V.H. Apelian's Blog

V.H. Apelian's Blog

Tuesday, October 22, 2024

Norayr Eblighatian: LTP "War or Peace, Time. to Get Serious"

 Introductory Note: President Levon Ter-Petrosyan (LTP) has a position paper for the resolution of the Karabakh conflict, called “War or Peace, Time to Get Serious”. This article is a response to Ter-Petrosyan’s thesis. Norayr Eblighatian

This document is being marketed as a vindication about LTP’s attempt at negotiations with Azerbaijan. The key point is “I told you so, but no-one listened”; and the consequences of the palace coup resulted in a belligerent policy that ended in disaster.

I believe this is a false narrative and a weak attempt at shirking personal responsibility. I should hasten to add that the Karabakh Movement leadership (all members) are responsible for the disaster that followed.

Internal Factors

The movement was started with no exit strategy. The Bishkek Protocol on May 5, 1995 was a provisional ceasefire agreement. In other words, the Armenian side agreed on a ceasefire, even though it was on the winning side, with no final peace agreement.

Following the ceasefire, both sides were expected to prepare for another round(s) of fighting that would end the war decisively. The Azeris immediately started preparations:

·      They consolidated their leadership, and 

·      Started a serious rearmament process. It is public knowledge that on average, the military budget of Azerbaijan was six times that of Armenia during the years between the two Karabakh wars. 

Meanwhile the Karabakh leadership:

·      Took control of the leadership of the republic of Armenia, and

·      Engaged in oligarchic activities; i.e. the fire sale of the industrial base left by the Soviet Union. Without an industrial base, Armenia went back to an agrarian society and a natural resource extraction economy.

We are to believe that in November, 1997, LTP came up with a proposal of land-for-peace negotiations. But negotiations assume two sides that would talk and come up with a mutually agreed upon conclusion.

LTP and the Karabakh Movement leadership did not have anyone to negotiate with. The Azeris had already decided to resolve this issue by force (the same way as they lost the territory by force). The subsequent Minsk negotiations reinforce the idea that the Azeris were pursuing time-to-rearm policy as opposed to a serious bargaining approach.

 

The Palace coup reinforces the conclusion that the Karabakh Movement leadership, as a group, did not have a coherent strategy:

1.   For continuing the fighting to the end, i.e. the jure liberation of Karabakh, and

2.   The unification of Karabakh with Armenia.

It was the unification with Armenia resolution that started the conflict. LTP and his comrades did not pursue that key political objective, even though they were in power both in Armenia and Karabakh.

Why did they start the war, without a clear objective of attaining a peace treaty with Azerbaijan and did not pursue the unification with the republic of Armenia?

The unification with Armenia had two aspects:

·      The jure unification, i.e. a resolution by the Armenian republic parliament declaring Karabakh as an integral part of the territory of the Armenian republic.

·      The facto unification by populating the region of Lachin. Building two roads to Karabakh does not secure the unification; however, populating Lachin and settling more families in Karabakh makes it harder to invade.

The Karabakh Movement leaders also point the finger at the public that was in furor at the thought of concessions. The simple fact is that it is the responsibility of the leadership to shape the expectations of the masses. In other words, they unleashed expectation with their rhetoric that they could not control. Eventually by not pursuing their proclaimed objectives, both the public at large and their second echelon leadership turned against them.

One of the key failures of LTP himself is that he refused to work with the Diaspora, and chose to pursue a solo policy of rule (both in Armenia and in Karabakh). Personal animosities led to a tunnel vision and hindered a broad coalition, which was essential for the monumental task that had started. Without the Diaspora, Armenia simply did not have the means to pursue its strategic objectives. 

My opinion is that the Karabakh leadership belonged to a regional Soviet apparatchik class, with no experience of international politics. These were KGB trained administrators that did not have either the experience or the vision to accomplish the political goals of their movement. They were transformed into petty dictators who were more concerned about keeping their fiefdom than the liberation of Karabakh.

