ԶԱՒԱԿԻ ՄԱՍԻՆ - Թարգմ. Վահէ—Վահեանի

ԶԱՒԱԿԻ ՄԱՍԻՆ

 

Հատուած՝ Ճպրան Խալիլ Ճպրանի Մարգարէն—էն

Թարգմ. Վահէ—Վահեանի

 

Ծնունդները ձեր չեն ձեր զաւակներն,

այլ՝ տղաքն անոնք եւ աղջիկներն են այն կարօտին զոր

Կեանքը կը տածէ ինքնիրեն հանդէպ։

Կու գան ձեր մէջէն, սակայն ոչ ձեզմէ։

Թէեւ ձեզի հետ՝ բայց չեն պատկանիր անոնք ձեր անձին։

Կրնաք տալ իրենց սէր ու գուրգուրանք,

Բայց ոչ մտածում,

Զի ունին անոնք իրենց խոհն ուրոյն։

Կրնաք տալ դուք տուն անոնց մարմինին,

Բայց ոչ հոգիին,

Զի կը բնակին հոգիներն անոնց՝

Տունին մէջ վաղուան, զոր այցելել դուք

չէք կրնար նոյնիսկ ձեր երազներով։

Կրնաք ջանալ որ նմանիք անոնց,

Բայց զանոնք ձեզի դարձնել նման՝ մի ձգտիք երբեք,

Քանզի չ՛ընթանար կեանքը դէպի ետ, ու ոչ ալ երկար կ՛ուզէ յամենալ ան երէկին մօտ։

Աղեղներ էք դուք, ուրկէ կ՛արձակուին ծնունդները ձեր՝ շնչող նետի պէս։

Ու նետաձիգն ինք, անսահմանութեան շաւիղին վրայ,

կը տեսնէ թիրախն իր նպատակին

ու կը ճկէ ձեզ Իր հզօրութեամբ,

որ նետը սուրայ եւ հասնի կէտին։

Թող նետաձիգին ձեռքերուն մէջ ձեր

ճկումը բերէ խնդութիւն միայն,

Վասնզի, ինչպէս որ կը սիրէ Ինք Նետը սլացող,

կը սիրէ նոյնպէս աղեղն ալ կայուն։

 

On Children
 Kahlil Gibran

Your children are not your children.
They are the sons and daughters of Life's longing for itself.
They come through you but not from you,
And though they are with you yet they belong not to you.

You may give them your love but not your thoughts, 
For they have their own thoughts.
You may house their bodies but not their souls,
For their souls dwell in the house of tomorrow, 
which you cannot visit, not even in your dreams.
You may strive to be like them, 
but seek not to make them like you.
For life goes not backward nor tarries with yesterday.

You are the bows from which your children
as living arrows are sent forth.
The archer sees the mark upon the path of the infinite, 
and He bends you with His might 
that His arrows may go swift and far.
Let our bending in the archer's hand be for gladness;
For even as He loves the arrow that flies, 
so He loves also the bow that is stable.

 

 

 

 

Governance and Opposition in the Armenian National Assembly

Vahe H. Apelian 

 

First let me note that I jot in my blog instead on my Facebook page because my blog offers a better archiving. It enables me to retrieve rather easily what would have been a posting on my FB page and  over time, for all practical purposes, remained buried somewhere in my Facebook page.

Recently, I got engaged in a conversation over the legitimacy of the Pachinyan government, questioning the legitimacy  of the “My Step” coalition he led. The argument was based on the claim that My Step coalition got 70% of the votes when only 48% of registered voters voted during the election. According to records presented in Wikipedia, 1,261,105 persons out of 2,683,140 registered voters voted. The exact percentage is 48.63%

The argument presented is not legitimate. In a democratic process voting is a privilege and some do not exercise it for a variety of reasons and thus differ judgement to those who participate in the process. Cursory review of voters’ participation in some 250 years old Republic of the United States of America indicate voter participation has varied from 49% to as high as 80% but never to 99 and a fraction percent, much like the percentage of voters who voted to Saddam Hussein at one time.

Some of the registered voters in Armenia cannot vote because they are not in Armenia during the voting. We should bear in mind that only those registered voters who are in Armenia during the election can and may vote. We all know that many Armenian registered voters have left the country permanently or have left seasonally for work. Therefore, we cannot exactly know how many constitute the electoral base in Armenia at the time of the election. In all likelihood it is less than the registered voters. Therefore, we should bear in mind that the figure 48% voter participation is based on the total number of registered voters and not on the actual number of voters who could vote at the time.

