Felix Arvers was thus immortalized with his sonnet.
During Felix Arvers’ life time, the sonnet began to leave the borders of France and gradually conquered the whole civilized world. It was translated into almost all languages and continues adorn collections of sonnets.
There was still much more.Arvers's sonnet gave rise to a literary genre the French call pastiches, which means a work written in the style of another author, most of which are sonnets.
The pastiches are parodies, which in form, literary style and in their bitter and sweet tones mostly imitated Anvers’ famous sonnet. They were mostly written in anonymity by women or sometimes men as if coming from women but some were written by men voicing men.
The number of such sonnets are many and not ncessarily always in French. Armenag Yeghiayan listed a few with their Armenian translations.
In French
1. Mon cher, vous m'amusez quand vous faites mystère Կը ծիծաղիմ, բարեկա՛մ, երբ կը քողարկես De votre immense amour en un moment conçu. Այն սաստիկ սէրն, որ յեղակարծ գերեց քեզ.
Vous êtes bien naïf d'avoir voulu le taire, Մեծ պարզամիտ մ’ես կարծելով` կ’սքողես,
Avant qu'il ne fût né je crois que je l'ai su. Մինչ ան չծնած տեղեկութիւն ունէի ես:
Pouviez-vous, m'adorant, passer inaperçu, Զիս սիրելով կրնայի՞ր դուն մնալ անտես,
Et,vivantp rès de moi,vous sentir solitaire ? Ու առանձին զգալ զքեզ, երբ ինձ մօտ ես.
De vous il dépendait d'être heureux sur la terre: Քու ձեռքդ էր բարեբաստիկ անցընել կեանք,
Il fallait demander et vous auriez reçu. Թէ խնդրէիր՝ կը կատարուէր քու ջերմ փափաք:
Apprenez qu'une femme au cœur épris et tendre Գիտցի՛ր, սիրող կնոջ համար նեղսրտիչ բան
Souffre de suivre ainsi son chemin, sans entendre Է չլսել,− երբ կը քալէ ան իր ճամբան,−
L'ami qu'elle espérait trouver à chaque pas. Խոստովանանք, զոր կ’սպասէ ժամէ ի ժամ:
Forcément au devoir on reste alors fidèle ! Այն ժամանակ միայն կը մնայ ան առաքինի.
J'ai compris, vous voyez, « ces vers tout remplis d'elle». Լա՛ւ հասկցած էի ես քու տարփդ գաղտնի, C'est vous, mon pauvre ami, qui ne compreniez pas». Չհասկցողն լոկ դո՛ւն էիր, խե՜ղճ բարեկամ:
* * *
2. «Montre enfin au grand jour, loin d’en faire mystère, Ցոյց տուր աշխարհին՝ քողարկելու փոխան,
Ce désir d’être aimé par tout homme conçu ! Սիրոյ տենչն այդ յատուկ ամէն սրտի սիրող,
Mal d’amour, mon chéri, ne devrait pas se taire : Յեղակարծ տարփ մ’այդպէս չպարտի լռել,
Pouvais-je le guérir avant de l’avoir su ? Ինչպէ՞ս բուժէի քեզ՝ անգիտանալով զայն:
Jamais un beau garçon ne passe inaperçu… Աղուոր մանչ մը երբեք չի ձգուիր անտես,
Tu n’es pas né pour vivre et languir solitaire. Դուն ծնած չէիր մենագար հիւծելու,
Viens trouver dans mes bras le bonheur sur la terre, Եկ գրկիս մէջ գտնել երկրային քու բախտ,
Et ne t’en prends qu’à toi si tu n’as rien reçu. Մեղքը քուկդ է, եթէ սէր ստացած չես:
Tu verras que je suis bien faite, ardente et tendre, Պիտի գտնես իմ մէջ սիրտն այն խանդակաթ,
Ni prude, ni bégueule et prête à tout entendre, Պատրաստ հատուցելու քու ամէն խնդրանք,
Sachant par le menu ce que c’est qu’un faux pas. Քաջ գիտակցելով վանել ամէն գայթ:
Elle ne jure point de te rester fidèle, Պիտի չերդնում բնաւ ըլլալ հաւատարիմ
Cette folle amoureuse ! Un jour, tu diras d’elle : Տարփուհին այս խենթ. օր մը պիտ’ըսես.