 

And now, they are diffusing the blame, by a he-said-she-said narrative. 

·      One of them pushes the I-told-you-so story. 

·      The other wants us to believe that international relations are an exercise of personal friendships with other powerful leaders. He-is-a-friend-of-mine syndrome.

·      Others blame Russia for interfering in Armenian sovereignty and not letting the Armenian leadership to pursue its own objectives. The adherents of this narrative do not realize that they reveal a lack of sovereignty of ‘Independent’ Armenia.

·      Still others blame the ‘Turkic mindset’, instead of being introspective. The Turks are the bad guys.

The sad phenomenon is that these narratives are repeated so many times that the public starts believing that there must be an element of truth in them. This phenomenon seems to be the real motivation of these false narratives. Spreading doubt and confusion with the hope that history might be tempted to record them as extenuating circumstances.

External Factors

One of the key assumptions of LTPs land-for-peace negotiation strategy is that there is a willing negotiating party. 

My thesis is that assumption is false.

After stopping the bleeding (Bishkek Protocol of May, 1995), Azeris had to assess the situation, and one of the key conclusions was that time was on their side, and this setback can be overcome.

The first step was the consolidation of leadership. Heydar Aliev was installed as the president of Azerbaijan in 1993 after a military coup. He was a high-ranking KGB officer and even though he was despotic, he was ruthlessly efficient. As a side note, one can mention that even as late as October 1999, the Armenian side was divided (the killing of Vazken Sargsyan, Karen Demirchyan and six others in the Armenian Parliament).

The second step was the initiation of oil diplomacy.  In international circles the Karabakh issue was described as two competing claims:

·      Self determination of a region with minority Armenians, vs.

·      Territorial integrity of Azerbaijan.

Aliev started advocating the thesis of territorial integrity and by the second Nagorno-Karabakh war in 2020, Azeri diplomacy had prevailed. The majority of international actors were swayed by the territorial integrity argument. We had already lost the case, and were desperately searching for ‘friends’ and saviors. 

The third step was to bolster the Azeri armed forces. As mentioned before, between the first and the second Nagorno-Karabakh war, Azerbaijan spent 6 to 1 on military preparedness compared to Armenia.

In addition to purchasing the latest hardware and getting trained on it, there was a difference in strategy:

·      The Armenians adopted a Maginot line strategy.

·      The Azerbaijanis adopted a test-and-learn agile strategy which included ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance) coupled with drone and artillery targeting and special operations forces (SOF).

Test-and-Learn operations were conducted:

·      On the border of Karabakh (during the one-to-four-day skirmishes).

·      While Turkey tested and fine-tuned their Bayraktar drones in the Syrian war theatre.

The irony is that Armenians have a large community in Syria that could have easily gathered information on the Bayraktar drones, before they were utilized to target our youth in 2020.

The Armenian General Staff was expecting large columns of tanks and armor, while Azeri special forces outmaneuvered the defensive lines and reached Shushi. 

In conclusion, President Ter-Petrosyan’s attempt at vindicating himself and pointing the finger at his collaborators is not convincing.


Կեանքի վերջին տասնամեակները – The later decades of life

I copied the attached - OUR STAGES OF ELIMINATION IN LIFE - from Andrew Kizirian Facebook page and translated it.  The original is attached. Vahe H Apelian

Ա.    60 տարեկանիդ, գործ քեզ դադրեցնելու ենթակայ ես։  Հակառակ որ յաջող եւ ազդեցիկ էիր աշխատանքիդ մէջ, առօրեայի մէջ տուայտուող անձի մը վիճակին պիտի մատնուիս: Մի փորձեր կառչիլ պաշտօնէութեանդ շրջանին արձանագրած յաջողութիւններուդ եւ ունեցած ազդեցութիւններուդ վրայ: Ձեռբազատուէ եսէդ. այլապէս առօրեայիդ հանգստութիւնը պիտի կորսնցնես։

