Levon Sharoyan
Բնագիրը կցուած է։ Attached is my Google aided translation of Levon Sharoyan’s posting on his Facebook page regarding photographs of eminent Armenians hanging on the walls of community centers be it religious, athletic, cultural. Generations of us grew with their pictures, notably those of the three founders of the Armenian Revolutionary Federation. It is disturbing to read the perception of the younger generation. Vaհe H Apelian.
 |
| Courtesy Levon Sharoyan |
The school where I teach belongs to the Armenian General Benevolent Union (AGBU). That circumstance has apparently prompted the former school administrators to righfully hang the picture of the union’s former long serving president and the renowned benefactor, Alex Manougian, on the wall of the hallway of the building’s first-floor, almost next to the door of the principal’s office. It is a framed black-and-white picture. Who knows how many decades it has been there, on the same wall, in front of the eyes of many generations who have come and gone.
We know that Alex Manougian (1901-1996) held the position of the president of the charitable institution for many years, between 1953-1989.
For years, instinctively or with an inner conscious impulse, every morning when I climb up the stairs of the school to the 2nd floor, my eyes meet, in the aforementioned corridor, Alex Manougian’s eyes. I think my first “Good morning” of the day is addressed to him. That picture captivates me. It stirs something in my native feelings.
A few days ago, when I entered the classroom, I asked my students a question.
— Boys, do you know, who is in the photo hanging on the wall in the corridor downstairs? Who is that face?
There was a stony silence. I didn’t get a single answer. I was dismayed.
These students, already 16-17 years old, have been attending this school for at least ten years and at various times of the day they walk in the aforementioned corridor-hall, under the gaze of Alex Manougian. But it turns out that they weren’t interested to know the picture they saw hanging on the wall above.
But there was something even more tragic. The boys had hardly heard the name of the great president and benefactor. They had no idea how that resourceful Armenian who had emigrated from the Izmir region to America and had charted his course there. How he had founded a huge business organization that employed many, and how, with a rare patriotic and educational drive, he had founded so many Armenian day schools from America to Argentina, from Montevideo to Tehran….
***
This incident prompted me to think for a moment about pictures hanging on a wall. How much do they affect us, and whether they inspire us?
Many years ago, when I was still a primary school student and a novice scribe or acolyte in our Holy Forty Martyrs Armenian Cathedral, I was deeply impressed by two large photographs hanging on the wall in the priest’s sanctuary. One represented the Cilician See Catholicos Sahak II Khabayan, the grieving Catholicos, and the other that of his Co-adjutor Catholicos Papken Guleserian; two clergymen with white, venerable beards.
My question is this: can a picture hanging on a wall ignite a spark in the soul of the viewer?
Think for a moment about the photographs of prominent faces hanging on the walls of our community. What kind of impact can they have on us, or do they really have an impact?
Oh, about the pictures hanging on the wall…
When I enter the inner hall of the Armenian Catholic Zvartnots Church in my city Aleppo, my gaze is inevitably focused for a moment on the photograph of Cardinal Aghajanian hanging on the wall.
In the monastery of the Mekhitarist Fathers, I have always experienced a sense of emotion when looking at the photo of Mekhitar Sebastatsi, the founder of the Mekhitarist Order, hanging on the wall.
In the hall of the Homenetmen club, I have looked for a long time at the photos of Shavarsh Krissian, Krikor Hagopian, and Hovhannes Hintlian, the founders of the Armenian athletic association, hanging on the wall side by side.
In the principal’s office of the Djemaran, my gaze fell on the photo of the Danish Armenian-loving philanthropist, Ms. Karen Yeppe, after whom the famed high school in Aleppo is named.
In the hall of the Armenian Nursing Home, the picture of Patriarch Nerses the Great hangs on the wall. He founded the first nursing homes and shelters in Armenia back in the 4th century.
Every time I have attended a lecture at the Tekeyan Center the photo of Vahan Tekeyan hanging on the wall has not escaped my attention. And I have muttered to myself, the following from his famous poem:
Accountability: what is left, what is left of my life?
Whatever I gave to others, strangely, that's all.
And so, everywhere - a photo, photos!...
L. Sh. ("Ararat", Beirut, 11.3.2025)
ՊԱՏԷՆ ԿԱԽՈՒԱԾ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐԸ
ԿԸ ՆԵՐՇՆՉԵ՞Ն ՄԵԶ – 1
Դպրոցը, ուր կը պաշտօնավարեմ ես, կը պատկանի Հ. Բ. Ը. Միութեան։ Եւ այդ հանգամանքն ալմղած է կ՛երեւի վարժարանին երբեմնի պատասխանատուները՝ որ միութեան նախկիներկարամեայ նախագահ ու մեծանուն բարերար Ալեք Մանուկեանի լուսանկարը պատշաճօրէնկախեն շէնքին Ա. յարկի միջանցք-սրահին պատէն, տեսչութեան սենեակին դռան գրեթէ քովը։Ապակեպատ շրջանակեալ սեւ-ճերմակ մեծղի լուսանկար մը, որ ո՜վ գիտէ քանի տասնամեակէիվեր հոն է, նո՛յն պատին վրայ, եկող-գացող սերունդներու աչքին առջեւ։
Գիտենք, որ Ալեք Մանուկեան (1901-1996) Բարեգործականի նախագահի պաշտօնըձեռնհասօրէն վարեց երկա՜ր տարիներ, 1953-1989։
Տարիներէ իվեր, բնազդաբար կամ ներքին գիտակցական մղումով մը, ամէն առաւօտ երբդպրոցին սանդուխներէն վեր կը բարձրանամ դէպի Բ. յարկ, վերոնշեալ միջանցքին մէջ աչքերս կըհանդիպին… Ալեք Մանուկեանի աչքերուն։ Կարծէք առաջին «Բարի լոյս»-ը իրե՛ն կ՛ըսեմ…։ Այդլուսանկարը կը գրաւէ զիս, բա՛ն մը կ՛արթնցնէ իմ տոհմիկ ապրումներուն մէջ։
Քանի մը օր առաջ, երբ դասարան մտայ, հարցում մը ուղղեցի իմ աշակերտներուն.
