At a time in Paris, in early to mid 1800's, when the literary and the artistic elite apparently did not seem to have a care in the world, and could afford the time to entertain themselves speculating as to who the married woman, Felix Arvers had a love crush, was. Here they are the possibilities. Attached is my translation. The original is attached below. Vahe H. Apelian
 |
| A depiction of a Parisian literary salon |
With Arver's death in 1850 - even earlier - a dozen of the plays, as well as poems he wrote, were all forgotten, except for the familiar sonnet, whose artistic charm and especially the identification of the mysterious woman became the object of universal interest and acquired a new momentum, both in and outside France.
The sonnet received special attention, especialy in literary clubs, which were known as «literary salons», among which was notable the one whose meetings took place in a hall of the royal library, known as Arsénal. It was run by Charles Nodier, who was a prolific academic, writer and a noted intellectual of his time. The best writers of the day, irrespective of their gender, met there regularly. In a warm and cordial atmosphere, high-quality literary discussions took place.
During the height of his literary fame, during the first years of 1830’s, Arvers regularly participated in this literary salon, where Marie Nodier, Charles Nodier's twenty-year-old daughter who had a broad literary interests, also participated. She would soon marry and become Mrs. Marie – Mennessier Nodier (1811−1893), a poet, novelist, and a musician/
It is in the notebook of this young woman that Arvers wrote and inscribed his sonnet, labeling it as "translated from Italian". In 1933, that same sonnet, titled «Un secret – A secret». was included in the collection of his poems.
The speculations centered on the following four married women.
B. At the end of the century, Adolphe Plisson, a politician and a writer, motivated by his own interest, visited Cézy, where he met a 95-year-old woman named Tissier, who knew Arvers well, with whom he also received his education.
- He was a very happy child, - testifies the old woman.
Plisson asked her if she had ever heard from a friend a poem beginning with the words "Mon âme a son secret, ma vie a son mystère"...
To which the old woman replied, «no», putting a closure to that possibility. .
- No, he would say happier things - and that's how he runs out of his "acquaintances".
C. The third circulated name was that of Marie Dorval (1798−1849) who was abandoned by her father at the age of six, and a few years later she lost her mother as well. At the age of 16, she married for the first time with an actor. They had two children. She became a sought-after actress on provincial stages. After four years of mariage, she divorced her husband but kept her husband's family name, Dorval. In the same year, 1818, she moved to Paris, where she continued to make a name for herself on local stages with known celebrities. The following year, she entered into an open relationship with musician until 1828 and bore three children. The following year she married someone else, both agreeing that they would be free to have their extramarital affairs. She got to know the great actors, playwrights and other artists of the day. Through these acquaintances, she got in touch with the poet and playwright Alfred de Vigny, who was seperated from his wife. She also became intimate with Victor Hugo, whose wife was dating Sainte-Beuve. And a year later, in 1833, Marie Dorval, while maintaining ties with her two male lovers, had a passionate homosexual relationship with the famous writer and novelist Georges Sand, while continuing to act with the known stage actors.
Marie Dorval tumultous life happened when Arvers was at the height of his fame as an actor and playwright, making it possible that he met and got to know Marie Dorval.
D. The more plausible is considered Marie Nodier. Charles Gline, who was the first to write a detailed biography of Felix Arvers, tended to point out Marie Nodier, as the subject of Anvers' love crush.. He wrote tht "a reliable and trustworthy friend testified to me the revelation of Hetzel, the publisher of Arvers, that the poet personally admitted to him that he had Marie Notien in mind when composing his poem."
Poet Edouard Grenier confirms this information, and Adolphe Racot, a famous modern biographer, says that he personally saw the sonnet recorded in the notebook of Marie Nodier. and concluded that she "knew everything" and in order to spare her husband a possible bout of jealousy, she invented the version of the translation.
***
Juliette Récamier (1777−1849) founded the most famous and long-lived Parisian literary salon, where the greatest writers and artists of her time met. Going beyond the boundaries of an ordinary salon, it became a real cradle of literature, where the greatest masterpieces of the time were created.
