V.H. Apelian's Blog

V.H. Apelian's Blog

Sunday, July 30, 2023

Armenian Physician's advice to live for four hundred years.

 Հայերէն բնագիրը կցուած է։

Attached is my transcription of Baron George’s video narration posted on his Facebook page, titled: “Do you want to live for four hundred years. Heed to Mkhitar Heratsi’s advice.”

Mkhitar Heratsi, the famous physician of the twelfth century, was asked:

- In order to live long and healthy, is it enough to eat right?

- No, the doctor answered, there are twelve conditions to die "at the right time".

- Surprised, "What does it mean to die "at the right time"? They asked the doctor.

- A person should live four hundred years – said the doctor.

Although so far no one has lived that long, but the human body has such a make-up that it can live for four hundred years.

What are the twelve conditions for a long life?

A - Eat only wheat bread (that is, bread made with wheat flour), twice less a person usually eats.

B - Drink clean spring water; grape, pomegranate and apple juice, one cup once a week. And half a cup of milk every day

. C - Every day, eat yogurt, any watery meal, vegetable, various spices, meat broth every three days, grilled meat once a week. Apricots, pears, oranges, almonds, butter and cheese should also be eaten.

D - A person should work until the end of his life. You can relax with light work. By not working at all, a person condemns himself to self-inflicted death.

E - A person should sleep with nature and wake up with nature. In other words, when it's light outside, you should be awake, and when it's dark, you should sleep

F - Keep yourself calm and happy. A person should not get angry more than once a year.

G -Even for the most incorrigible liar, lying is a burden. It is necessary to know that the lie causes pain to the soul and ages the person.

H - Be satisfied with what you have earned with your work.

I - Love one person and always remember that the person is the most beautiful.

J - Live away from noise. Naturally, noise is not a natural sound (the gurgling of a spring, the splashing of waterfalls and the chirping of birds.)

K - Always remember that happiness is the attitude of others towards you

L - Have faith, both in God and in yourself.

Mkhitar Heratsi was the chief physician of the Armenian Kingdom of Cilicia

And today Yerevan State Medical University is named after him.

Health and long life to all the children of my nation.

Baron George

Կ'ուզէ՞ք 400 տարի ապրիլ: Հետեւեցէ'ք Մխիթար Հերացիի խորհուրդներուն:

Պարոն Ճորճ

 

Յայտնի բժշկապետ Մխիթար Հերացիին կը հարցնեն.

-       Երկարեւ առողջ ապրելու համար՝ բաւարա՞ր է միայն ճիշդ ուտել։

-       Ո՛չ, կը պատասխանէ բժիշկը, «ճիշդ ատենին» մեռնելու համար տասներկու պայման կայ։

-       Ի՞նչ կը նշանակէ «ճիշդ ատենին» մեռնիլ, զարմանքով կը հարցնեն բժիշկին։

-       Մարդը պէտք է չորս հարիւր տարի ապիր – կ՚ըսէ բժիշկը։

Թէեւ առայժմ ոչ ոք կրցած է այդքան երկար ապրիլ, բայց մարդու մարմինը այնպիտիս կառուցուածք ունի, որ կրնայ չորս հարիւր տարի պարիլ։՚

Իսկ որ՞ոնք են երկար ապրելու տասներկու պայմանները։

Ա – միայն ցորենահաց (այսինքն ցորենի ալիւրով պատրաստուած հաց) ուտել, սովորաբար մարդու կերածէն երկու անգամ նուազ։

Բ – Խմել աղբիւր մաքուր ջուր, խաղողի, նուռի ու խնձորի օշարակ, շաբաթը մէկ անգամ մէկ գաւ գ«իտի,  Եւ ամէն օր՝ կէս ըմպանակ (գաւաթ) կաթ

Գ – Ամէն օր ուտելա մածուն, որեւէ ջրայի ապուր, կանանչեղէն, զանազան համեմուքներ, երեք օրը մէկ՝ մսաջուր, շաբաթը մէկ անգամ խորոված միս։  Պէքտ է ուտել նաեւ ծիրան, տանձ, նարինջ, նուշ, կարագ ու պանիր։