« Quelle fille c’était ! »… mais ne l’oublieras pas ! » «Ի՜նչ աղջիկ էր ան», − ու յաւէտ զիս յիշես:
* * *
3. «Ami, pourquoi nous dire, avec tant de mystère, Բարեկա՛մ, ինչո՞ւ այսպէս կը տրտնջաս, Que l'amour éternel en votre âme conçu, Որ սէրդ յաւիտեան՝ ծնած հոգւոյդ մէջ,
Est un mal sans espoir, un secret qu'il faut taire, Ցաւ մ’է յեղակարծ, որ պէտք է սաստել,
Et comment supposer qu'Elle n'en ait rien su ? Եւ ենթադրել թէ իրեն ան մնաց անհաս:
Non, vous ne pouviez point passer inaperçu, Ո՛չ, դուն չէիր կրնար աննշմար անցնիլ
Et vous n'auriez pas dû vous croire solitaire. Ու քեզ զգալ այդպէս համակ մենագար,
Parfois les plus aimés font leur temps sur la terre, Շատ սիրեցեալներ յաճախ են ապրած՝
N'osant rien demander et n'ayant rien reçu. Ոչինչ պահանջելով ու ոչինչ ստացած:
Pourtant Dieu mit en nous un cœur sensible et tendre, Բայց եւ Աստուած օժտած է մեզ սրտով քնքուշ,
Toutes dans le chemin, nous trouvons doux d'entendre Բոլորիս հաճոյ է մեր երթին մէջ լսել
Un murmure d'amour élevé sur nos pas. Սիրոյ քաղցր մրմունջ մեր քայլերուն ընկեր:
Celle qui veut rester à son devoir fidèle Ան որ ցանկայ մնալ հաւատարիմ խոստման,
Est émue en lisant ces vers tout remplis d'elle, Յուզուած է անկասկած տողերէդ այս խելառ,
Elle avait bien compris... mais ne le disait pas. Լիովին հասկցած, բայց եւ անբարբառ:
In Italian
4. «La mia anima ha suo segreto, la mia vita ha suo mistero :
Un amore eterno in un momento concepito.
Il male è senza speranza, così io l’ho dovuto tacere,
E colei che lo ha fatto non ne ha mai saputo nulla.
Hélas ! Io sarei passato vicino a lei inosservato,
Sempre al suo fianco, e tuttavia solitario,
Ed avrei fino alla fine fatto il mio tempo sulla terra,
Non osando chiedere nulla e non avendo nulla ricevuto.
Per lei, qualsiasi Dio l’abbia fatta dolce e tenera,
Lei farà il suo cammino, distratta e senza sentire
Questo mormorio d’amore che si leva sui suoi passi;
All’austero dovere piamente fedele,
Ella dirà, leggendo questi versi tutti pieni di lei:
«Chi è dunque questa donna?» E non capirà.
By Louis-Honor Fréchette (1839—1908): He was a Canadian poet, politician, playwright, and short story writer. For his prose, he would be the first Quebecois to receive the Prix Montyon from the Académie française, as well as the first Canadian to receive any honor of this kind from a European nation.
5. Non, non,votre secret n’était pas un mystère. Ո՛չ, ո՛չ, գաղտնիքդ առեղծուած մը չէր,
Cet amour éternel dicrètement conçu, Յաւիտեան սէրդ՝ յեղակարծ ծնած,
Vous avez, ô poète, eu grand tort de le taire: Ի զուր կարծեցիր ծածկել այն մէկէն,
Celle que vous aimiez l’a toujours fort bien su. Զի սիրեցեալդ զայն շատ լաւ գիտէր:
Vous n’avez point passé près d’elle inaperç; Դուն երբեք անտես չանցար իր քովէն,
Votre âme à ses côtés n’était point solitaire; Հոգիդ անոր կից՝ մինակ չէր իսպառ.
Mais vous avez perdu votre temps sur la terre: Բայց ունայնօրէն կեանքդ վատնեցիր,
N’osant rien demander, vous n’avez rien reçu. Հայցուոր անատակ՝ ոչինչ ստացար:
Les femmes ont le cœur aussi subtil que tendre: Կանացի հոգին՝ նրբազգած ու գողտր,
Pas une, soyez sûr, qui marche sans entendre Չ’անտեսեր ոչ մէկ մրմունջ սրտագին,
Le moindre des soupirs exhalés sur ses pas. Որ սիրող սիրտ մը կ’ուղղէ իր անցքին:
Ά l’instinct de leur sexe uniquement fidèles, Իրենց բնազդին միշտ հաւատարիմ՝
Des centaines, croyant vos vers tout remplis d’elles, Հարիւրաւորներ տողերուդ ի տես
Raillaient votre silence… et ne vous plaignaient pas. Հեգնեցին վարքդ՝ այպանելով քեզ:
armenag@gmail.com Արմենակ Եղիայեան
No comments:
Post a Comment