****
Բնագիրը՝ Հնչեակի մը հետքերով (2)
Առվերի մահով՝ 1850-ին,− թող որ աւելի կանուխ ալ,− մոռացութեան տրուեցան անոր տասնեակ մը թատերախաղերը, ինչպէս նաեւ բանաստեղծութիւնները՝ բացի ծանօթ հնչեակէն, որուն գեղարուեստական հմայքն ու մանաւանդ բովանդակած առեղծուածը նոր թափով ու տարողութեամբ առարկայ դարձան համընդհանուր հետաքրքրութեան՝ ի Ֆրանսա թէ Ֆրանսայէն դուրս:
Այս հաւաքոյթներուն կանոնաւոր կը մասնակցէր Առվեր եւս իր փայլուն օրերուն՝ երեսունականներու առաջին տարիներուն: Այնտեղ մնայուն ներկայութիւն էր նաեւ գրական շատ լայն հետաքրքրութիւններ ունեցող Մարի Նոտիէն՝ Շառլի քսանամեայ դուստրը, որ շուտով պիտի ամուսնանար ու դառնար տիկին Marie Mennessier-Nodier (1811−1893). տեսնել աւելի անդին:
Ահա այս դեռատի կնոջ յուշատետրին մէջ է որ Առվեր գրած ու մակագրած է իր հնչեակը՝ զայն,− ինչպէս կ’ըսուի,− «իտալերէնէ թարգմանեալ[1]» պիտակելով, իսկ այդ նոյն հնչեակը Un secret“գաղտնիք մը” խորագիրով մտած է իր քերթուածներու հատորին մէջ՝ 1833-ին:
* * *
Սիրային այս գաղտնիքը մեկնաբանողները կը կազմեն չորս տարբեր խումբեր:
ա. Անոնք, որ անոր ետին կը տեսնեն տիկին Վիկտոր Հիւգոն, որ կը կոչուէր Adèle: Իբրեւ թէ իր հնչեակին 12-րդ եւ 13-րդ տողերուն ծայրը գտնուող fidèle եւ d’elle բառերու վերջայանգերը այդպէս ալ ծածուկ կ’ոգեկոչեն այդ կնոջ անունն ու յիշատակը: Որեւէ աղբիւր չի լուսաբաներ, թէ Առվեր ե՛րբ եւ ո՛ւր կրնար հանդիպիլ տիկին Հիւգոյին, որպէսզի ծնէր այն «անանց ու յեղակարծ» սէրը, որուն կ’ակնարկուի հնչեակի երկրորդ տողին մէջ: Ի վերայ այսր ամենայնի տիկին Հիւգոն ունեցած է «ի՛ր գաղտնիքը»՝ 1830-ին արտաամուսնական կրակոտ կապեր հաստատած ըլլալով իր ամուսինին բարեկամներէն Saite-Beuve-ի[2] հետ, կապ, որ աւելի ուշ քան 1836-ը կը շարունակուէր անտեղիտալիօրէն՝ նոյնիսկ հակառակ ամուսնոյն կշտամբանքներուն: Այս բոլորը դժուար թէ տիկին Հիւգոն «տրամադրելի» դարձնէին երրորդի մը, որ Առվերն էր:
բ. Ուրիշներ հնչեակի հերոսուհին փնտռած են Առվերի մանկութեան մէկ ընկերուհիին մէջ, որ բանաստեղծը վաղ պատանութեանը ճանչցած էր հօրը ծննդավայրին՝ Cézy-ի մէջ, այնպիսի տարիքի մը, ուր ո՛չ կրնար ամուսնանալ, ոչ՛ սիրահետել: Թող որ մանկամարդուհին շատ կանուխ կը մեռնի, եւ Առվեր հետագային պիտի թաղուէր անոր շիրիմին շատ մօտ:
Դարու վերջերուն Adolphe Plisson, քաղաքական գործիչ եւ գրող, սեփական հետաքրքրութենէ մղուած՝ կ’այցելէ Cézy, ուր կը ծանօթանայ 95-ամեայ պառաւի մը՝ Tissier անուանեալ, որ լաւ ճանչցած է Առվերը, որուն հետ ալ ստացած է իր կրթութիւնը:
− Շատ ուրախ մանչ մըն էր,− կը վկայէ պառաւը:
Plisson հարց կու տայ անոր, թէ արդեօք որեւէ ատեն լսա՞ծ է ընկերոջ բերնէն «Mon âme a son secret, ma vie a son mystère» բառերով սկսող բանաստեղծութիւն մը...
Որուն պառաւը կը փութայ պատասխանել.
− Ո՛չ, աւելի ուրախ բաներ կ’արտասանէր,− ու այդպէս ալ կը սպառէ իր «ծանօթութիւններու» դիպաշարը:
գ. Շատ աւելի կը հոլովուի անունը Marie Dorval-ի մը (1798−1849):
Այս բոլորը տեղի կ’ունենային Առվերի ամենափայլուն ու խենթ տարիներուն, եւ ամէն բան կը թելադրէ, որ ան՝ իբրեւ դերասան ու թատերագիր, հանդիպած ու մօտէն ճանչցած ըլլայ Մարի Տորվալը. սակայն... հնչեակի տիպարին հետ ոչ մէկ հասարակաց գիծ ունի Տորվալ. ասոնք երկու էապէս հակադիր ու բոլորովին անհամատեղելի էակներ են, որոնք ամէն ինչով կը բացառեն ու կը վանեն զիրար:
* * *
Բանաստեղծ Edouard Grenier իր կողմէ կը հաստատէ այս տեղեկութիւնը, իսկ Adolphe Racot,− ժամանակակից հռչակաւոր կենսագիր մը,− կը պատմէ, թէ ինք անձամբ Մարի Նոտիէի յուշատետրին մէջ տեսած է այդ հնչեակը. եւ կ’եզրակացնէ, որ Մարի Նոտիէ «ամէն բան լաւ գիտէր» եւ հաւանական նախանձ մը խնայելու համար ամուսինին՝ հնարած էր թարգմանութեան վարկածը:
Յաւելուած
← Juliette Récamier (1777−1849) հիմնած է փարիզեան գրական ամենահռչակաւոր ու երկարակեաց salon-ը, ուր հանդիպած են իր ժամանակի մեծագոյն գրողներն ու արուեստագէտները: Սովորական salon-ի մը սահմաններէն դուրս գալով՝ ան հանդիսացաւ գրականութեան իսկական կաճառ մը, ուր ձեւաւորուեցան ժամանակի մեծագոյն գլուխ-գործոցները:
armenag@gmail.com Արմենակ Եղիայեան
No comments:
Post a Comment