Կէթիսպըրկի Ուղերձը - Gettysburg Address

19 Նոյեմբեր 1863 -ին, կէսօրէ ետքը, մօտաւորապէս 15000 մարդ եկած է Փենսիլվանիա նահանգի Կէթիսպըրկ գիւղաքաղաքը՝ նուիրագործելու համար ազգային գերեզմանատուն մը: Շուրջ հինգ ամիսներ առաջ, գիւղաքաղաքին մարգագետինները վերածուած եղած են արեան դաշտերու, երբ հոն տեղի ունեցած է Ամերիկայի քաղաքացիական պատրեզամին ամէնամեծ ճակատամարտերէն մէկը։ կառաւարութեան բանակը պարտութեան մատնած է Հարաւի ըմբոսթներուն բանակը։ ճակատամարտին նահատակուած զինուորները թաղուած էին հոն։

Գերեզմանատան նուիրագործման արարողությունը հետաձգուած է առիթ տալու համար գլխաւոր բանախօսին՝ քաղաքագէտ Եդվարդ Էվերեթ-ին (Edward Everett) որ ճանցուած  եղած է որպէս հրետոր, պատրաստելու համար իր ճառը։  Անոր ուղերձը տեւած է մօտաւորապէս երկու ժամ, որմէ ետք Նախագահ Աբրահամ Լինքոլնի ելոյթ ունեցած է։ Աբրահամ Լինքոլնի   ուղերձը տեւած է մօտաւորապէս երկու վարկեան եւ բաղկացած է մօտաւորապէս 275 բաոերէ։

Բայց նախագահ Աբրահամ Լինքոլնի այդ ուղերձը կը համարուի Ամերիկեան պատմութեան մեջ ամէնայայտնի ուղերձներէն եւ ճանցուած է որպէս Կերթիսպըրկի Ուղերձը։

Թէեւ Եդվարդ Էվերեթ-ին անունը յաճախ կը յիշուի այդ ուղեձին կապակցութեամբ, ան մեծապէս ծառայած է իր երկրին։ Եղած է Հարվըրտ Համալսարանին նախագահը, Մասաճուչէթս նահանգին կառաւարիչը, ծառայած է որպէս երեսփոխան (congressman), ծերակուական (senator), եղած է Ամերիկայի Անգլիոյ Հիւպատոսը, ինչպէս նաւե Ամերիկայի պետքարտուղար (secretary of state). Հրետորութիւնը ընդունուած սովորութիւն եղած է այդ շրջանին շեշտելու համար օրուան խորհուրդը։

Կցած եմ ուղերձին իմ թարգմանութիւնս։ Սրբագրութիւնը կը պարտիմ երբեմնի ուսուցչիս Արմենակ Եղիայեանին։ Վահէ Յ Աբէլեան

Կէթիսպըրկի Ուղերձը

«Չորս քսանամեակներ և եօթը տարիներ առաջ մեր հայրերը այս ցամաքամասին վրայ յառաջացուցին նոր ազգ մը բեղմնաւորուած Ազատութեան մեջև նուիրուած այն առաջադրութեան որ բոլոր մարդիկ ստեղծուած են հաւասար։

Այժմ մենք բոնկուած ենք քաղաքացիական մեծ պատերազմի մը, փորձարկելու որ արդիո՞ք այդ ազգը, կամ որեւէ ազգ՝ այդպէս բեղմնաւորուած և այդպէս առաջադրուած կրնայ երկար տոկալ: Մենք կը հանդիպինք այդ մեծ պատերազմին մարտադաշտին վրայ: Մենք եկած ենք նուիրելու այդ մարտադաշտին մէկ մասը որպէս վերջին հանգստավայրը անոնց որոնք այստեղ իրենց կեանքերը նուիրեցին որպէսզի այդ ազգը կարողանայ գոյատեւել: Բոլորովին տեղին և պատշաճ է որ մենք այս ընենք:

Բայց աւելի խոր իմաստով՝ մենք չենք կրնար նուիրագործել - չենք կրնար սրբադասել - չենք կրնար սրբացնել այս հողը: Կենդանի և մեռած խիզախ մարդիկ որոնք պայքարեցան այստեղ, արդէն սրբացուցած են ան շատ աւելի բարձր քան մեր աղքատ ոյժը կարողանայ աւելցնել կամ նուազեցնել:

Աշխարհը քիչ ուշադրութիւն պիտի դարձնէ եւ ոչ ալ երկար ժամանակ պիտի յիշէ թե մենք ինչ կ՚ըսենք հոս, բայց երբեք պիտի չի կարողանայ մոռանալ այնինչ որ ըրին այստեղ: Ընդհակառակը` մենք ողջերս ենք որ պէտք է նուիրուինք այստեղ ամբողջացնելու իրենց անաւարտ գործը, որուն համար անոնք մաքարեցան հոս եւ ազնիւօրեն առաջ մղեցին:

Աւելի շատ մեզի համար է որ հոս ըլլանք նուիրուած մեր առաջ մնացած մեծ գործին – այստեղի պատուելի մեռելներէն մենք նուիրում ստանանք այն դատին՝ որուն համար անոնք տուին իրենց նուիրումին վերջին ամբողջական չափը – որ մենք՝  մեծապէս ուխտենք որ այդ մեռնողները ի իզուր մեռած չըլլան - որ այս ազգը, Աստծոյ ներքեւ ունենայ ազատութեան նոր ծնունդ մը  - եւ որ ժողովուրդին կառավարութիւնը, ժողովուրդին կողմէ, ժողովուրդին համար չի ջնջուի այս աշխարհէն:» 

Աբրահամ Լինքոլն

 A synopsis of the blog in English

In the afternoon of November 19, 1863, about 15,000 people had come to the town of Gettysburg in Pennsylvania, to dedicate a national cemetery. About five months ago, the village's meadows were turned into fields of blood when one of the greatest and most decisive battles of the American Civil War had  taken there. The soldiers who died in the battle were buried there.

The dedication ceremony of the cemetery had been postponed to give more to the main speaker Edward Everett to prepare his address. His message lasted approximately two hours, after which President Abraham Lincoln gave his address. Abraham Lincoln's address lasted approximately two minutes and consisted of approximately 275 words.

But that message of President Abraham Lincoln is considered one of the most famous addresses in American history and is known as the Gettysburg Address.

Although the name of Edward Everett is often remembered in connection with his oratory at Gettysburg, he served his country well. He received his Ph.D. from the University of Göttingen in Germany, becoming the first American to earn a German doctoral degree. Everett's career was as diverse as it was impressive, including stints as the President of Harvard, Governor of Massachusetts, a United States Congressman and Senator, Ambassador to Great Britain, and Secretary of State. In his days, oratory had been an accepted practice in order to emphasize the message of the day.

I have attached my translation of the Gettysburg Address above.

Vahe H Apelian