։ կը կասկածիմ որ այս գրքոյքին ուրիշ օրինակ մը ունենան հոն պահ դրուած։ Այդ հաստատութիւններն ալ սկսած են խնդրել նուիրատուներէն նախապէս ճշդել որ հաստատութիւնը օրինակ չունենայ։ Կար ժամանակ Հայատառ գիրքերու աղբաման մը ըլլալու վտանգուած  էին, փոխանակ շտեմարան մը։  

Թող «Արդի Խոհանոց» գրքոյքն ալ հոն պահ մնայ հազարաւոր այլ հայատառ գիրքերուն հետ։

Մայրս՝ առաջին շարք, առաջին ձախին։


 

 

 

 

 

Friday, August 2, 2024

ԵՐԲԵՄՆԻ ՍԻՆ-ԷԼ-ՖԻԼԻ ՀԱՅ ԱՒԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆԻՆ ՊԱՏՄԱԿԱՆԸ՝ որպէս յիշատակ

կը վերատադրադրեմ այս պլակը որ տեղադրած էի 8 Օգոստոս 2017-ին, ի յիշատակ ԿԱՐԱՊԵՏ – ԿԱՐօ – ԳՐԻԳՈՐ ՄՈՄՃԵԱՆ-ին քանի որ, վեց տարիներ աօաջ երբ այս պլակը տեղադրած էի Ֆէյսպուքի էջիս վրայ, նկատողութեանս յանձնած էր որ դպրոցին աշակերտը եղած է։  կը վերարդադրեմ ՝ “ Garabet Krikor Moumdjian - Well, well, well, Dr. Apelian...Guess what. I was a student at the Sin el Fil school for my kindergarten and also 1st and second grades...I remember the Seokun bakery down on Sin el Fil road. just make a right at Seokun and up the small hill to reach the Nakhagertaran school...Those were the days...» Վահէ Յ Աբէլեան

Երբեմնի Սին-էլ-ֆիլ Հայ Աւետարանական Վարժարանին Պատմականը

Պատ. Արամ Հատիտեան

Մօրս՝ Զուարթ Աբէլեանին արխիւները պրպտած ժամանակ ձեռքս անցաւ կցուած տեղեկագրութիւնը, որ յանձնուած է իր ուշադրութեան, շատ հաւանաբար քանի որան տարիներ կամաւոր ծառայեց որպէս Լիբանանի հայ աւետարանական դպրոցներու ուսուցչական խորհուրդին ատենադպրուհին։ Այլեւայլ պատճառներով, Յունիս 1, 1971 թուականը կրող երկտողին կցուած այս տեղեկագրութիւնը պահ մնացած է քովը եւ վերջապէս հասած է Ամերիկա եւ տեղ գտած իր արխիւներուն մէջ։

Տեղեկագրութիւնը պատ. Արամ Հատիտեանին վկայութիւնն է, որ աղերս ունի Պէյրութի արուարձաններէն՝ Սին-Էլ-Ֆիլի մէջ հիմնուած հայ աւետարանական դպրոցի մը հիմնադրութեան հետ։ Դպրոցին հիմնադրութիւնէն 23 տարիներ ետք, Պատ. Արամ Հատիտեանը գրի առած է իր տեղեկագրութիւնը։

Պէյրութի «Ջանասէր» ամսաթերթի 2013 տարուան Յունուար-Փետրուար միացեալ թիւին մէջ տոքթ. Զաւէն Մըսըրլեան՝ երկարամեայ տնօրէնը Պէյրութի Հայ Աւետարանական Գոլէճին, կը ճշդէ որ այժմ Լիբանանի մէջ կը գործեն վեց հայ աւետարանական դպրոցներ։ Նոյն այդ յօդուածին մէջ պարոն տնօրէնը կը յիշէ որեօթը այլ լիբանանահայ աւետարանական դպրոցներ դադրած են գոյութիւն ունենալէ, որոնցմէ է Պատ. Արամ Հատիտեանին տեղեկագրած Սին-Էլ-Ֆիլի վարժարանը։ Դպրոցին դադրեցման թուականը չէ յիշած։ Այսպէս, Սին-Էլ-Ֆիլի հայ աւետարանական վարժարանն ալ պատմութեան անցած է, եւ անկէ մնացած են յիշատակներ՝ այդ դպրոցը յաճախած աշակերտներուն մօտ, ինչպէս նաեւ թուղթին յանձնուած է մեքենագրուած այս տեղեկագրութիւնը իր գեղեցիկ հայերէն ձեռագիրմուտքով, որ տակաւին լոյս չէ տեսած։