Դ – Մարդ մինչեւ կեանքին վերջը պէտք է աշխատի։ Կարելի է հանգստանալ թեթեւ գործերով։ Բոլորովին չաշխատելով մարդ ինքզինք յօժարակամ մահուան կը դատապարտէ։

Ե – Մարդ պէտք է բնութեան հետ քնանայ, բնութեան հետ արթննայ։ Այսինքն՝ երբ դուրսը լոյս է պէտք է արթուն ըլլալ, իսկ երբ մութ է՝ պէտք է քնանալ։

Զ – Հանգիստ եւ ուրախ պահեցէք դուք ձեզ։ Մարդ տարին մէկ անգամէն աւեի պէտք չէ զայրանայ։՚՚

Է – Ամենէն անուղղայ ստախօսին համար ալ ստախօսութիւնը հոգ է։ Պէտք է գիտնալ, որ հոգիին ցաւ պատճառող սուտը կը ծեռացնէ մարդը։

Ը – Բաւարարուէ՛ անով, ինչ ձեռք բերած ես քու աշխատանքովդ։

Թ – Մէկ հոգի սիրէ ու մշտապէս յիշէ, որ ան է ամենէն գեղեցիկը։

Ժ – Ապրէ աղմուկէ հեռու։ Ի հարկէ, աղմուկ չէ բնական ձայնը (աղբիւրին քչքչոցը, ջրվէժներուն ճողփիւնը եւ թռչուններուն ճռուողիւնը։)

ԺԱ – Մշտապէս յիշէ՛, որ երջանկութիւնը ուրիշներուն՝ քեզի հանդէպ ունեցած վերաբերմունքն է։

ԺԲ – Հաւատք ունեցիր ե՛ւ Աստուծոյ, ե՛ւ քու անձիդ հանդէպ։

Մխիթար Հերացին Կիլիկիոյ Հայոց թագաւորութեան բժշակպետն էր

Իսկ այսօր Երեւանի Պետական բժշկական համալսարանը իր անունով կը կոչուի։

Առողջութիւն եւ երկար տարիներու կեանք ազգիս բոլոր զաւակներուն։

 

 

Armenian Physician's advice to to live for four hundred years.

Հայերէն բնագիրը կցուած է։

Attached is my transcription of Baron George’s video narration posted on his Facebook page, titled: “Do you want to live for four hundred years. Heed to Mkhitar Heratsi’s advice.”

Baron George: "Do you want to live for four hundred years? Heed to Mkhitar Heartsi's advice."

Mkhitar Heratsi, the famous physician of the twelfth century, was asked:

- In order to live long and healthy, is it enough to eat right?

- No, the doctor answered, there are twelve conditions to die "at the right time".

- Surprised, "What does it mean to die "at the right time"? They asked the doctor.

- A person should live four hundred years – said the doctor.

Although so far no one has lived that long, but the human body has such a make-up that it can live for four hundred years.

What are the twelve conditions for a long life?

A - Eat only wheat bread (that is, bread made with wheat flour), twice less a person usually eats.

B - Drink clean spring water; grape, pomegranate and apple juice, one cup once a week. And half a cup of milk every day

. C - Every day, eat yogurt, any watery meal, vegetable, various spices, meat broth every three days, grilled meat once a week. Apricots, pears, oranges, almonds, butter and cheese should also be eaten.

D - A person should work until the end of his life. You can relax with light work. By not working at all, a person condemns himself to self-inflicted death.

E - A person should sleep with nature and wake up with nature. In other words, when it's light outside, you should be awake, and when it's dark, you should sleep

F - Keep yourself calm and happy. A person should not get angry more than once a year.

G -Even for the most incorrigible liar, lying is a burden. It is necessary to know that the lie causes pain to the soul and ages the person.

H - Be satisfied with what you have earned with your work.

I - Love one person and always remember that the person is the most beautiful.

J - Live away from noise. Naturally, noise is not a natural sound (the gurgling of a spring, the splashing of waterfalls and the chirping of birds.)

K - Always remember that happiness is the attitude of others towards you

L - Have faith, both in God and in yourself.

Mkhitar Heratsi was the chief physician of the Armenian Kingdom of Cilicia

And today Yerevan State Medical University is named after him.

Health and long life to all the children of my nation.

