Kismet

 I chose to title my translation of Ara Mekhsian’s poem “Kismet”. He had titled it Pakht (western Armenian pronounciatin) or Baxt (eastern Armenian translation), which means fate or luck.

The word kismet comes from an Arabic or Turkish word, which means your lot in life, or your fate or maybe your decisive luck. At times, instead of “fate”, “luck”, the word “kismet” is used because the other two do not fully  embody the happening, although they mean it. I chose to use them interchangeably. There are  also others who use the term "providence".

My translation of Ara Mekhsian’s poem is more an explanatory note than a translation to do justice to the original. Ara writes poems and stories for a hobby. He has an unusual mastery of the Western Armenian language.

Ara is of my generation. I met him on line when I came across a picture of my brother-in-law, he had posted looking for information about his one-time classmate. Krirkor regrettably had passed away. We stuck a friendship. 

Still in his teen, Ara left his parental family and the city he loved, Haleb, the Armenian Aleppo, behind to chart his course in life in the New World. He too crossed oceans and continents and settled in Racine, WI where his paternal uncle was the priest in the Cilician See affiliated Armenian Apostolic Church. In Racine, Ara married Debra and the two raised their two children.

 Life has its twists and turns in store for us we cannot envision in our wildest dreams, nor did Ara and Debra. As of March 17, 2024, they have been married, quoting Ara, 52 years and 4 months and continue to live in Racine, WI.

Բախտը	Kismet
Արա Մխսեան	Ara Mekhsian Translated Vahe H Apelian
Կը հաւատար երկար ատեն, Որ ինք էր տէրը իր կեանքին,  Թէ բախտը սոսկ ատեն-ատեն, Հլու՝ կʼանսար աղերսանքին...   Կեանքի ծովէն նաւով անցաւ Վստահ՝ իբրեւ վարժ նաւավար. Օր մը անգամ միտքէն չանցաւ, Թէ բախտը մեծ դեր կը խաղար... Օր մըն ալ բախտը զինք լքեց, Նաւը խարակներուն խփեց, Շշմեցուց զինք զարկով լախտի.   Ուշ հասկցաւ դերը բախտի... Թէ՝ բախտն անցուց ձեռքէն բռնած Զինք ապահով՝ կեանքի ծովէն, Միշտ աչալուրջ, որ յեղակարծ՝ Սիրենները զինք չթովեն...   Բախտի շունչն էր մղիչ հովը, Բախտն էր նաւուն թին ու ղեկը, Բախտն էր կոհակներ հարթողը, Թէ՝ բախտն էր իրմէ աղէկը...   Հիմա նստած ծովեզերքին‵         Կը խոկայ ելքը իր կեանքին. Թէ, ե՞րբ վերջապէ՜ս կը հասնի   Բալասանն անամոք վէրքին...	He believed for a long time. That he was the master of his life, That luck just now and then, Obediently supplicated begging him…   He crossed the seas by boat As confident as a skilled sailor. Not a day crossed his mind That luck played a big role... One day luck deserted him, The ship hit the rocks, Stunned him with a knocked-down blow.    He realized too late, the role of luck. That it was luck holding his hand paved the way Crossing safely the stormy seas of life, Always watchful that suddenly Temptations did not charm him away ...    The breath of luck was the driving wind all along, Luck was the sail and the rudder, Luck smoothed the paths. That luck was the better of him...   Now sitting by the sea shore Contemplates his life’s exit,  When will it finally arrive? The ultimate comfort of his unmitigated wound...

 

Along the path of a sonnet - Հնչեակ - Félix Arvers - More Armenian poets - 5/5 -

 This will be the fifth blog. Over a month ago , Armenag Yeghiayan introduced his customary Sunday mailing with the following note: “Friends, I thought you all miss and deserve a little mental stroll. He ended up posting more than "For the next three Sunday postings, I will post about jewels of the world literature. One of which is called “Arvers’ Sonnet”". This will be the fifth of the  sonnet sequel I presented below which comprises poems along the path of Arvers' famous sonnet by four more Armenian poets.

Հնչեակի մը հետքերով (5)

Alexander Panossian

Ալեքսանդր Փանոսեան (1859--1919)

Սիրտս իր գաղտնիքն ունի, կեանքս իր ցաւը գաղտնի,

Յանկարծական, յաւերժական սէր մը անբաւ.

Ցաւն անբոյժ է, ստիպուեցայ ծածկել  զանի,

Եւ զայն առթողն անկէ կասկած չունի բնաւ:

Ես իր քովէն պիտի անցնիմ անտե՜ս, աւա՜ղ,

Միշտ իրեն մօտ, այլ միշտ մինակ, լուռ եւ անբան[1].