Կեցցէ՛ Հայ Աւետարանական համայնքը։ Ան եղաւ ռահվիրան հայ երկրորդական վարժարանի հիմնադրութեան Լիբանանի մէջ, ուր 1923ին հիմնեց Հայ Աւետարանական Գոլէճը, որուն տնօրէնութիւնը կը վարէ տոքթ. Զաւէն Մըսըրլեան անցնող հինգ տասնամեակներուն ընթացքին՝ 1967էն ի վեր։

Շատ յատկանշական գտայ պատ. Արամ Հատիտեանի տեղեկագրութիւնը, քանի որան լաւապէս կը ներկայացնէ հայ աւետարանական առաջնորդին հովուական մտահոգութիւնը եւ յանձնառութիւնը։ Տեսնելով հայ պատանիներուն վիճակը, պատ. Արամ կը յուշագրէ «Այս տեսարանը զիս չափէն աւելի յուզեց, քանի մ’օրեր շատ մտահոգ մնացի. խիղճս ալ անհանգիստ եղաւ։ Աստուծոյ աղօթեցի որ այս հարցին լուծումի կերպը ինծի յայտնէ»։

Անկասկած նման տեսլականն էր, որ մղեց Հայ Աւետարանական համայնքին առաջնորդները, որ Մեծ Եղեռնէն ետք Լիբանանի մէջ հիմնեն 13 հայ աւետարանական դպրոցներ, որոնցմէ վեցը տակաւին կը գործեն, իսկ մնացեալ եօթը պատմութեան անցած են, ինչպէս յիշիցի վերը։ Այս դպրոցներուն աշակերտեց հայ պատանին եւ պարմանուհին, առանց որեւէ համայնքային կամ կուսակցական պատկանելիութեան խտրութեան եւ հարկ եղած պարագային ստացաւ նիւթական աջակցութիւն։ Հայ Աւետարանական համայնքին ալ կը պարտինք միակ սփիւռքահայ համալսարանը՝ Հայկազեանը։

Այսու կը կցեմ տեղեկագրութիւնը ինչպէս նաեւ անոր մեգենագրութիւնը։

Վահէ Յ. Աբէլեան


Նամակի պահարանին վրայ՝




Ձեռագիր երկտողը՝




ԲՆԱԳԻՐԸ
ՍԻՆ-ԷԼ-ՖԻԼ-Ի ՀԱՅ ԱՒԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ
ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆԸ
————————————-
Սին-էլ-Ֆիլ-ի վարժարանը սկսաւ 1953 Նոյեմբեր 14-ին: Հովուական այցելութեանս ընթացքին Նոյեմբեր ամսուն սկիզբները տակաւին դպրոց չգացած եւ փողոցները սլքտացող խումբ մը մանուկներու հանդիպեցայ: Անոնք զաւակներն էին նոր եկած եւ Պէյրութի գետին եզերքի հիւղաւանները տեղաւորուած ընտանիքներու[,] որոնք անգործ եւ աղքատ ըլլալնուն համար դպրոցական տալու ի վիճակի չէին եւ հետեւաբար դպրոց չէին կրցած ղրկել զիրենք:

Այս տեսարանը զիս չափէն աւելի յուզեց, քանի մ’օրեր շատ մտահոգ մնացի, խիղճս ալ անհանգիստ եղաւ: Աստուծոյ աղօթեցի որ այս հարցին լուծումի կերպը ինծի յայտնէ:

Առաջին գործս եղաւ, մեր Նոր Մարաշ եկեղեցւոյ վարժարանի Մանկապարտէզ եւ Նախակրթարանի բաժինները լաւ մը աչքէ անցնել թէ արդեօք կարելի՞ էր քանի մը հատ այդ մանուկներէն հոդ տեղաւորել: Սակայն դժբաղդաբար այդքան խճողուած էին դասարանները որ հատ մըն իսկ տեղաւորել կարելի չէր: Ուստի մեզի կը մնարմէկ բան որպէս լուծում[՝]տեղւոյն վրայ սենեակ մը վարձել եւ ուսուցչուհի մը ապահովել եւ այսպիսով մանուկները փողոցէն փրկել: Սակայն երբ որեւէ նիւթական ապահովութիւն չունէի ի՞նչպէս կարելի պիտի ըլլար այս ընել: Ո՞վ կրնար այս ծրագիրս հաստատելով ինծի հետ գործակցիլ:

Այս շատ խիզախ եւ յանդուգն ձեռնարկ մըն էր եւ առանձինս, անձնական պատասխանատուութեամբ ի՞նչպէս պիտի կրնայի գլուխ հանել զայն: Սակայն Աստուծոյ ապաւինելով, հաւատքով եւ աղօթքով գործի լծուեցայ: Այս հարցին իմ վրաս ճնշումը այդքան ծանր էր որ ամէն կարելի դժուարութիւնները նկատի առնելով գործը յանձն առի:

Նախ, ուսուցչուհիի մը մասին մտածեցի: Ո՞վ պիտի ըլլար այն անձը որ այս դժուարին գործը կամաւոր կամ գէթ չնչին վճարումով մ’ընել յօժարէր: Իմ ժողովուրդէս Տիկին Շաքէ Հանէսեանին դիմեցի: Ժամանակին ուսուցչութիւն ըրած ծառայասէր եւ հոգեւոր քոյր մըն էր: Իմ մտահոգութիւնս, ծրագիրս իրեն ներկայացուցի, ինք անմիջապէս բաժնեց իմ այս մասին եղած ցաւերս եւ այս առնչութեամբ ամէն զոհողութիւն յանձն առնելու պատրաստակամութիւն ցոյց տուաւ, ինչ որ ինծի համար անբացատրելի գոհացում պատճառեց:

Երկրորդ, սենեակ մը վարձել էր որ բաղդատաբար դիւրին էր միայն դրամական հարց էր:



Այսպիսով ուրեմն Սին-էլ-Ֆիլ-ի Հայ Աւետարանական վարժարանը սկսաւ 1953 տարուան Նոյեմբեր 14-ին, Պէյրութ գետի եզերքի Կոմիտաս թաղամասին մէջ, 3×4 քառակուսի մէթր տարածութեամբ սենեակի մը մէջ 17 աշակերտներով եւ Տիկին Շաքէ Հանէսեանով որ մեր առաջին ուսուցչուհին եղաւ:

Շուրջ երեք ամիս յետոյ դպրոցին ցոյց տուած յառաջդիմութենէն քաջալերուած եղածը տեղեկացուցի Մերձաւոր Արեւելքի Հայ Աւետարանական Եկեղեցիներու Միութեան Կեդրոնական Մարմինին եւ իրենց միջոցաւ ալ «Ամերիկայի Հայ Աւետարանչական Ընկերակցութեան»:

Այս վերջինն ալ ուրախ եմ ըսելու թէ այս գործին կարեւորութիւն եւ այժմէականութիւնը հաստատելով, գնահատելով, քաջալերելով, այդ տարուան համար փոքրիկ նիւթական օժանդակութիւն ընելէ զատ յառաջիկային ալ եթէ գործը շարունակուի մասնաւոր յատկացում ընել խոստացաւ: Որով Ամերիկայի Հայ Աւետարանչական Ընկերակցութենէ եղած օժանդակութիւնը, նաեւ աշակերտութեան որպէս կրթաթոշակ տալիքները գանձելով սենեակի վարձքը տալէն յետոյ մնացած գումարն ալ որպէս չնչին մէկ նուէր կամ գործնական գնահատանք Տիկին Շաքէ Հանէսեանին վճարելով /2/ հաշիւը փակեցի այդտարուան համար, որ ամբողջ տարուան ընթացքին, քրիստոնէական հոգիով եւ կատարեալ նուիրումով աշխատեցաւ իրեն յանձնուած փոքրիկներուն մտային եւ հոգեկան զարգացման համար:

Մինչեւ 1968, տարուէ տարի քանի աշակերտութեան թիւը կ’աւելնար, ուսուցիչներու եւ սենեակներու թիւերն ալ աւելցնելով շարունակուեցաւ, Մանկապարտէզ եւ Ա, Բ, Գ, երեք դասարաններով: 1969-70 տարին չորրորդ դասարան մը, իսկ ներկայ տարին հինգերորդ մըն ալ աւելցնելով լման նախակրթարանի աստիճանին բարձրացաւ: 18 տարիներու 16 տարին վարձուած տարբեր շէնքերու մէջ շարունակուելէն յետոյ երկու տարիէ ի վեր իր սեփական շէնքին մէջ հաստատուեցաւ: Վարժարանի դիրքը Նոր Մարաշ եկեղեցւոյ ծիրին մէջ եւ շատ մօտ ըլլալուն համար, որպէս այն եկեղեցւոյ ալ հովիւը բնականաբար եկեղեցւոյս վարժարանին մէկ մասնաճիւղը կոչեցի զայն:

Մինչեւ 1962 աւագ ուսուցիչներով կառավարուեցաւ սակայն 1962-1968 վեց տարի շարունակ ունեցանք մեր առաջին տնօրէնուհին յանձին Տիկին Կլատիս Շիւքրիւի: Նա աւետարանական ոգիով տոգորուած նուիրուեցաւ գործի: Մէկ կողմէն դպրոցի զարգանալուն աշխատեցաւ, միանգամայն զայն որպէս աւետարանչական կեդրոն, Աւետարանի լոյս եւ սկզբունքները տարածելու գործածեց, ինչ որ վարժարանի բուն նպատակը եւ գոյապատճառն է:

Վերջին 18 տարիներու ընթացքին ինծի համար ամենայիշատակելի եւ ուրախառիթ օրը եղաւ Օգոստոս 29, 1969 Ուրբաթ երեկոն, երբ ազնուաշուք Տոքթ. Բ. Գրիգորեան ինծի հաղորդեց նշանակալից դէպքի մը աւետիսը, ըսելով, այսօր Սին-էլ-Ֆիլ-ի դպրոցին համար աղուոր շէնք մը գնեցինք եւ բանալին հետս է: 18 տարիներու յոգնութիւնս թօթափած եղայ, հանգիստ շունչ մ’առի, Աստուծոյ փառք տուի:

Շէնքը գնուած էր Տիար Ստեփան Փիլիպոսեանի իշխանական նուիրատուութեամբ եւ նոյնինքն Տոքթ. Բ. Գրիգորեանի բարեխօսութեամ[բ], հաստատամտութեան եւ վճռակամութեան շնորհիւ[,] որոնց համար յանուն Մերձաւոր Արեւելքի Հայ Աւետարանական Եկեղեցիներու Միութեան մեր երախտագիտութիւնը եւ շնորհակալութիւնը կը յայտնենք:



Այս անցած 18 տարիներուն վարժարանի գործերուն գրեթէ բոլորպատասխանատուութիւնը անարժանաբար ես վերցուցի Տիրոջ շնորհիւ[,] որ ինծի ոյժ տուաւ գործելու: 1964-ին հետս աշխատելու համար Կեդրոնական Մարմինը որպէս հոգաբարձուներ նշանակեց Տիար Պարգեւ Ատրունի եւ Տիար Յովհ. Թիլքեանը, որոնց անձնուէր եւ զոհաբերուող ծառայութեան, աշխատանքներու եւ եղբայրական գործակցութեան համար շատ երախտապարտ եմ անձամբ եւ վարժարանը շատ բան կը պարտի իրենց: Ուրախութեամբ կը նշենք որ վարժարանս այժմ կը շարունակէ տարուէ տարի աւելի յառաջդիմութիւններով եւ իր գտնուած թաղամասին մէջ օրհնութիւն ըլլալով:

Վարժարանիս ներկայ ուսուցչական կազմը,-
1) Տիկին Մարի Քեահկէճեան – Տնօրէնուհի
2)Օ
րդ. Մարի Պարութճեան
3)»   Ժանէթ Նագգաշեան
4)»   Սիլվա Տէմի
րճեան
5)»   Էլիզ Պէհէսնիլեան
6)»   Սե
դա Աղամանուկեան
7)»   Սօնա Մա
րգարեան
8)»   Մա
րիամ Սվաճեան
9)Պ
րն. Յարութիւն Ատրունի
[դպրոցին կնիքը]
Ա
րամ Յ Հատիտեան
Ատենապետ
Սին-էլ-Ֆիլ-ի Հայ Աւետ վա
րժարանի հոգաբարձութեան


Wednesday, July 31, 2024

The strangest bedfellows in the Caucasus

Vahe H Apelian

It is said that ‘politics make strange bedfellows” or “politics makes for strange bedfellows”, and the strangest bedfellows are Erdogan, Putin, Aliyev. Of course, the newly elected Iranian president Massoud Pezeshkian will have to deal with the threesome, but my gut feelings tell me it’s mostly a threesome of these three with whom the small land locked Armenia will have to deal with.

