Բնագիրը Կցուած է։ Attached is my abridged translation of an article “Aztag” Daily reproduced from “Ararat” journal. Both in Beirut. Vaհe H Apelian
 |
| My parents, Hovhannes and Zvart, on the veranda of Hotel Lux, reading "Aztag" Daily |
Up to the late 80’s or early 90’s, more than 15 Armenian-language dailies were published in the Diaspora. These dailies had their loyal stuff and equally loyal readers, who represented a significant number. For example, at the Second World War II, the circulation of the Paris daily "Harach" was around 5,000.
As the decades passed, the capability of reading in Armenian dwindled, as did our daily newspapers. The number of subscribers gradually decreased. One by one, the qualified stuff of the old guard left this world. There were no more skilled and Armenian-speaking editors left to fill the void. Economic challenges also began to threaten the Armenian newspapers. Commercial and social advertisements decreased. As a result of all this, many of our dailies either involuntarily turned into weeklies or finally ceased publication.
To give a striking example, during the decade of 2002-2012, three local Armenian newspapers successively ceased to exist before the cold gaze of the Armenian community in Paris: the 17-year-old daily "Gamk", the 84-year-old daily "Harach" and the 52-year-old weekly "Ashkhar".
Today, only 4 Armenian-language dailies in classic print are published in the entire Diaspora. They are Beirut’s “Azdag”, Istanbul's “Jamanak” and “Marmara”, and Tehran's “Alik”.
There are several former dailies that have either reduced their frequency or appear only online. They do not have a paper edition, or if they do, it is not on a daily basis. Fortunately, a number of bi-weekly newspapers (for example, Paris' “Nor Harach” and Beirut's “Ararat”) and other weeklies strive to keep the Armenian script alive in various communities.
Our newspapers, almost all of them, have their own websites and serve the Armenian reader for free. But, the overwhelming percentage of Armenians, especially the younger generation, is not interested in these websites, does not feel the need to read news or articles in the Armenian dialect.
There was a time when the expression “An Armenian newspaper is a friend of the Armenian home” became a slogan. Those happy days are behind us. Today, an Armenian person, be university student avoids reading newspapers in Armenian because the person CANNOT READ ARMENIAN, or has serious difficulty reading in Armenian, even if the person graduated from an Armenian school, is Armenian-speaking. The culture of reading is not being instilled in them, or perhaps do not find the Armenian world attractive and beneficial, or cannot make time, etc., etc.
Let's cherish the Armenian journals that still are around.
Did you read one of them, today?
L (Levon) Sh (Sharoyan)
***
Բնագիրը՝ Կար ժամանակ, երբ սփիւռքի տարածքին լոյս կ՛ընծայուէին աւելի քան 15 հայատառ օրաթերթեր: Պատկերը այդպէս էր գո՛նէ մինչեւ 80-ականներու վերջերը կամ 90-ականներու կէսերը:
Այդ օրաթերթերը ունէին իրենց հաւատարիմ աշխատակիցներն ու նո՛յնքան հաւատարիմ ընթերցողները, որոնք պատկառելի թիւ մը կը ներկայացնէին: Օրինակ, Բ. Աշխարհամարտի նախօրէին Փարիզի «Յառաջ» օրաթերթին տպաքանակը 5000-ի շուրջ եղած է:
Քանի սահեցան տասնամեակները, հայախօսութեան նահանջին ու հայերէն ընթերցումի չքացումին զուգահեռ` թուլցան ու տկարանալ սկսան նաեւ մեր օրաթերթերը: Նախ բաժանորդներու թիւը հետզհետէ պակսեցաւ: Յետոյ` հին շրջաններու որակաւոր աշխատակիցները մի առ մի հեռացան այս աշխարհէն, ինչ որ ստիպողաբար մղեց թերթերը իրենց սիւնակները լեցնելու արտատպումներով (ոչ անպայման ճաշակաւոր ու պիտանի նիւթերու ընտրութեամբ…): Մեր շուրջ չմնացին նաեւ հմուտ ու հայկաբան խմբագիրներ ալ, հետեւաբար տուժեց թերթին բովանդակութիւնը: Լեզուն կորսնցուց իր փայլքը, սխալագրութիւնները լա՜յն չափերով ողողեցին թերթերուն էջերը… Այսօր շատ անխնամ ու որձեւէգ արեւմտահայերէն մըն է, որ կը տիրապետէ սփիւռքեան մեր մամուլին վրայ:
Միւս կողմէ` տնտեսական նեղութիւնները եւս սկսան սպառնալ հայ թերթերու գոյութեան: Առեւտրական ու ազգային բնոյթի ծանուցումները նուազեցան: Այս բոլորին որպէս հետեւանք, բնականաբար, մեր օրաթերթերէն շատեր կա՛մ շաբաթաթերթի վերածուեցան ակամայ, կա՛մ ալ վերջնականապէս փակեցին իրենց խմբագրատուներուն դռները…
Ուշագրաւ օրինակ մը տուած ըլլալու համար ըսենք, որ 2002-2012-ի տասնամեակի ընթացքին Փարիզի ստուարաթիւ հայութեան սառն հայեացքին առջեւ իրերայաջորդ կերպով դադրեցան տեղական երեք հայերէն թերթեր` 17-ամեայ «Կամք» օրաթերթը, 84-ամեայ «Յառաջ» օրաթերթը եւ 52-ամեայ «Աշխարհ» շաբաթաթերթը:
Այսօր ամբողջ սփիւռքի տարածքին լոյս կը տեսնեն լոկ 4 հայատառ օրաթերթեր` դասական տպագիր ձեւով (թուղթի վրայ): Կան քանի մը նախկին օրաթերթեր, որոնք կա՛մ կրճատած են իրենց պարբերականութիւնը, կա՛մ ալ կ’երեւին լոկ համացանցային «օնլայն» դրութեամբ: Թղթային տպագրութիւն չունին, կամ եթէ ունին, ամէնօրեայ դրութեամբ չէ: Պատնէշի վրայ մնացող 4 օրաթերթերն են` Պէյրութի «Ազդակ»-ը, Պոլսոյ «Ժամանակ»-ն ու «Մարմարա»-ն եւ Թեհրանի «Ալիք»-ը: Բարեբախտաբար այս ցանկին վրայ կրնանք աւելցնել աւելի մեծ թիւ մը երկօրեաներու (օրինակ` Փարիզի «Նոր Յառաջ»-ը եւ Պէյրութի «Արարատ»-ը), ու` շաբաթաթերթերու, որոնք տարբեր գաղութներու մէջ կը ջանան հայ գիրը ապրեցնել հայ մարդոց շրթներուն վրայ կամ հոգիին խորը` թիավարելով հոսանքն ի վեր…
Մեր թերթերը, գրեթէ բոլորն ալ, ունին իրենց կայքէջերը ու ձրիաբար կը սպասարկեն հայ ընթերցողին` առանց դոյզն ակնկալութեան: Եւ սակայն… հայորդիներու (մա՛նաւանդ երիտասարդ խաւի) ջախջախիչ տոկոսը չի հետաքրքրուիր այս կայքէջերով, պահանջ չի զգար հայ բարբառով լուր կամ յօդուած կարդալու: Ախտաճանաչումի կարօտ երեւոյթ է այս:
Կար ժամանակ, երբ նշանաբանի վերածուած էր «Հայ թերթը ընկերն է հայ տան» արտայայտութիւնը: Մեր ետի՛ն մնացին այդ երջանիկ օրերը: Այսօր հայ մարդը, հայ համալսարանականը կամ հայ ուսանողը հայերէն թերթ կարդալէ կը խուսափի, որովհետեւ ՀԵԶԱՍԱՀ ԿԱՐԴԱԼ ՉԻ ԿՐՆԱՐ, հայերէն ընթերցումի լուրջ դժուարութիւններ ունի: Այո՛, թերեւս հայկական վարժարանէ մը շրջանաւարտ է ան, հայախօս է, սակայն ընթերցումի մշակոյթը չէ ցանուած իր մէջ, կամ գուցէ հրապուրիչ ու շահեկան չի գտներ հայաշխարհի լուրերը, կամ… ժամանակ չունի եւ այլն, եւ այլն:
Փա՜ռք Տիրոջ, որ տակաւին կանգուն են մեր լրագրերէն շատեր, ոմանք` 80, 90, 100 ու մինչեւ իսկ 125 տարեկան: Գուրգուրանք անոնց վրայ:
Դուք անոնցմէ մէկն ու մէկը կը կարդա՞ք ամէն օր:
Լ (Լեւոն՞) Շ (Շարոյեան՞)
Link:
No comments:
Post a Comment