The other issue is that such argument is self-defeating. While My Step coalition got 70% of the 48% of the registered voters, so did the others as well. That is to say, Prosperous Armenia got 8.26% of the 48% of the registered voters and Bright Armenia got 6.37% of the 48% of the registered voters, and so on. Implying that the relative preference of the voters is the same. 

The other argument that was brought was the Pachinyan government’s hegemony over the legislative body. True, that My Step coalition is the Constitutional majority in the Armenian National Assembly. However, its relative dominance against the two oppositions parties that met the criteria of having achieved over 5% of the registered voters, is diluted. The two opposition parties that got enough votes to be eligible for National Assembly representation,  together have approximately 15% of the votes, while My Stop coalition has 70% of the votes, that is to say almost 5 times the combined votes of the two opposition parties.  But the government and the opposition together constitute around 85% of the voters and consequently Armenian National Assembly cannot claim to represent the people of Armenia, if it were to be based on the sum total only of those who were eligible to be in the National Assembly. Such representation would have disfranchised the 15% of the voters who are not qualified to have a representation in the National Assembly, because they could not meet the requirment.

The laws of Armenia wisely mandate that opposition should constitute 1/3 of the Armenian National Assembly. Consequently, the number of the deputies in Armenia, which varies, is presently 132 of which 88 are deputies representing My Step coalition, that is to say only 2/3 or 67% of the Armenian National Assembly, making it constitutional majority in the National Assembly while the ruling opposition in the National Assembly constitute 33 %, which is far more than 15% they received.  The opposition in the National Assembly thus do not only represent their parties but also represent the other 15% of the voters who otherwise would have no representation in the National Assembly.

I do not believe that during the past three decades Armenia had a government facing such an opposition. The question arises of course, is the opposition doing its job? No, I do not believe the opposition is doing its job as expected. Case in point is the resignation of the of Prosperous Armenia and Bright Armenia deputies from the National Assembly. Instead of staying and arguing on the principles they allegedly stand for, they resorted not to participate in the democratic process. These deputies sort of took a passive aggressive, unprincipled, ill-fated stand.  They are far cry from the one-time small party called YELK (The Way Out) Nikol Pachinyan led and passionately argued on the National Assembly podium against the conduct of the president’s party that ruled the National Assembly with an iron grip.

No law can possibly empower the opposition more, if they do not want to be engaged constructively and do what they are expected to do in a constructive manner. That is to say, oppose the government policies, not for opposition sake of course, but on principle.

Հայկականութեան Մոմ Մը Եւս Շիջեցաւ

Ազդակ Օրաթերթ, Փետրուար 28, 2017

(Զուարթ Աբէլեան Դաստիարակի Յիշատակին)

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ

Յունուարի վերջին օրը Լոս Անճելըսի մէջ այս աշխարհին սուսիկ-փուսիկ հրաժեշտ տուաւ Զուարթ Աբէլեան անուն հայուհի մը, որուն վերջին յարգանք մատուցելու համար 9 փետրուարին շիրիմին շուրջ համախմբուեցան խումբ մը հարազատներ եւ նախկին աշակերտներ: Այսպիսով, փակուեցաւ կեանքի տաֆթարը բազմավաստակ ուսուցչուհիի մը եւ մօր մը, որուն իմացական ողջ կեանքը եղած էր յարատեւ ճամբորդութիւն մը` հայ դպրութեան ջահէն արձակուող լոյսը տարածելու իրերայաջորդ սերունդներու միտքերուն, բայց մանաւանդ` հոգիներուն մէջ: Այդ ճամբորդութիւնը չեղաւ սուսիկ-փուսիկ, այլ` մնայուն ակօսներ բացող սերմնացանի մը վայել «աղմուկ»-ով:

Զուարթ Աբէլեան մաս կը կազմէր սերունդին այն ուսուցիչներուն, որոնք իրաւա՛մբ իրենց անուան կողքին շահած են Հայ Դաստիարակ կոչումը: Ծննդավայր Քեսապէն մինչեւ Պէյրութ ու ամերիկեան ափեր` Լոս Անճելըս, անոր ուսուցչական վաստակը կերտուեցաւ աւելի քան 50 տարիներու վրայ. հաւանաբար ինք ալ չէր գիտեր, թէ քանի՛ հայ աշակերտ վարակուած է իր շունչով, իրմէ փոխանցուած է հայոց լեզուի, գրողներու եւ մշակութային ժառանգութեանց  բարի «ախտ»-ը: Հայ Դաստիարակի իր վաստակը ան այնքան չի պարտիր իր ստացած բարձրագոյն ուսման, որքան` իր հոգիին մէջ մանկութենէն իսկ բոցավառած այն խարոյկին, որուն ջերմութիւնը ո՛չ միայն կը տոգորէր իր դասաւանդութիւններն ու դասախօսական ելոյթները, այլ նաեւ լիովին կը տարածուէր զինք լսող աշակերտներուն եւ ունկնդիրներուն հոգիներուն մէջ: Խօսելու խանդավառ ոճն իսկ, զոր պահպանեց մինչեւ յառաջացեալ տարիքը, գրաւական մըն էր, որ դիմացինը վարակուի նոյն խանդավառութեամբ, ներշնչուի հայկականութեամբ եւ սիրէ հայ գիրը, բանաստեղծներն ու գրողները, մէկ խօսքով` այն բոլորը, ինչ որ կը կոչենք հայկականութիւն:

Զինք ճանչցայ Պէյրութի Հայ աւետ. Շամլեան-Թաթիկեան երկրորդական վարժարանին աշակերտութեանս օրերուն. նախակրթարանի վերին կարգերու հայերէնի դասատու էր: Այդ օրերուն ան կը ճանչցուէր տիկին Աբէլեան անունով.  քանի մը տարի անց էր, երբ իմացանք, թէ առաջին անունը Զուարթ էր: Իր աշակերտները այնքան կ՛ակնածէին իրմէ, որքան կը սիրէին զինք, որովհետեւ ծանօթ էր իբրեւ խստապահանջ եւ նոյնքան մըն ալ գուրգուրացող ուսուցչուհի:

Աւետարանական վարժարաններու մէջ կայ աւանդութիւն մը. առաւօտները, դասապահերէն առաջ, աղօթքի` պաշտամունքի պահ մը տրամադրուած է աշակերտութեան. տօնական օրերուն, այդ պահը կը յատկացուի տուեալ տօնին, որոնց շարքին` հայկական ազգային ու պատմական տօներու: Տիկին Աբէլեան երբեմն պարտականութիւնը կը ստանձնէր աշակերտներուն խօսելու տուեալ տօնին մասին, ու ամբողջ սրահը կը մագնիսանար իր խօսքով. կը զգայինք, որ իր բառերը կը բխէին իր հոգիէն, գիտելիքներու շտեմարանէն, բայց նաեւ հարազատ արձագանգ մըն էին դարերէն եկող կոչերուն, թէ հայ աշակերտը պարտի իւրացնել իր պատմութիւնը, ժառանգութիւնները, զանոնք վերածէ ապրումի, իսկ ինք արդէն գործնական վկայութիւն մըն էր իր աւանդածին:

Տիկին Աբէլեան, ինչպէս նշեցինք, կը պատկանէր սերունդին այն  դաստիարակներուն, որոնք հայերէնի ու գրականութեան դասաւանդումը չեն բանտարկեր լոկ դասագրքայինի սահմաններուն մէջ: Անոնց համար կային աշակերտական տրամախօսութիւններու, ասմունքի ու խմբային արտասանութեան «գործիքներ»-ն ալ, որովհետեւ այդ սերունդի դաստիարակները գիտէին, որ աշակերտը կը սիրէ բեմ բարձրանալ, յաղթահարել ամչնալու վիճակը եւ ԱՊՐԻԼ մեր պատմութեան դրուագները, իր մէջ վերապրեցնել հայ գրողները: Այսօր ալ կան նման դաստիարակներ, սակայն յիշեալ

«դարաշրջան»-ին սա համատարած երեւոյթ էր հայկական վարժարաններու մէջ:

Եւ ահա այդպիսի վաստակ մը ու ժառանգութիւն մը իրեն ու նմաններէն իբրեւ պատգամ կը մնայ նորահաս սերունդին:

Տիկին Աբելեան յաճախ կը մարմնաւորէր իր անունը` Զուարթ, հակառակ անոր որ կեանքը երբեմն հարուածներ տուաւ անոր ու խանգարեց զուարթութիւնը: Ինքզինք հանգստեան կոչեց բաւական ուշ, որովհետեւ կը հաւատար, որ Հայ Ուսուցիչի իր առաքելութիւնը պէտք էր շարունակէր, որքան որ կարող էր: Զերծ չմնաց ողբերգութիւններէ. ունէր երազ մը` հրատարակութեան տալ տարիներու ընթացքին իր պատրաստած խմբային արտասանութիւններու եւ բեմական արտայայտութեանց շարքը. զանոնք գեղեցիկ շրջանակով օժտուած էջերու վրայ ընդօրինակած էր գեղագիր ձեռագիրով: Ափսո՛ս, որ վերջին տարիներուն անոր յիշողութեան կալուածը դաւաճանեց իրեն ու լիովին չըմբոշխնեց երազին իրականացումը. տարի մը առաջ, շնորհիւ զաւկին` Վահէին ճիգերուն, հատոր մը լոյս տեսաւ իր հաւաքածներէն` իբրեւ գործնական երախտագիտութիւն հանդէպ վաստակաւոր դաստիարակին ու մօր:

Զուարթ Աբէլեանի մեկնումով հայկականութիւն տարածող մոմ մը եւս  մարեցաւ յունուար 31-ին:

 

 

Missak Medzarents: Sweet is the Night

Missak Medzarents

Translated by Vahe H. Apelian

The night is sweet, pleasant is the night,

Anointed with hashish and balsam.

On the moonlit road, I pass by intoxicated.

The night is sweet, pleasant is the night…. 

Kisses are blown in from the breeze and the sea,

Kisses from the light blossoming around me.

This night is festive, my soul’s Sunday,

Kisses are blown in from the breeze and the sea. 

But the light in my soul wears out bit by bit.

My lips are thirsty for the single kiss.

It is a joyous night of light and moon,

But the light in my soul wears out bit by bit…

 

The Poet 

Missak Medzarents  (January 18, 1886- July 5, 1908) has been called the most lyrical, most musical poet to write in Armenian. It has been claimed his poetry would be impossible to translate into another language. I hope this translation justifies the tenderness the young poet expressed in his native language. He passed away at the age of 22. He poignantly notes in the poem, turned into a popular song, that the light in his soul wears down bit by bit. He died with thirsty lips longing for the single kiss. He was afflicted with tuberculosis since his yearly youth.

The Composer

The musical composition of the Missak Medzarents' poem was done by the late Hrant Kevorkian, a graduate of Melkonian Institute of Cyprus. He was a family friend and personalized his autobiographical book to my parents where he had noted about them and about my brother and I, and my paternal cousins Stepan and Ara. Hrant's musical composition of the poem became a very popular song at one time and was often sung during dances. 

An Anectode

There was a group of us sitting and chatting on the veranda of Hotel Lux in an evening. The veranda was on the sixth and last floor. Patches of the Mediterranean Sea came in view, as well as the snow covered mountaintops in Mount Lebanon in the north. It must have been a serene night especially for the lady from the dusty plains of Aleppo, who was staying in the hotel as a delegate to attend a meeting of HMENETMEN girl scouts that was to take place in Beirut. She was among the group enjoying the evening and chatting. I guess the atmosphere of the day lifted her spirits. Suddenly she took upon herself and started singing the song "Sweet is the Night". After she was done my mother pointed to her that the gentleman sitting on the chair next to her is the song's composer Hrant Kevorkian. It happened that he was actually sitting on a chair next to hers. Needless to say she was caught in a pleasant and utter surprise. Hrant Kevorkian mentioned the incident in his autobiographical book.

Գիշերն անոյշ է, գիշերն հեշտագի՜ն,

Հաշիշով օծուն ու բալասանով.

Լուսեղէն ճամբէն ես կ'անցնիմ գինով՝

Գիշերն անոյշ է, գիշերն հեշտագին...։

 

Համբոյրնէր կու գան հովէն ու ծովէն,

Համբոյր՝ լոյսէն որ չորս դիս կը ծաղկի,

Այս գիշեր Տօն է հոգւոյս՝ Կիրակի՜,

Համբոյրնէր կու գան հովէն ու ծովէն ։

 

Բայց լոյսն իմ հոգւոյս քիչ քիչ կը մաշի՜

Շրթունքս են ծարաւ միակ համբոյրին...։

Ցնծագին գիշեր է լոյս ու լուսին՝

Բայց լոյսն իմ հոգւոյս քիչ քիչ կը մաշի...։

 