Baron George

 

Կ'ուզէ՞ք 400 տարի ապրիլ: Հետեւեցէ'ք Մխիթար Հերացիի խորհուրդներուն:

Պարոն Ճորճ

 

Յայտնի բժշկապետ Մխիթար Հերացիին կը հարցնեն.

-       Երկարեւ առողջ ապրելու համար՝ բաւարա՞ր է միայն ճիշդ ուտել։

-       Ո՛չ, կը պատասխանէ բժիշկը, «ճիշդ ատենին» մեռնելու համար տասներկու պայման կայ։

-       Ի՞նչ կը նշանակէ «ճիշդ ատենին» մեռնիլ, զարմանքով կը հարցնեն բժիշկին։

-       Մարդը պէտք է չորս հարիւր տարի ապիր – կ՚ըսէ բժիշկը։

Թէեւ առայժմ ոչ ոք կրցած է այդքան երկար ապրիլ, բայց մարդու մարմինը այնպիտիս կառուցուածք ունի, որ կրնայ չորս հարիւր տարի պարիլ։՚

Իսկ որ՞ոնք են երկար ապրելու տասներկու պայմանները։

Ա – միայն ցորենահաց (այսինքն ցորենի ալիւրով պատրաստուած հաց) ուտել, սովորաբար մարդու կերածէն երկու անգամ նուազ։

Բ – Խմել աղբիւր մաքուր ջուր, խաղողի, նուռի ու խնձորի օշարակ, շաբաթը մէկ անգամ մէկ գաւ գ«իտի,  Եւ ամէն օր՝ կէս ըմպանակ (գաւաթ) կաթ

Գ – Ամէն օր ուտելա մածուն, որեւէ ջրայի ապուր, կանանչեղէն, զանազան համեմուքներ, երեք օրը մէկ՝ մսաջուր, շաբաթը մէկ անգամ խորոված միս։  Պէքտ է ուտել նաեւ ծիրան, տանձ, նարինջ, նուշ, կարագ ու պանիր։

Դ – Մարդ մինչեւ կեանքին վերջը պէտք է աշխատի։ Կարելի է հանգստանալ թեթեւ գործերով։ Բոլորովին չաշխատելով մարդ ինքզինք յօժարակամ մահուան կը դատապարտէ։

Ե – Մարդ պէտք է բնութեան հետ քնանայ, բնութեան հետ արթննայ։ Այսինքն՝ երբ դուրսը լոյս է պէտք է արթուն ըլլալ, իսկ երբ մութ է՝ պէտք է քնանալ։

Զ – Հանգիստ եւ ուրախ պահեցէք դուք ձեզ։ Մարդ տարին մէկ անգամէն աւեի պէտք չէ զայրանայ։՚՚

Է – Ամենէն անուղղայ ստախօսին համար ալ ստախօսութիւնը հոգ է։ Պէտք է գիտնալ, որ հոգիին ցաւ պատճառող սուտը կը ծեռացնէ մարդը։

Ը – Բաւարարուէ՛ անով, ինչ ձեռք բերած ես քու աշխատանքովդ։

Թ – Մէկ հոգի սիրէ ու մշտապէս յիշէ, որ ան է ամենէն գեղեցիկը։

Ժ – Ապրէ աղմուկէ հեռու։ Ի հարկէ, աղմուկ չէ բնական ձայնը (աղբիւրին քչքչոցը, ջրվէժներուն ճողփիւնը եւ թռչուններուն ճռուողիւնը։)

ԺԱ – Մշտապէս յիշէ՛, որ երջանկութիւնը ուրիշներուն՝ քեզի հանդէպ ունեցած վերաբերմունքն է։

ԺԲ – Հաւատք ունեցիր ե՛ւ Աստուծոյ, ե՛ւ քու անձիդ հանդէպ։

Մխիթար Հերացին Կիլիկիոյ Հայոց թագաւորութեան բժշակպետն էր

Իսկ այսօր Երեւանի Պետական բժշկական համալսարանը իր անունով կը կոչուի։

Առողջութիւն եւ երկար տարիներու կեանք ազգիս բոլոր զաւակներուն։

 

 

Friday, July 28, 2023

Two documents for the "Hayakve" Initiative

 Vahe H Apelian

Courtesy Garo Konyalian

Two documents are referenced to bolster the “Hayakve” initiative. These two documents are from the most crucial decade of the most recent Armenian history that spans from December 7, 1988, when an earthquake devastated a part of Armenia to February 3, 1998, when the first nationally elected president of the nascent Republic of Armenia, resigned. The decade would shape the course the Armenian history and the shadow of the first president Levon Ter-Petrosyan would remain looming larger than the rest of his contemporaries.