Բ.  70 տարիքիդ հանրութիւնը կամաց-կամաց կը սկսի հեռանալ քեզմէ: Ընկերներուդ եւ պաշտօնակիցներուդ թիւը կը սկսի նուազիլ: Մի ակնարկեր քու ունեցած եւ կատարած պաշտօնին քանի որ պաշտօնեանները չեն ճանչնար քեց եւ այդ իրողութիւնը պէտք չէ որ քեզ անհանգիստ ընէ։ Տարբեր մօտեցում մի ակնկալեր։

Գ.      80 տարեկանիդ ընտանիքիդ անդամները կը սկսին քեզմէ հեռանալ կամ որոշ հեռաւորութիւն պահել: Ընդունիր, որ առանձինդ պիտի ապրիս. լաւագոյն պարագային կեանքդ պիտի շարունակես կողակիցիդ հետ: Զաւակներ եւ թոռներ կրնան այցելել քեզի: Երբ այցելեն, այդ կընեն որպէս իրենց սիրոյ արտայայտութիւնը։ Հետեւաբար մի այպաներ իրենց որ աւելի յաճախակիօրէն քեզ չեն այցելել։ Աւելին մի ակնկալեր. անոնք ալ  զբաղ են իրենց կեանովը:

Դ.      90 տարեկանիդ աշխարհը կ՛ուզէ ձեռբազատուիլ քեզմէ։ Շատերը որոնց ծանօթ էիր արդէն անվերադարձ ձգած են այս աշխարհը։ Մի տխրիր, ոչ ալ սգայ. այս է կեանքի իրականութիւնը: Ամէն մարդ պիտի հետեւի այս ընթացքին: 

Հիշէ՝

Ա.          Միակը որ քեզմէ պիտի չուզէ ձեռբազատուիլ Աստուածն է։  երկրի վրայ քու ճամբորդութիւնէդ ետք պիտի վերադարնաս Ամենակալին եւ պիտի հաշուետու ըլլաս քեզ Ստեղծողին թէ ինչպէս ապրեցար կեանքդ։

Բ.     Ուստի հանդիպիր քեզ Ստեղծողիn աւելի յաճախ. հնազանդէ Ամենակալին. ներկայութիւնդ պահէ Իր հետ։

Գ.      Հետեւաբար, այնքան ատեն որ մարմինդ կարող է, ապրէ կեանքը իր ամբողջութեանը մէջ։ Պաշտէ Աստուած ճշմարտութեամբ եւ հոգիով։ Ափսոսասք պիտի չըլլայ որ կեանքդ Իրմով ապրեցար։

Օրհնուած մնայ։

***

OUR STAGES OF ELIMINATION IN LIFE

1. At 60, the workplace eliminates you. No  matter how successful or powerful you were during your career, you'll return to being an ordinary person. So, don't cling to the mindset and sense of superiority from your past job, let go of your ego, or you might lose your sense of ease!

2. At 70, society gradually eliminates you. The friends and colleagues you used to meet and socialize with become fewer, and hardly anyone recognizes you at your former workplace. Don't say, "I used to be..." or "I was once..." because the younger generation won't know you, and you mustn't feel uncomfortable about it!

3. At 80, family slowly eliminates you. Even if you have many children and grandchildren, most of the time you'll be living with your spouse or by yourself. When your children visit occasionally, it's an expression of affection, so don't blame them for coming less often, as they're busy with their own lives!

4. At 90, the Earth wants to eliminate you. Some of the people you knew have already departed forever. At this  point, don't be sad or mournful, because this is the way of life, and everyone will eventually follow this path!

 REMEMBER,

1. the only thing that won't eliminate you eternally is God because at the end of our journey here on earth we shall all return to Him with accounts of how we lived our lives

2. So, meet Him more,

3. Communicate with Him more,

4. Obey His orders, and

 5. Maintain your presence with Him 

Therefore, while our bodies are still capable, live life to the fullest! Worship God in truth and in spirit. And there will be no regrets living out our lives for Him!

Be blessed!

