Վաhէ Յ Աբէլեան
Հայաստանի վարչապետը ընկերային ցանցերուն վրայ յայտարարած է որ՝ մէջբերեմ. «Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ խաղաղության համաձայնագրի նախագիծը համաձայնեցված է եւ սպասում է ստորագրման։ Ես պատրաստ եմ իմ ստորագրությունը դնել այդ փաստաթղթի ներքո։»
Շատ պարզ է թէ ինչու համար Հայաստանի իշխանութիւնը պատրաստ է այդ ընել՝ պարզապէս անոր համար որ Հայաստանին ձեռնտու չէ ունենալ իր անմիջական դրացի երկիրներուն հետ չկարգաւորուած վիճակ, որովհետեւ այդ վիճակը զգալիօրեն կը խոչընդոտէ Հայաստանի տնտեսական զարգացումը, եւ բարդություններ կը ստեղծէ միջազգային հանրութեան եւ մանաւանդ իր դրացի երկրներուն հետ յարաբերութիւններու մշակման եւ զարգացման։ Հայաստանին համար իր անմիջական դրացի երկիրներուն հետ խաղաղութեան դաշինքի բացակայութիւնը կրնայ ճակատագրական անդրադարձ ունենալ։
Հայաստանի հանրապետութեան երկար տեւողութեան միակ միջոցը բարի դրացիութեան փոխզիջումն է։ Եթէ այդ կը նշանակէ Ցեղասպանութիւնը Հայաստանի հանրապետութեան արտաքին քաղաքականութեան հետ չառընչել, այդպէս պիտի ըլլայ։ Այդպէս էր Մայիս 28, 1918-ին եւ անկէ ետք եկող բոլոր, իշխանութիւններուն պարագային ալ, նեռարեալ Հայաստանի նախքին նախագահներուն կառաւարութիւններունը։ Թէեւ երկու նախքին նախագահները, ներքին քաղաքական պայքարէ մղուած, կ՚ընդիմանան այս կառաւարութեան վարած նոյն այդ քաղաքականութեանը որ պարզապէս պիտի պաշտօնականացնէ այդ քաղաքականութիւնը, եթէ Ազրպէյճանը խաղաղութեան դաշինքը ստրորագրէ։
Ներկայիս ընդիմադրութեան վարած քաղաքականութիւնը ժողովուրդին մոլորեցնելու համար է, պատրուակելով որ փոխզիջումի այս քաղաքականութիւնը այլընտրանք ունի։ Փոխզիջումին այլընտրանքը, ուշ կամ կանուխ, պատերազմն է։ Եւ այդ մէկը ընդիմադութիւնը շատ լաւ գիտէ։ Եթէ այսօրուայ ընդիմադրութիւնը, իշխանութեան գայ, Խաղաղութեան Խաչմերուկի քաղաքանութիւնը պիտի վարէ, բայց պիտի չկարենայ ունենալ այն տուեալները որ այս իշխանութիւնը կրցած է ձեռք ձգել շնորհիւ իրենց վարած միջազգային քաղաքանութեանը։
Խաղաղութեան խաչմերուկի փոխզիջման մերժումը եւ մաքսիմալիզմի ձգտումը՝ այսինք ջանալ ունենալ առաւելագոյնը, եւ ոչ թէ կեդրոնանալ ձեռք ձգելու հնարաւոր կարելին, Հայաստանի վիճակին վատթարացման ամենակարճ ճանապարհն է։
Այս փոխզիջեցման հետ կառեւոր է նաեւ փոխզիջեման պահը։ Ակնյայտ է, որ փոխզիջումին քաղաքականութեան մէջ, աւելի զօրաւոր կողմը աւելի կարելիութիւն ունի առաւելագոյնը ձեռք բերելու հնարաւորութեանը։ Հայաստանը ներկայիս քաղաքականօրէն աւելի նպաստաւորուած է քան երբեւիցէ։ Բայց եթէ Ազրպէյճանի հակամարտութիւնը չկարգաւորուի, քանի մը տարի ետք, Հայաստանի ձեռք բերած ներկայ քաղաքական նպաստները պիտի թուլանան եւ ամէն հաւանականութեանբ այն ինչ որ մերժենք այսօր, ապագային պիտի խնդրենք ունենալ, բայց պիտի չկարենանք ստանալ, ինչպես միշտ այդպէս եղած է մեր պատմութեան ընթացքը։
Բայց ի՞նչ է որ պիտի զիչի Ազրպէյճանը։
Խորքին մէջ Ազրպէյճանը շատ բան զիջած պիտի ըլլայ եթէ ստորագրէ խաղաղութեան այս համաձայնութիւնը։ Չմոռնանք որ Ալիյեւի ներքին քաղաքականութեան հիմնաքարը կը կազմէր Լեռնային Ղարաբաղի հայաթափումը, որ յաջողեցաւ ընել։ Ազրպէյճանի մէջ հայ չմնաց։ Իսկ այժմ Ալիյեւի ներքին քաղաքականութեան առանցքը՝ այսպէս կոչուած Արեւտմեան Ազրպէյճանն է, եթէ ոչ ամբողջութեամբ, այլ նուազագոյն ձեռք ձգելու միջանցք մը Նախիճեւանի հետ հողային պորտակապ ունենալու համար։ Խաղաղութեան Խաչմերուկի համաձայնութեանբ, Ալէյեւը զիջած պիտի ըլլայ հետեալները, եւ պիտի՝
Ճանչնալ Հայաստանի տարածքային ամբողջականութիւնը
Ճանչնալ Հայաստանի ինքնիշխանութիւնը
Ճանչնալ Հայաստանի սահմաններուն անձեռմխելիութիւնը
Ճանչնալ Հայաստանի նկատմամբ ուժի գործածութեան բացառումը։
Հայաստանը երբէք նման համաձայնագիր չէ կրցած ապահովել։
Բացառելով կարելիութիւնը, եթէ ոչ հաւանականութիւնը, որ Ալիյեւ չստորագրէ այս համաձայնագիրը, Հայաստանի եւ անոր քաղաքացիներուն համար կը մնայ ընել երկու ընտրութիւններէն մէկը։
Առաջին՝ Հայաստանի քաղաքացիները բացառձակ մեծամասնութեամբ կ՚աջակցին Հայաստանի կառաւարութեանը որ ապահովէ Ալիյեւին ստորագրութիւնը։ Հայաստանի ներքին պառակտումը կը կարծրացնէ Ազրպէյճանի քաղաքականութիւնը։
Երկրորդ՝ Հայաստանի քաղաքացիները կը մերժեն Խաղաղութեան Խաչմերուկի այս կառաւարութեան քաղաքականութիւնը եւ կը ստանցնեն դիմագրաւել անոր հետեւանքները։
No comments:
Post a Comment