— Տղա՛ք, վարի յարկի միջանցքին պատէն կախուած լուսանկարը որո՞ւն կը պատկանի։ Ո՞վ է այդդէմքը։
Տիրեց քար-լռութիւն։ Ո՛չ մէկ պատասխան ստացայ։ Հիասթափուեցայ։
Այս աշակերտները, արդէն 16-17 տարեկան, առնուազն տա՛սը տարիէ այս վարժարանը կըյաճախեն ու օրուան զանազան պահերուն կ՛երթեւեկեն վերոնշեալ միջանցք-սրահին մէջ, ԱլեքՄանուկեանի… հայեացքին տակ, բայց հիմա կը պարզուի որ չէին հետաքրքրուած, թէ ո՛վ էր վերէնզիրենք դիտողը…։
Բայց կար աւելի՛ ողբերգականը։ Տղաքը գրեթէ չէին լսած մեծանուն նախագահին ու բարերարինանունը։ Անոնք գաղափար անգամ չունէին, թէ Իզմիրի կողմերէն դէպի Ամերիկա գաղթած այդհնարամիտ հայորդին ինչպէ՜ս կազմաւորեց ինքզինք, ինչպէ՜ս հիմնեց հսկայ գործատուներ,ազգասիրական ու կրթասէր հազուագիւտ մղումով՝ քանի-քանի ամէնօրեայ հայ դպրոցներ բացաւԱմերիկայէն մինչեւ Արժանթին, Մոնթէվիտէոյէն մինչեւ Թեհրան…։
*
Այս դէպքը մղեց զիս, որ պահ մը մտածեմ… պատէն կախուած լուսանկարներու մասին։ Անոնքո՞րքանով կ՛ազդեն մեր վրայ, կրնա՞ն ներշնչել մեզ։
Շա՜տ տարիներ առաջ, երբ տակաւին նախակրթարանի աշակերտ էի ու թերխաշ դպիր՝ Հալէպիմեր Սրբոց Քառասնից Մանկանց մայր եկեղեցիէն ներս, քահանայից խորհրդարանին մէջխո՛րապէս տպաւորուեր էի պատէն կախեալ երկու խոշոր լուսանկարներէն։ Մին կը ներկայացնէրԿիլիկիոյ Սահակ Բ. Խապայեան վշտակիր կաթողիկոսը, միւսը՝ անոր աթոռակից Բաբգէն Ա.Կիւլէսէրեանը։ Սպիտակ պատկառելի մօրուքով երկու հոգեւորականներ…։
Հարցումս հետեւեալն է. պատէն կախուած լուսանկար մը կրնա՞յ կայծ մը բռնկեցնել զայնդիտողին հոգիին մէջ։
Մտաբերեցէ՛ք պահ մը մեր ազգապատկան սրահներուն կամ միութենական ակումբներունպատերէն կախուած երեւելի դէմքերու լուսանկարները։ Ատոնք ինչպիսի՞ ազդեցութիւն կրնանգործել մեր վրայ, կամ արդեօք ազդեցութիւն կը գործե՞ն իսկապէս։
Օ՜, պատէն կախուած լուսանկարները…
Երբ մուտք կը գործեմ քաղաքիս Հայ Կաթողիկէ Զուարթնոց եկեղեցւոյ ներքնասրահը՝ հայեացքսպահ մը անպայման սեւեռուած կը մնայ կարտինալ Աղաճանեանի պատէն կախուած լուսանկարինվրայ։
Մխիթարեան հայրերու վանատան մէջ մի՛շտ ալ յուզում մը ապրած եմ՝ նայելով ՄխիթարՍեբաստացի Աբբահօր պատէն կախուած լուսանկարին։
Հ.Մ.Ը.Մ.-ի ակումբի սրահին մէջ երկա՜ր-երկա՜ր դիտած եմ կողք-կողքի կախուած լուսանկարներըՇաւարշ Քրիսեանին, Գրիգոր Յակոբեանին ու Յովհաննէս Հինդլեանին։
Ճեմարանի տեսչարանին մէջ հայեացքս սեւեռաբիբ ինկած է դանիացի հայասէր բարերարուհիօրդ. Քարէն Եփփէի լուսանկարին վրայ։ Հայ Ծերանոցի դահլիճին մէջ՝ Մեծն Ներսէս հայրապետինկարին վրայ (դեռ Դ. դարուն՝ ան հիմնած էր առաջին ծերանոցներն ու մարդասիրական տուներըՀայաստանի մէջ):
Ամէն անգամ որ Թէքէեան Տան մէջ դասախօսութեան մը ներկայ եղած եմ՝ իմ ուշադրութենէն չէվրիպած Վահան Թէքէեանի պատէն կախուած լուսանկարը։ Ու մրմնջած եմ գողունի.
Հաշուեյարդար. ի՞նչ մնաց, կեանքէն ինծի ի՞նչ մնաց.
Ինչ որ տուի ուրիշին, տարօրինա՜կ, ա՛յն միայն.
Եւ այսպէս, ամէն տեղ՝ լուսանկար մը, լուսանկարնե՜ր…։
Լ. Շ. ("Արարատ", Պէյրութ, 11.3.2025)
No comments:
Post a Comment