 

Monday, October 21, 2024

Nubar Gulbenkian’s pointed depiction

 I quote from the first two pages of Nubar Gulbenkian’s autobiography titled “Portrait in Oil”. The chapter is called “Escape in a Gladstone Bag”. Please read the short paragraph and get to know Nubar’s pungent humor pervasive in his autobiography. Vahe H Աpelian

“I was born on the 2nd of June 1896, in that same village of Kadi Keui, which was the ancient Chalcedon, the seat, in the 451 of the fourth Council of Christian Church1, to which I belong by tradition, if not always by deepest religious conviction. I am an Armenian. My father came from a family of Armenian merchants who were engaged in trade with the old Ottoman Empire and also in export business. He was a member of the family firm which had a branch in England; my mother was the eldest daughter of an Armenian banking family from Constantinople. I was their first born.

I was only a few weeks old when we left Kadi Keui and fled from Turkey, for the year 1896 was the time of the Armenian massacres. The Armenians, deeply attached as their were to to their church, were one of the Christian minorities in the old Ottoman Empire, and although, by their financial and commercial abilities they rendered great services to the Empire, they were apt to look towards the Christian Great Powers; they were also used by those Powers, not only against each other, but also against the already decaying Empire. “The Armenian Question” was a problem of long standing and Abdul Hamid the Second, known variously as the Sick Man of Turkey or the Red Sultan, was determined to find a solution to it. He set about it in a very logical way. If there were no Armenians, he reasoned, there could be no Armenian Question; hence the massacres.”

That Turkic mindset Nubar Gulbenkian pointedly, if not sarcastically,  depicted, has not changed.

Note: 

1. 1. The Armenians did not participate in the fourth Council of Christian Church in Chalcedon in 451 because they were preparing for the imminent attack by the Persians, or were already waging the war in what would be known as the Vartanian War, Vartanants Baderazm. 

Sunday, October 20, 2024

A document for history: “War or peace, time to get serious" - "Պատերազմ թէ՞ խաղաղութիւն՝ լրջանալու պահը" - Introduction

 Vahe H Apelian - Vաhe Յ  Աpeliաn

“War or Peace, Time to get Serious” is president Levon Ter-Petrosyan’s (LTP) position paper for the resolution of the Karabagh conflict, he published on November 1, 1997, where he advocated concessions for resolving the lingering Karabagh conflict. 

LTP’s negotiating position outlined in that document created an uproar in Armenia and resulted in the palace coup engineered by Robert Kocharian, Serzh Sargsyan, Vazken Sarkissian and Vartan Oskanian leading to president LTP’s resignation a few months later, on February 3, 1998. 

In a recent posting on his Facebook page, Tatul Hagopian labelled that palace coup a political crime and wrote, “in 1997-1998, a political crime was committed in Armenia, as a result of which the historical opportunity to settle the Artsakh conflict was aborted.” (see note). From there on “Serzh Sargsyan, like Kocharyan before him, each for ten years and Pashinyan for two years, failed to act decisively. Consecutively they missed the opportunities to settle the Artsakh conflict.” (see note). 

The rest is another tragic page of the much tortured Armenian history, the loss of Artsakh. Historians will study this catastrophic loss from here and on and certainly will refer to the LTP’s historic political stand where he noted that, “Rejection of compromise and maximalism (striving to achieve the maximum and not the possible) is the shortest way to the complete destruction of Karabakh and deterioration of the situation in Armenia. It is not about giving or not giving Karabakh. It is about keeping Karabakh Armenian. It was inhabited by Armenians for 3000 years and it should be inhabited by Armenians after 3000 years.” 