Եւ իմ կեանքիս ալ մինչեւ ծայրն հասնիմ նուաղ[2],

Չհամարձակած ուզել, ոչ ալ առած մէկ բան:

Իսկ ինքն, որ քաղցր եւ հեզ թէպէտ ստեղծած է Տէր,

Պիտ’ընթանայ խուլ[3] , մտազբաղ եւ անտարբեր

Այն մրմունջին սիրոյ,  որ շուրջն իր բարձրանայ:

Եւ պատկառոտ[4] իր երկիւղած  պարտքին հլու՝

Պիտ’ըսէ, երբ իրմով լի այս տողն ընթեռնու.

«Ո՞վ է արդեօք այս կինն...»− ու պիտ’չհասկնայ:

(1892)            Ալեքսանդր Փանոսեան 1859--1919

***

Karnig Fendeglian

Գառնիկ Ֆնտըգլեան (1862—1937)

Գաղտնիք մ’ունի հոգիս, եւ կեանքս մի խորհուրդ,

Յաւերժական սիրոյ մի հուր յանկարծավառ,

Անյոյս է ցաւս, ուստի եւ զայն չառի ի շուրթ,

Եւ զայն առթողն անոր գիտակ չեղաւ իսպառ:

Ա՜հ, իր մօտէն պիտի անտես անցած ըլլամ,

Միշտ իրեն քով, բայց եւ այնպէս միշտ միայնակ.

Եւ պիտ’հասնիմ մինչեւ կեանքիս հուսկ յետին ժամ՝

Բան չստացած եւ խնդրելու անհամարձակ:

Մինչ ինք՝ թէպէտ  տիրաստեղծ[5], գողտր, հեզ արարած,

Պիտ’ընթանայ անմտադիր ու անկասկած,

Խուլ՝ մրմունջին սիրոյ, որ իր շուրջ կը յառնու:

Երկիւղածիկ, հլու պարտքին  պատկառելի,

Պիտի ըսէ, երբ կարդայ այս տաղն իրմով լի.

«Ո՞վ է արդեօք այդ կինն»,− առանց հասկնալու:

(1892)             Գառնիկ Ֆնտըգլեան (1862—1937)

***

Paylaş Sayabalian (Jacque)

Փայլակ (Սայապալեան Ժագ) (1880—1915)

 

Կեանքս իր գաղտնիքը ունի, հոգիս՝ խորհուրդն իր մթին,

Յաւիտենի սէր մը, որ վայրկեանի մը մէջ ծնաւ.

Մարդու չըսի, վասնզի դարման չկայ այս ցաւին,

Եւ զայն ինծի առթողը լուր չունեցաւ իսկ բնաւ:

Աւա՜ղ, իր քով աննշմար պիտի անցնիմ ես, իրա՜ւ

Միշտ իրեն մօտ եւ սակայն միշտ ալ լքուած, առանձին,

Մինչեւ ծայրը բոլորեմ պիտի շրջանը կեանքին՝

Վախնալով բան մ’ուզելու, չստացած բան մը բնաւ:

Իսկ ան, թէեւ  Աստուած զինք կերտած է հեզ ու սիրուն,

Ան՝ մտացիր  իր ճամբան  պիտի երթայ, քայլերուն

Ետեւ հնչող այս սիրոյ մրմունջն առանց լսելու:

Խղճի դաժան պահանջին խոր հաւատքով մը հլու՝

«Ո՞վ է արդեօք այդ կինը» պիտի ըսէ,  երբ կարդայ

Իրմով լի այս տողերը եւ պիտի չհասկնայ:

(1912)    Փայլակ (Սայապալեան Ժագ) (1880—1915)

***

Rouen Sevag

Ռուբէն Սեւակ  (1885—1915)

Ռուբէն Սեւակ իր կարգին ներքաշուած է առվերագիտութեան ծիրէն ներս. իր այս հակումը արտայայտած է ազատ թարգմանութեամբը pastiche-ի  մը, որ կը  համապատաս-խանէ  մեր երրորդ յօդուածի թիւ 3-ին, որ Մեսրոպ Նուպարեան իր կարգին թարգմանած է:

Ասոնք անշուշտ երկու ինքնուրոյն՝ ազատ  թարգմանութիւններ են:

 

Ինչո՞ւ այսպէս կը մրմնջես գաղտնապէս

Թէ հոգիիդ մէջ ծընած սէրն անմոռաց

Անդարման ախտ մ’է, թէ լըռել[6] պէտք է քեզ

Եւ թէ քու սէրէդ  նէ[7]   ոչինչ չէ գիտցած ։

Բնա՜ւ չէիր կրնար անցնիլ դուն անտես

Եւ պէտք չէ քեզ նկատէիր մենակեաց.

Սիրելագոյն հոգիները մերթ այսպէս

Չկրնալով հայցել՝ ոչինչ չեն գտած ։

Աստուած մեզի՛ պարգեւեց սիրտ մ’զգայուն.