The “Hayakve” initiative is expected to continue until August 19, (2023). It appears its ultimate aim is to amend the constitution of the Republic of Armenia by introducing provisions that would criminalize the denial of the Armenian Genocide and the claim that Artsakh is part of Azerbaijan. But the statement the citizens of Armenia are called upon to sign in support of the “Hayakve” initiative, IS GENERAL AND UNSPECIFIC and makes no mention of amending the constitution. On the contrary, it uphold the constitution as framed during 1995 referendum with all the amendments. Those who sign attest to an “A statement of Confirmation” (Havasdakir), to the following: "Today you take control of the constitution and the laws of your state, the fate of your generations". 

The two documents that are being referenced to bolster the “Hayakve” Initiative and give it the broader presecptive it intends, are the following in chronological order:

The first document is titled: ARMENIAN DECLARATION OF INDEPENDENCE by THE SUPREME COUNICL OF THE ARMENIAN SOCIALIST REPUBLIC. This declaration, commonly known as “Hrtachagakir”, is signed by Levon Ter-Petrosyan as the President of the Supreme Council of the Republic of Armenia and Ara Sahakian as the Secretary of the Supreme Council of the Republic of Armenia and is dated: Yerevan, August 23, 1990. The document may be read by the following link: https://www.gov.am/en/independence/

It is upon this historic document that the September 21, 1991 referendum was carried out that affirmed the first article in the Declaration of Independence that reads: “The Armenian SSR is renamed the Republic of Armenia (Armenia). The Republic of Armenia shall have its flag, coat of arms, and anthem.”

The second document that is referenced in support of the “Hayakve” initiative is titled: DECISION: THE STATUS OF THE REPUBLIC OF THE MOUNTAINOUS KARABAGH. The document is put forth by THE SUPREME COUNCIL OF REPUBLIC OF ARMENIA. It is dated July 8, 1992.  (See the exhibit).

In this document it is spelled out that: "Any international or domestic document, in which the Republic of Nagorno-Karabakh is mentioned as part of Azerbaijan, is considered unacceptable for the Republic of Armenia." But I am not sure if this write-up can be called a document, let alone have any legal binding, because it is not signed and its source remains obscure. 

 I think the “Hayakve” initiative, however well intentioned, should not have been undertaken relying on an unsigned document. I wonder if readers find the use of unsigned document that apparently has no official standing justifiable in support of the “Hayavke” initiative. 

It is up to informed legal experts to rule on the use of such a document and give substance to that generalized statement of the “Hayakve” initiative that ostensibly aims criminalizing, at the constitutional level, the denying the Armenian Genocide and the claiming that Artsakh is in Azerbaijan.

 

 

Wednesday, July 26, 2023

Շտապ Օգնութեան հեռաձայնի թիւեր

" Մօրս արխիւներէն՝ Հետեւեալները աւելի է զօրու եւ ազդունակ են քան 911 (Ամերիկայի շտապ օգնութեան թիւը)։

