The Girl From the Red Market - ԿԱՐՄԻՐ ՇՈՒԿԱՅԻ ԱՂՋԻԿԸ

By Hagop Tcholakian    Translated by: Vahe H. Apelian

Hagop Tcholakian posted this heart-warming story on his Facebook page

THE GIRL FROM THE RED MARKET - ԿԱՐՄԻՐ ՇՈՒԿԱՅԻ ԱՂՋԻԿԸ

" A lot happens at times. Of course, I meant to say in a classroom. What can I say? For a teacher there is not much of novelty outside a classroom. But, during my conversations with students, I rarely pay attention who is wearing what, or how does a student’s dress differ from another’s. Nothing out of the ordinary catches my attention simply because all of them are properly attired.

But it was different this time around when I gazed my sight on the students before posing a question to the class. A student caught my attention because she was wearing a hat. She was the only student in the classroom who wore a hat. I would not have noticed her wearing a hat, had it not been for the kind of the hat she was wearing. The hat was the kind the political figures of the Soviet era, during the fifties and sixties of the last century, wore. I was familiar with sight of that kind of hat having seen them from pictures reporters posted.

Before asking my question, I felt the need to make a pleasant conversation to refresh the atmosphere.

“That hat suits you very well.” I said.

There came a smile on her face,

“ It’s my grandfather’s hat”, she answered. 

Her answer was equally surprising to me. It is not far fetched that a girl tries her mother’s or grandmother’s hat, or the dress or the shoes and checks herself in front of a mirror wearing them. But for a girl to wear her father’s or grandfather’s hat in her university classroom is an altogether different matter. It aroused my curiosity. 

“Raya (Ռայա), where are you from?” I asked.

“From Artsakh’s Martouni region, Red Market (Կարմիր Շուկայ) village.”

“What about the hat you are wearing?”

“Oh yes, it is my grandfather’s hat,” she said, “Ishkhan Bedrossian;’s hat from the Red Market (Կարմիր Շուկայէն) village․․․”

She pronounced the names of her grandfather and the village he came from so emphatically that momentarily I forgot the hat. There was such an emphasis in her pronunciation of the two names, that it sent shivers in me. I realized that this girl has no desire to show off the old as a new fashion, something that we so routinely encounter. I sensed an element of dignity here; a statement of respect,  of love, and of faith that renews itself, never tarnishes, does not get old, and remains current. 

This hat is a sacrament for Raya that sits like a hallow over her head.  I visualized, next to Stepanakert, towards the statue of Tatik-Papik; instead of the grandfather, it is her granddaughter who ascends, much like a pilgrim Raya is; the girl from the Artsakh’s Martouni Region’s Red Market village."

                                                    *****

Ինչե՜ր կը պատահին երբեմն։ Անշուշտ դասարանին մէջ, որովհետեւ, ինչ մեղքս պահեմ, ուսուցիչին համար դասարանէն դուրս նորութիւն չկայ։ Ուսանողներուն հետ զրոյցի ժամանակ ոչ իսկ միտքէդ կ՛անցնի, թէ այս կամ այն ուսանողը իր հագուստ-կապուստով ինչո՛վ կը տարբերի միւսերէն․ արտառոց, արտասովոր բան աչքի չի զարներ, որովհետեւ ամեն ինչ պարկեշտութեան սահմաններուն մէջ է։

Ու հարցում մը ուղղելու համար՝ նայուածքս կը պտտցնեմ դասարանին մէջ, կը բռնեմ այս մէկը, որ գլխարկ ունի․ միայն ինք։ Եւ գլխարկն ալ  պիտի չնկատէի հաւանաբար, եթէ ան ինծի չյիշեցնէր անցեալ դարու յիսուն-վաթսունական թուականներու խորհրդային քաղաքական դէմքերու գործածած գլխարկը, որ ինծի ծանօթ էր այդ տարիներու լրագիրներէն։

Հարցումս ուղղելէ առաջ պէտք կը զգամ փոքրիկ հաճոյախօսութեամբ մը տրամադրութիւնները թարմացնել։

- Այդ գլխարկը  քեզի շատ վայելած է,- կ’ըսեմ։

Ժպիտ մը ու

- Մեծ հօրս հօր գլխարկն է,- կը պատասխանէ աղջիկը։

Պատասխանը նոյնքան անակնկալ է։ Հաւանաբար տրամաբանական ըլլար, որ տնային պայմաններու մէջ աղջիկ մը, մօր կամ մեծ մօր գլխարկը, հագուստն ու կօշիկը հագած, հայելիին առջեւ անոնց տուած շնորհքը փնտռէր իր վրայ, բայց աղջիկ մը, մեծ հօրը հօր գլխարկը գլխուն զետեղած համալսարան գա՞ր․․․

-Ռայա, դուն ո՞րտեղացի ես,- հարցուցի։

-Արցախէն, Մարտունիի շրջանի Կարմիր Շուկայ գիւղէն,- պատասխանեց Ռայա։

- Իսկ այս գլխա՞րկը…

-Այո՛, այո՛, մեծ հօրս հօր գլխարկն է,- ըսաւ,- Իշխան Պետրոսեանի գլխարկը, Կարմիր Շուկայէն․․․

Այդ անձնանունն ու տեղանունը այնպէս արտասանեց, որ ես պահ մը մոռցայ գլխարկը։ Ի՞նչ շեշտ կար այդ երկու անուններու արտասանութեան մէջ, որ փշաքաղում մը պատճառեց ինծի։ Ես զգացի, թէ  այստեղ հինը նորաձեւութեան վերածելու խնդիր չունի այս աղջիկը, բան մը, որ այնքան շատ կը տեսնենք փողոցը։ Այստեղ արժանապատուութեան խնդիր մը կը նկատեմ, հինի հանդէպ յարգանքի, սիրոյ եւ հաւատքի խնդիր մը, որ միշտ կը նորոգուի, չի խամրիր, չի հիննար, շարքէ դուրս չի գար․․․

Այս գլխարկը Ռայային համար ունի խորհուրդ մը, որ լուսապսակի պէս կը բոլորուի անոր գլխուն շուրջ։

Ու ես պատկերացուցի, որ Ստեփանակերտի կից, դէպի Պապիկի եւ Մամիկի յուշարձան բարձրացող մեծ հօրը հօր փոխարէն հիմա այս ուխտակիր ծոռնուհին կը բարձրանայ՝ Ռայան, Արցախի Մարտունիի շրջանի Կարմիր Շուկայ գիւղէն։

Արժանապա՛տուօրէն։