They indeed are strange bedfellows for their interests coalesce on an issue but not in another in their backyards or yards, causing turmoil in their bedroom. They cannot afford to divorce and search for new partners, even though they are promiscuous to begin with. After all politics does not make room for monogamous relationship.  Erdogan has been in a long-term relationship with NATO. Putin is cementing new relationships with the quasi capitalist, quasi communist Chinese strong man president, Xi Jinping and North Korea’s  totalitarian dear leader Kim Jong Un. Their smaller partner in bed, Ilham Aliyev, gets lost not knowing with whom to cozy more, Putin or Erdogan, irking one or the other.

I think the war in Ukraine is testing the threesome’s relationship. But, in spite of the ups and downs of the threesome’s relationship, they will  have to somehow stay together as strange bedfellows.  

The day before yesterday, Al Jazeera reported that “A war of words has broken out between Israel and Turkey after President Recep Tayyip Erdogan threatened his country could intervene militarily in Israel’s war on Gaza. Turkish and Israeli officials unleashed barbs at one another on Sunday and Monday after Erdogan said in a speech on Sunday that “there is no reason” that Turkey could not act, noting military interventions made in the past in other countries.” Read the other country as Karabakh/Armenia. After hearing Erdogan's verbal assault, Israel’s committed friend Aliyev, could not hold his peace as if nothing has changed in the threesome’s bedroom. He is reported to have said: ““The participation of foreign servicemen in the battles for the territorial integrity of Azerbaijan is unfounded.” The Azeri allegation is obvious. They dare deny Erdogan that Turkey was instrumental in defeating Armenia in the Artsakh. Now that Aliyev and Putin have more than cozied in an unmistakable relationship, Aliyev feels empowered enough to deny his Turkic friend Erdogan what is rightfully Erdogan’s and claims that the victory was his doing, surely thanks to Azeri blossoming amorous relationship with Putin.

This was not the case right after the war. Two days after the Armenian capitulation of the second Artsakh war, on 10/12/2020, Levon Sharoyan reported that “the Arabic section of the Turkish state-run broadcaster covered the recent events in Karabakh. The three participants analyzed the situation and clarified Turkey's views, which clearly showed what a long and consistent diplomatic and military efforts Turkey had vested to “swallow” Artsakh. I present to my readers a bunch of confirmations made from the Turkish media.

“Turkey's role in this victory was simply the key. We were the ones who trained the Azeri army. We were the ones who equipped it with modern equipment. We will no longer feel the need to keep this a secret.”

- “In this glorious victory by Azerbaijan, we can say that President Putin also stood by the Azeris. We are thankful for his fair role.”

- “According to the agreement on November 10, in a few days, the Armenian occupation forces will leave the Agdam region forever. Soon 150 thousand former residents of Agdam will return to their homes and thus the region will regain its native Azeri character.”

- “Nakhichevan will take a deep breath henceforth! From now on, Turkey will have a land connection and a bridge with its brother Azerbaijan from Kars and Nakhichevan. This vital corridor will open the way we longed for to reach to our Turkic-speaking countries of Central Asia.”

- “If Armenia tries not to implement the signed agreement, it will be hit very hard on the head with a joint Russian-Turkish fist. Let them have no doubt about this.”

- “Tomorrow, Friday, a large Russian military delegation will arrive in Ankara to discuss with us the details of the unwavering application of the November 10 agreement. Already yesterday, the defense ministers of our two friendly countries signed a memorandum (via an internet meeting), according to which Turkey is setting up a joint monitoring body with Russia to monitor the security situation in Karabakh. We will be allowed to have drones to curb possible illegal movements of the Armenians.” 

- "Pashinyan will most likely leave his seat. The new Armenian government must be a government "sponsored" by Turkey."

- “Karabakh must be rebuilt by Turkish businessmen. We have developed serious programs in this regard. Of course, Karabakh Armenians will also be allowed to come and live there as full citizens of Azerbaijan. They will see that under the auspices of the Azeri state, they will feel much calmer and happier than under the shadow of Yerevan.”  (See the link below).

Naturally it is up to readers to draw their conclusions from the doings of these three regional powers, as far as Armenia is concerned.  Armenia is not going anywhere. It will have to remain there put, and will have to deal with them. One thing is for sure. Rhetorics and sentimental statements have no room to assure the longevity of the State of Armenia in that region. 

Note: I attached the links to Levon Sharoyan’s reporting on Turkish media during and after the second Artsakh war.

Turkish media during the second Artsakh war:

 http://vhapelian.blogspot.com/2020/10/what-does-turkish-media-say.html

Turkish media after the  second Artsakh war:

https://vhapelian.blogspot.com/2021/05/let-me-ease-you-pain-dear-artsakh.html