The Azeri military incursion on April 1, 2016, seemed to have changed the mind of Serzh Sargsyan, the last architect of 1997 palace coup against LTP, the Velvet Revolution would unseat from power. He seemed to have realized the merit of the LTP’s position. Tatul Hagopyan quoting  Arthur Tovmasyan (Armenian: Արթուր Թովմասյան), who was the President of the National Assembly of the Republic of Artsakh from 21 May 2020 to 7 August 2023, noted the following. In  an interview Artur Tovmasyan had at the end of 2020, he has said the following: “After the April 2016 war, President Serzh Sargsyan and President Bako Sahakyan met with 22 deputies. Serzh Sargsyan urged us to agree to the surrender of seven regions. We said that the Madrid principles do not express the fundamental interests of the Armenian people. He also said that you have heard the song "Kars, Kars" many times, if you refuse the principles of Madrid, then one day you will hear the song "Stepanakert, Stepanakert", Serzh Sargsyan said it bluntly. I remembered those words of Serzh Sargsyan on November 9, when Stepanakert was empty and deserted, and the enemy was several kilometers away from the city."

Unfortunately, Serzh Sargsyan, much like Robert Kocharian before him, and later Nikol Pashinyan, did not have the political will and did not act responsibly as statesmen to bring the Artsakh conflict to a settlement. Historic Artsakh is depopulated of its native Armenian inhabitants.

However, history will not exonerate president LTP from responsibility for the loss of the Mountainous Nagorno Karabagh Oblast and the depopulation of historic Artsakh from its native Armenian inhabitants. LTP was, after all, the leader of the Karabagh Committee that sounded the battle cry for unification. Instead of pursuing a negotiated settlement for the Mountainous Nagorno Karabakh, LTP let the first Karabagh war be waged under his watch, instead of resorting to negotiated settlement. The first Artsakh war ended with a ceasefire agreement (the Bishkek Protocol) between the warring parties that came into effect on 12 May 1994. The Bishkek Protocol was a ceasefire agreement, signed by the representatives of Armenia, Azerbaijan, the Republic of Mountainous Karabakh, and Russia on May 5, 1994, in Bishkek, the capital of Kyrgyzstan.

LTP’s “War or Peace, Time to get Serious” position paper came about, as stated, on November 1, 1997, three years after the halting of the hostilities and after many violations along the border. 

The palace coup engineered by the political quartet faled. But we surely will never know if it was ever possible to attain a resolution to the Mountainous Karabagh Oblast that would have the native Armenians continue inhabiting their native land, for another 3000 years, as LTP wrote in his paper and laid the grounds for his negotating advocacy. The Turkic mindset seemed to have long determined all along, to force the native Armenians out of the Artsakh and have Artsakh incorporated in Azerbaijan. It could be that no Armenian leader could have avoided this eventuality with a world colluding with Azerbaijan.

I could not find that historic document translated into English in the internet. Consequently, I resorted to translating it and will post it in segments.  

TO BE CONTINUED

Note: http://vhapelian.blogspot.com/2024/10/serzh-sargsyans-fault.html



Serzh Sargsyan's fault – Սերժ Սարգյանի մեղքը

Attached is my translation of the Tatul Hakobyan’s same titled posting on his Facebook page on October 18, 2020. I have copied and posted the original for reference.  Vahe H Apelian

 

“Supporters of the third president of Armenia reacted to my post on Facebook yesterday with slander, threatening insults and abuse.

What did I write? Here it is in full.

"In one of the films about Azerbaijan's 44-day war, the former ambassador of Azerbaijan to Russia, Polad Bülbüloğlu, says that the April 2016 war was stopped because Serzh Sargsyan, the Armenian side, promised to return five regions within three months.

Of course, one should approach the statement of Bülbüloğlu or any Azerbaijani diplomat with skepticism. But that statement of the Azerbaijani ambassador in Moscow in those days, in April 2016, is remarkable.

With that post, I criticized Serzh Sargsyan, not for his alleged or real promise to return the five regions, but for his policy of not solving the Karabakh conflict. The second president Robert Kocharyan and the current prime minister Nikol Pashinyan are also part of that same policy, who, having received a favorable legacy for the settlement, squandered it for the sake of maintaining power, and brought disaster and calamity to the people of Armenia and Artsakh.

I have written numerous times that in 1997-1998, a political crime was committed in Armenia, as a result of which the historical opportunity to settle the Artsakh conflict was aborted.