ԵՐԲ

Տխուր ես՝ Հեռաձայնէ Յովհ. 14 ին։

Մեղանչած ես՝ Հեռաձայնէ Սաղմ.  51 - ին։

Վտանգը կը սպառնայ քեզի՝ Հեռաձայնէ Սապմ.  91 - ին։

Մարդիկ քեզ ձախողեցուցած են՝ Հեռաձայնէ Սաղմ. 27 - ին։

Կը խորհիս որ Աստուած քեզ լքած է՝ Հեռաձանէ Սաղմ. 138 - ին։

Հաւատքդ կարիք ունի խթանուելու՝ Հեռաձանէ Երբ.  11 - ին։

Մենակեաց ես ու վախի մէջ՝ Հեռաձայնէ Աաղմ. 23 - ին։

Մտահոգ ես՝ Հեռաձայնէ Մատթ. 8:19-34 – ին։

Վիրաւորուած կը զգաս ու քննադատական կեցուածք ունիս՝ Հեռաձայնէ Ա.Կորնթ. 13 - ին։

Քրիստոնէութեան մասին կասկածներ ունիս՝ Հեռաձայնէ Բ. Կորնթ. 15:15-18 - ին։

Վարկաբեկուած կը զգաս՝ Հեռաձայնէ Հռովմ 8:31-39 - ին։

Խաղաղութիւն կը փնտռես՝ Հեռաձայնէ Մատթ. 11:25-30 - ին։

Կը կարծես որ աշխարհ Աստուծմէ մեծ է՝ Հեռաձայնէ Սաղմ. 90 - ին։

Ապահովութեան նման Քրիստոսի կարիքը ունիս՝ Հեռաձայնէ Հռովմ. 8:1-30 -ին։

Տունէդ կը բացակայիս ճամբորդութեան մը պատճառով՝ Հեռաձայնէ Սաղմ. 121 – ին։

Անձիդ համար կ՚աղօթես ՝ Հեռաձայնէ Սաղմ. 87 – ին։

Պարտականութեան մը համար քաջութեան պէտք ունիս՝ Հեռաձայնէ Յեսուայ -ին։

Նիւթական սղաճը ու ներդրումնրդ քեզ տակնուվրայ կ՚ընեն՝ Հեռաձայնէ Մարկ. 10:17-31 – ին։

Ճնշուած վիճակ մը ունիս՝ Հեռաձայնէ Սաղմ. 27 – ին։

Մարդկութեան հանդէպ հաւատք կը կորսնցնես ՝ Հեռաձայնէ Ա. Կորնթ. 13 – ին։

Այնպէս կը թուի քեզի, որ մարդիկ բարեկամական հեցուածք չունին՝ Հեռաձայնէ Յովհ. 15 – ին։

Յոյսդ կը կորսնցնես՝ Հեռաձայնէ Սաղմ. 126 – ին։

Կ՚ուզես պտղաբեր դառնալ՝ Հեռաձայնէ Յովհ. 15 – ին։

Պօղոս Առաքեալին երջանկութեան գաղտնիքը կ՚ուզես իմանալ՝ Հեռաձայնէ կողոսացիս 3:12-17 – ին։

Պատեհութիւններ կը փնտռես՝ Հեռաձայնէ Եսայեայ 55 – ին։

Մարդոց հետ կ՚՚ ուզես բարւոք յարաբերութիւններ մշակել՝ Հեռաձայնէ Հռոմ. 12 – ին։

Փոխընտրեալ Թիւեր

Յաղթահարելու վախին՝ Հեռաձայնէ Սաղմոս  3:4 – ին։

Ապահովութեան համար՝ Հեռաձայնէ Սաղմոս 121:3 -ին։

Վստահութեան համար՝ Հեռաձայնէ Մարկոս 8:35 -ին։

Վերավստահութեան համար՝ Հեռաձանէ Սաղմոս 145:18 -ին։ 

Վերոյիշեալ բոլոր թիւերը կրնաս ուղղակի հեռաձայնել, կարիքը չունիս միջնորդի օգնութեան։ Դէպի երկինք սլացող բոլոր գիծերը օրական 24 ժամ բաց են երբ հաւատքդ սնուցանես՝ կասկածը սովամահ պիտի ըլլայ։"

Պատրաստեց՝ Կ.Տ.Ե.

 

Դէպի Ճամբան Երկինքի

 Շնորհակալութեամբ զարմիկիս՝ Միսաք Աբէլեանին որ գուրգուրանքով խնամեց ծնողքիս տունը անոնց ողջութեան ապա պահեց իր քովը տան մէջ մնացած անձնական թղթակցութիւնները։ Կը մէջբերեմ այդ հաւաքածոյին։ Լոս Անճէլոս, Քալիֆորրնեա

 *****

Այս քերթողութեան փղձկումը ունեցայ երբ մեր գերեզմանները գնեցինք. Որպէսզի ինչպէս այս կեանքի գնացքին, նաեւ երկնքի ճամբորդութեան պարագային կարելի եղածին չափ քիչ դժուարութիւն բաժին դարձնենք մեր յետնորդներուն ու անոնց օժանդակողներուն։

Դէպի տուն վերադարձին գրի առի այս տողերը ու տան մէջ միջոցիկ մը կոկեցի, դասաւորեցի ու այս փոքրիկ շրջանակով բազմագրեցի։