Եւ շատ քաղցր է լսել է՛ն պարզ կնկայ քով՝

Իր քայլերէն ծնող մրմունջը սիրոյն ։

Նէ՛ որ կ’ուզէ մնալ պարտքին իր հլու[8] ,

Յուզուեցաւ, երբ կարդաց քերթուածն լի իրմով,

Լուռ հասկցաւ, բայց … կը քաշուէր ըսելու …

 

Ռուբէն Սեւակ  (1885—1915)

 

armenag@gmail.com                                                Արմենակ Եղիայեան

 

---

[1] Անխօս, լուռ, գաղտնիքը արտայայտելու անկարող

[2] Տկար, հիւծած, մաշած, ինչպէս մարդ սովորաբար  կ’ըլլայ կեանքի վախճանին ընդառաջ:

[3] Առանց լսելու կամ լսել փորձելու

[4] Հաւատարիմ, յարգալիր

[5] Հեղինակին հնարած բառն է, որ պէտք է նշանակէ «Տիրոջ կողմէ ստեծուած». որեւէ բառարանի մէջ չէ մտած մինչեւ հիմա:

[6] Ներգործաբար կիրարկուած է՝ բնագրին պէս. իբրեւ ուղիղ խնդիր ունի ախտ (ցաւ)  բառը:

[7] Վերյիշենք՝ նա դերանունի իգականը:

[8] Հաւատարիմ

 

Kismet- Բախտը

I chose to title my translation of Ara Mekhsian’s poem “Kismet”. He had titled it Pakht (western Armenian pronounciatin) or Baxt (eastern Armenian translation), which means fate or luck.

The word kismet comes from an Arabic or Turkish word, which means your lot in life, or your fate or maybe your decisive luck. At times, instead of “fate”, “luck”, the word “kismet” is used because the other two do not fully  embody the happening, although they mean it. I chose to use them interchangeably. There are  also others who use the term "providence".

My translation of Ara Mekhsian’s poem is more an explanatory note than a translation to do justice to the original. Ara writes poems and stories for a hobby. He has an unusual mastery of the Western Armenian language.

Ara is of my generation. I met him on line when I came across a picture of my brother-in-law, he had posted looking for information about his one-time classmate. Krirkor regrettably had passed away. We stuck a friendship. 

Still in his teen, Ara left his parental family and the city he loved, Haleb, the Armenian Aleppo, behind to chart his course in life in the New World. He too crossed oceans and continents and settled in Racine, WI where his paternal uncle was the priest in the Cilician See affiliated Armenian Apostolic Church. In Racine, Ara married Debra and the two raised their two children.

 Life has its twists and turns in store for us we cannot envision in our wildest dreams, nor did Ara and Debra. As of March 17, 2024, they have been married, quoting Ara, 52 years and 4 months and continue to live in Racine, WI.

 

Բախտը	The Luck
Արա Մխսեան	Ara Mekhsian Translated Vahe H Apelian
Կը հաւատար երկար ատեն, Որ ինք էր տէրը իր կեանքին,  Թէ բախտը սոսկ ատեն-ատեն, Հլու՝ կʼանսար աղերսանքին...   Կեանքի ծովէն նաւով անցաւ Վստահ՝ իբրեւ վարժ նաւավար. Օր մը անգամ միտքէն չանցաւ, Թէ բախտը մեծ դեր կը խաղար... Օր մըն ալ բախտը զինք լքեց, Նաւը խարակներուն խփեց, Շշմեցուց զինք զարկով լախտի.   Ուշ հասկցաւ դերը բախտի... Թէ՝ բախտն անցուց ձեռքէն բռնած Զինք ապահով՝ կեանքի ծովէն, Միշտ աչալուրջ, որ յեղակարծ՝ Սիրենները զինք չթովեն...   Բախտի շունչն էր մղիչ հովը, Բախտն էր նաւուն թին ու ղեկը, Բախտն էր կոհակներ հարթողը, Թէ՝ բախտն էր իրմէ աղէկը...   Հիմա նստած ծովեզերքին‵         Կը խոկայ ելքը իր կեանքին. Թէ, ե՞րբ վերջապէ՜ս կը հասնի   Բալասանն անամոք վէրքին...	He believed for a long time. That he was the master of his life, That luck just now and then, Obediently supplicated begging him…   He crossed the seas by boat As confident as a skilled sailor. Not a day crossed his mind That luck played a big role... One day luck deserted him, The ship hit the rocks, Stunned him with a knocked-down blow.    He realized too late, the role of luck. That it was luck holding his hand paved the way Crossing safely the stormy seas of life, Always watchful that suddenly Temptations did not charm him away ...    The breath of luck was the driving wind all along, Luck was the sail and the rudder, Luck smoothed the paths. That luck was the better of him...   Now sitting by the sea shore Contemplates his life’s exit,  When will it finally arrive? The ultimate comfort of his unmitigated wound...