For the young republicans, I repeat that Serzh Sargsyan's fault was not the promise of returning five regions to Ilham Aliyev, but not returning Aghdam and other regions, delaying the settlement of the issue and bringing this disaster to our people.

Of course, Nikol Pashinyan is the number one responsible and guilty of this disaster, because it was during his term that we had four thousand killed, lost Artsakh, humiliated our people, but the political crime started after the 1997-1998 palace coup.

In April 2021, Ilham Aliyev announced in Baku that the April war was stopped at the request of the Armenians and with the mediation of Russia, and that Serzh Sargsyan promised him in June 2016 in Russia to return the occupied regions within weeks, but returning to Yerevan, he reneged on the promise, citing the occupation of the police, which "either they organized it or it happened by itself’, as an excuse

With this quote from Aliyev, we emphasize again that Serzh Sargsyan, like Kocharyan before him, each for ten years and Pashinyan for two years, failed to act decisively. Consecutively they missed the opportunities to settle the Artsakh conflict.

And finally, who said from the podium of the National Assembly in April 2001 that Aghdam and Mirbashir (?) are not our homeland? And who said in Artsakh after April 2016 that if we do not return the five regions, then as we used to sing "Kars, Kars" " song, we will sing "Stepanakert-Stepanakert" song?

Quoting Artur Tovmasyan, Speaker of the Artsakh National Assembly, from an interview he had at the end of 2020: "After the April 2016 war, President Serzh Sargsyan and President Bako Sahakyan met with 22 deputies. Serzh Sargsyan urged us to agree to the surrender of seven regions. We said that the Madrid principles do not express the fundamental interests of the Armenian people. He also said that you have heard the song "Kars, Kars" many times, if you refuse the principles of Madrid, then one day you will hear the song "Stepanakert, Stepanakert", Serzh Sargsyan said very harshly. I remembered those words of Serzh Sargsyan on November 9, when Stepanakert was empty and deserted, and the enemy was several kilometers away from the city."

Unfortunately, Serzh Sargsyan did not have the courage and responsibility of a statesman to bring the Artsakh conflict to a settlement.”

 

Բնագիրին պատճէնը՝

Սերժ Սարգսյանի մեղքը

Թաթուլ Հակոբյան 08:52 | 18.10.2024

 

Նախօրեին Ֆեյսբուքում իմ գրառմանը նյարդային հարձակումներով, սպառնալի վիրավորանքներով ու պիտակումներով անդրադարձան Հայաստանի երրորդ նախագահի համակիրները:

Ի՞նչ էի գրել: Ահա այն ամբողջությամբ.

«Ադրբեջանի՝ 44-օրյա պատերազմի մասին ֆիլմերից մեկում Ռուսաստանում Ադրբեջանի նախկին դեսպան Բյուլբյուլօղլուն ասում է, որ 2016 թվականի ապրիլյան պատերազմը դադարեցվել է, քանի որ հայկական կողմը՝ Սերժ Սարգսյանը, խոստացել է երեք ամսվա ընթացքում վերադարձնել հինգ շրջան:

Անշուշտ, պետք է վերապահումներով մոտենալ Բյուլբյուլօղլուի կամ ադրբեջանցի յուրաքանչյուր դիվանագետի հայտարարության, բայց այդ օրերին՝ 2016 թվականի ապրիլին, Մոսկվայում Ադրբեջանի դեսպանի այդ պնդումն ուշագրավ է»:

Այս գրառումով քննադատել եմ Սերժ Սարգսյանի ոչ թե հինգ շրջանները վերադարձնելու ենթադրյալ կամ իրական խոստումը, այլ ղարաբաղյան հակամարտությունը չլուծելու նրա հանցավոր քաղաքականությունը: Այդ նույն քաղաքականության մաս են  նաեւ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն ու գործող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, որոնք, ստանալով կարգավորման համար նպաստավոր ժառանգություն, այն մսխել են հանուն իշխանության պահպանման՝ աղետ ու արհավիրք բերելով Հայաստանի եւ Արցախի ժողովրդին:

Նույն կերպ, բազմիցս գրել եմ, որ 1997-1998 թվականներին Հայաստանում իրականացվել է քաղաքական հանցագործություն, որի հետեւանքով վիժեցվեց արցախյան հակամարտությունը կարգավորելու պատմական հնարավորությունը:

Երիտհանրապետականների համար կրկնեմ, որ Սերժ Սարգսյանի հանցանքը ոչ թե հինգ շրջաններ վերադարձնելու խոստումն էր Իլհամ Ալիեւին, այլ Աղդամն ու մյուս շրջանները չվերադարձնելը, հարցի կարգավորումը ձգձգելն ու այս աղետը մեր ժողովրդին բերելը:

Անշուշտ, այս աղետի թիվ մեկ պատասխանատուն եւ մեղավորը Նիկոլ Փաշինյանն է, քանի որ նրա ժամանակ ենք տվել չորս հազար զոհ, կորցրել Արցախը, նվաստացրել մեր ժողովրդին, բայց հանցանքի սկիզբը դրվել է 1997-1998 թվականների ռազմապետական հեղաշրջումից ի վեր:

2021 թվականի ապրիլին Իլհամ Ալիեւը Բաքվում հայտարարեց, որ ապրիլյան պատերազմը դադարեցվել է հայերի խնդրանքով եւ Ռուսաստանի միջնորդությամբ, եւև որ Սերժ Սարգսյանը 2016 թվականի հունիսին Ռուսաստանում իրեն խոստացել է շաբաթների ընթացքում վերադարձնել գրավյալ շրջանները, բայց վերադառնալով Երևան՝ հրաժարվել է խոստումից՝ պատրվակ բերելով ոստիկանական բաժանմունքի գրավումը, որ «կա՛մ իրենք են կազմակերպել, կա՛մ ինքնին է պատահել»:

Ալիեւի այս մեջբերումով մենք կրկին ընդգծում ենք, որ Սերժ Սարգսյանը, ինչպես Քոչարյանը տասը տարի եւ Փաշինյանը երկու տարի, հաջորդաբար բաց են թողել արցախյան հակամարտությունը կարգավորելու հնարավորությունները:

Եվ վերջապես, ո՞վ է 2001 թվականի ապրիլին Ազգային ժողովի ամբիոնից ասել, որ Աղդամն ու Միրբաշիրը մեր հայրենիքը չեն, եւ ո՞վ է 2016 թվականի ապրիլյանից հետո Արցախում ասել, որ եթե հինգ շրջանները չվերադարձնենք, ապա ինչպես ժամանակին երգում էինք «Կարս, Կարս» երգը, մենք կերգենք «Ստեփանակերտ-Ստեփանակերտ» երգը:

Մեջբերում Արցախի Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Թովմասյանի՝ 2020 թվականի վերջերին մի հարցազրույցից. «2016-ի ապրիլյան պատերազմից հետո նախագահ Սերժ Սարգսյանը նախագահ Բակո Սահակյանի հետ հանդիպեցին 22 պատգամավորների հետ։ Սերժ Սարգսյանը հորդորեց մեզ համաձայնել յոթ շրջանների հանձնմանը: Մենք ասացինք, որ Մադրիդյան սկզբունքները չեն արտահայտում հայ ժողովրդի արմատական շահերը: Նա էլ ասաց` դուք բազմաթիվ անգամներ լսել եք «Ղարս, Ղարս» երգը, եթե հրաժարվում եք Մադրիդյան սկզբունքներից, ապա մի օր կլսեք «Ստեփանակերտ, Ստեփանակերտ» երգը։ Շատ կոշտ ասաց։ Սերժ Սարգսյանի այդ խոսքերը ես հիշեցի նոյեմբերի 9-ին, երբ Ստեփանակերտը դատարկ էր ու ամայի, իսկ թշնամին քաղաքից մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա էր»:

Սերժ Սարգսյանը, ցավոք, չունեցավ համարձակություն եւ պետական գործչի պատասխանատվություն՝ կարգավորման տանելու արցախյան հակամարտությունը:

Saturday, October 19, 2024

Սիլվային պատգամը

 Կար ժամանակ երբ մենք՝ պատանիներ, այս բանաստեղծութեան վէրջին չորս տողերը որպէս յուշագրութիւն կը գրէինք մեր ընկերներուն յուշատետրերուն մէջ։ 

 

ԽՈՍՔ ԻՄ ՈՐԴՈՒՆ

 

Այս գարնան հետ, այս ծաղկունքի,

Այս թռչնակի, այս առվակի,

Հետն այս երգի ու զարթոնքի

Բացվեց լեզո՜ւն իմ մանկիկի։

Ու թոթովեց բառ մի անգին

Հայկյան լեզվից մեր սրբազան,

Ասես մասունք հաղորդության

Դիպավ մանկանս շրթունքին...

- Լսի՛ր, որդիս, պատգամ որպես

Սիրող քո մոր խո՜սքը սրտանց,

Այսօրվանից հանձնում եմ քեզ

Հայոց լեզո՜ւն հազարագանձ։

Կտրել է նա, հանց աստղալույս,

Երկինքները ժամանակի,

Շառաչել է խռովահույզ

Սլացքի հետ հայկյան նետի,

Ու Մեսրոպի սուրբ հանճարով

Դարձել է գիր ու մագաղաթ,

Դարձել է հո՜ւյս, դարձել դրո՜շ,

Պահել երթը մեր անաղարտ...

Նրանո՛վ է մրմրնջացել

Հայ պանդուխտը վերքն իր սրտի,

Նրանո՛վ է որորտացել

Կռվի երգն իմ ժողովրդի,

Նրանո՛վ է մայրս ջահել

Ինձ օրորոց դրել մի օր,

Հիմա եկել, քե՜զ է հասել

Նրա կարկաչը դարավոր...

Բա՛ց շուրթերդ, խոսի՜ր, անգի՛ն,

Ժիր դայլայլի՜ր, ի՛մ սիրասուն,

Թող մանկանա՛ քո շուրթերին

Մեր ալեհե՜ր հայոց լեզուն...

Պահի՛ր նրան բարձր ու վճիտ,

Արարատի սուրբ ձյունի պես,

Պահի՛ր նրան սրտիդ մոտիկ,

Քո պապերի աճյունի պես,

Ու ոսոխի զարկիցը սև

Դու պաշտպանի՛ր կրծքով նրան,

Ինչպես մո՜րդ կպաշտպանես,

Թե սո՛ւր քաշեն մորդ վրան,

Ու տե՛ս, որդիս, ո՛ւր էլ լինես,

Այս լուսնի տակ ո՜ւր էլ գնաս,

Թե մո՛րդ անգամ մտքիցդ հանես,

Քո մա՜յր լեզուն չմոռանա՛ս։

 

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿՅԱՆ

(1919-2006)

Thursday, October 17, 2024

A consummate poet, and a valiant activist

A short while ago I came across Edmond Azatian article about the all-Armenian poetess Silva Gaboudigian. The title of his article he posted in “The Armenian Mirror-Spectator” is “Remembering Silva Kaputikyan: A consummate Poet, a Valiant Activist” - see the link below. I was reminded of my translation of one of her poems.  Vahe H Apelian



 

Loving you, you another

 

We wander in the streets

I loving you, you another.

Tormented are our hearts

Mine with yours, you with another’s

/

We long, we laugh, we grieve

I for your words, you another’s

We immerse in our sweet dreams

I by your sight; you another’s

/

Damned be this luck,

In this world, let us not be acknowledged,

But Let us live loving,

Even I loving you, you another

 

Silva Gaboudigian (translated by Vahe H. Apelian)



"“Remembering Silva Kaputikyan: A consummate Poet, a Valiant Activist” By Edmond Azatian.