Եթէ յարմար տեսպուի թաղման առիթով բաժնել ներկաններուն, որոնք հարկաւ զիս գնահատողներ պիտի ըլլան, ապա թէ ոչ փճացնել, թափել, այրել։

Կեանքն ու մարդիկը միշտ

Նոյն սիրովը սիրած՝

Զուարթ Աբելեան

(Սեպտեմբեր 2, 1924 (Քէորքիւնա) – Յունուար 31, 2017 (Լոս Անճէլոս))




Two Documents from a Crucial Era

Vahe H. Apelian


I consider the decade spanning from December 7, 1988, when an earthquake that happened at 11:41 a.m. local time that devasted a part of Armenia to February 3, 1998, when the first nationally elected president of the nascent Republic of Armenia, resigned, the most crucial decade that would shape the course the Armenian history and the shadow of the first president Levon Ter-Petrosyan would remain looming larger than the rest of his contemporaries during those crucial 10 years.

Naturally many historians will study that period and its impact on the course of the nascent Republic of Armenia. But I will simply refer to two documents from that period that are mentioned, along with the Constitution, in promoting the “Hayakve” initiative that is expected to continue until August 19, (2023). The statement the citizens of Armenia are called upon to sign in support of the “Hayakve” initiative, IS GENERAL AND UNSPECIFIC. Those who sign attest to an “A statement of Confirmation” (Havasdakir), to the following: "Today you take control of the constitution and the laws of your state, the fate of your generations". In Armenian, the statement reads as follows: Հավաստագիր` «Այսօրդուն տէր կանգնիր քո պետութեան սահմանադրութեան ու օրէնքներին, քուսերունդների ճակատագրին»  

The chronology of these three documents that are being referenced to bolster the “Hayakve” initiative are as follows: The Declaration of Independence on 23 August 1990; the July 8, 1992 declaration by the Supreme Council of the Republic of Armenia. The Constitution was adopted in 1995. I will refer to the 23 August 1990 and to the July 8, 1992 declarations. 

The 23 August 1990 Declaration is signed by Levon Ter-Petrosyan as the President of the Supreme Council of the Republic of Armenia and Ara Sahakian as the Secretary of the Supreme Council of the Republic of Armenia and is dated: Yerevan, August 23, 1990. The declaration reads: The full document may be read at this link:  https://www.gov.am/en/independence/

The referendum for the independent Republic of Armenia on September 21, 1991, affirmed the first article in the Declaration of Independence that reads: “1. The Armenian SSR is renamed the Republic of Armenia (Armenia). The Republic of Armenia shall have its flag, coat of arms, and anthem.

But, I simply could not track down the other referenced document, that is to say the July 8, 1992 declaration in the internet. I do not know who signed that document and where was it initiated, whether in Yerevan itor in Stepanakerk. The only reference to that July 8, 1992 declaration I came across is the following that my friend Ara Mekhsian who quoted the following in a message to me. “With regard to the July 8, 1992 Supreme Council declaration, this is all I could find: "Any international or domestic document, in which the Republic of Nagorno-Karabakh is mentioned as part of Azerbaijan, is considered unacceptable for the Republic of Armenia." The quote is referenced in  “THE REPUBLIC OF ARTSAKH NATIONAL ASSEMBLY STATEMENT”, dated May 22, 2023. The link from an insecure site:  http://www.nankr.am/en/5212

I let the more informed minds to give substance and credence to that generalized statement of the “Hayakve” initiative aiming the constitutional criminalization of the Armenians who deny the Armenian Genocide and/or deny the right of the Artsakh Armenians for self-determination, by quoting these two documents to bolster their argument for criminalizing at the constitutional level.

 p.s. After posting my blog, Agop Aintablian, M.D., posted the attached writeup, dated July 8, 1992 (see below). I am not sure if I can qualify it as a document as the write up is not signed and alleges that it is from the SUPREME COUNCIL OF THE REPUBLIC OF ARMENIA but the source is not listed. I think the “Hayakve” initiative should not have been undertaken relying on an unsigned document. I. also wonder if readers find justifiable to use th June 8, 1992 statement whose source remains obscure. 



 

Friday, July 21, 2023