Missak Medzarents

Hrant Kevorkian's musical composition copied from his book

 

 

WAVES OF FAMINE

Khajag Aintablian

Translated by Vahe H. Apelian

 

Khajag Aitablian is a dentist and lives in Anjar, the famed Armenian village of Lebanon. This week his daughter graduated junior high school. Khajag endearingly calls himself a doctor specializing in treating the ails affecting the Armenian nation and pens pungent humorous articles depicting aspects of our national life. He has a large number of followers who wait for his postings. Uncharacteristically today he penned the following verse.  I took the liberty of truncating some sentences for easing the translation and its flow.

 

Սովի Ալիքներ  (Waves of Famine)

 

Այս կիրակի կանխաւ ձեզմէ ( Precedingly, this Sunday)

ներողութիւն կը խնդրեմ, (I ask for your forgiveness)
Որովհետեւ փոխանակ ձեզ խնդացնեմ,  (Because instead of laughter)
Այսօր երեւի թէ տխրեցնեմ... (It appears today, I may sadden you…)
Այս կիրակի ես պիտի դդում խորովեմ , (This Sunday I am roasting butternut squash) 
Որովհետեւ Լիբանանի մէջ (Because in Lebanon)

 ամէնէն աժան միսը հիմա (the cheapest meat now)

դդումի միսն է ( is the butternut squash meat).
Ի հարկ է իրարու միսը աւելի աժան է, (Of course, each other’s meat is cheaper)
Քանի որ այս երկրին մէջ (because in this country)

 մարդը դդումէն ալ աժան է.. ( a person’s meat is cheaper than butternut squash...)
Բայց այս տաքուն  (But in this hot weather)

իրարու միս ո՞վ կուտէ... (who would eat another person’s meat….?)_

Դուրսը Հիմա սարսափելի տաք մը կայ ,  (There is an extremely hot weather, now,)
Այնքան որ (So much so)

 ալիքներուն մէջ նետուիլս կու գայ... (I feel throwing myself onto the waves…)
Ճիշդ Ծովային եղանակ է հիմա ։  (It’s the  right season to go to a beach.)
Ծովը մօտ է , ալիք շատ կայ... (The beach is near, the waves are plenty….)
Բայց ինչ օգուտ երբ  (But of what use ?)

ինքնաշարժիս մէջ կաթիլ մը պենզին չկայ , (there is not a drop of gas in my car,)
Գրպանիս մէջն ալ (and In my pocket)

հազիւ դդում գնելու գումար մը կայ ... (I have enough to barely purchase a butternut squash…) 
Որովհետև գործ չկայ։  (Because there is no work.)
Չէ , ակռայ շինող այլեւս չկայ... (No, there is no one for dental work…)
Ի՞նչ ակռայ երբ ( What tooth ! )

 երբ որ շուկան ծամելու բան չկայ... (when there is nothing in the market to chew…)
Քանի օր է կը նկատեմ թէ (It’s been a few days I noticed that,)

փողոցները նոյնիսկ շուն չկայ, (there are not even dogs on the streets,)
Որովհետեւ աղբամաններուն մէջ  (Because in the waste dumpsters)

ճաշերու մնացորդ թափող ալ չկայ... (there is no leftover to throw)
Այս օրերուն  (In thes days)

որո՞ւն ճաշը կ'աւելնայ ... (who has left over food?)

 

Ամէն տարի ես այս ատեն (Every year this time)

 ծով կ'երթայի (I woud go to the beach.)
Ալիքներուն ձայնը կը լսէի , ( I would hear the sounds of waves..)
Կը հրճուէի... ( I would enjoy…)
Այս կիրակի տունը նստած (This Sunday sitting in my house)

 սառնարանին դատարկութիւնը կը դիտեմ, ( I watch my empty refrigerator,)
Սովի ալիքները Կ'ունկնդրեմ... (and hear the sound of waves…)
Իսկ մթնոլորտին մէջէն (but from the atmosphere)

արդէն դդումի հոտ կ'առնեմ ,  ( I smell roasted butternut squash,)
Բայց այս տաքուն  (But in this hot weather)

ի՞նչ դդում... (What roasted butternut squash…?)
Այսպէս եթէ շարունակուի (If it continues this way)
Ես ալ «իրարու միս» պիտի ուտեմ։ ( I will also devour " each other’s meat".)