V.H. Apelian's Blog

V.H. Apelian's Blog

Friday, August 14, 2020

Diana Apcar: "Armenia Crucified" and "One Thousand Tales"

Vahe H. Apelian

Google-ի Հայերէն թարգմանութիւնը՝ կցուած է ներքեւը

 

Most Armenians know of Diana Apcar as the first Armenian woman diplomat. She is also considered to be one of the first women to have been appointed in any diplomatic post in the twentieth century. What is noteworthy is that Dian never set foot in her beloved homeland she represented as the First Republic of Armenia’s  Honorary Consul in Japan. Those interested may read her biography in Wikipedia

Recently I read two of her books that were gifted to me by Ara Ghazarian, a childhood friend in my days in Keurkune, Kessab. After the death of his wife, Ara married Ellen Ayvazian whom he met in an Armenian Embassy function in Ottawa. Ellen was born in Tehran and studied in Armenia. She was appointed chief executive assistant to the Armenian Ambassador when the Republic of Armenia opened its embassy in Tehran and subsequently in Ottawa. 

Diana Apcar is also the author of several books. The two books Ara gifted me are: “Armenia Crucified” and “One Thousand Tales”. These two books have altogether different, if not contrasting themes. The first is historical and political analysis about Armenia and Armenians. The latter is a collection of tales presumably as told to her by the Armenians passing through Japan. These tales were surely peppered by figments of the Diana Apcar's imagination. 

 “One Thousand Tales” languished as a manuscript. It saw the light of day 67 years after Diana Apcar’s death thanks to the efforts of her granddaughter Lucille Apcar, encouraged by many. It is presumed that Diana Apcar wrote the manuscript between 1920-1923. The book is a collection of sixteen short stories. As to Lucille Apcar, I quote: “Lucille Apcar, born in Yakohama, Japan of Armenian heritage, presently resides in Mariposa, California, her retirement home after 44 years living and working in the San Franciso Bay Area…She has written several short fictions dealing with the personalities of Sierra Nevada foothills, her present home.” 

 Diana Apcar, as noted, is fairly known as the first Armenian woman diplomat. But what seems not  to be known about her is that she was a woman of wide imagination and comes across also as a woman of deep Christian conviction besides being an astute student of the Armenian history, savvy in politics to be entrusted with the the representation of  the first  Republic of Armenia in the imperial Japan. 

As a testament to Diana Apcar’s imagination, Ara Ghazarian,  who happens to be my friend’s namesake but is not elated to him, introduced the book noting that: “Diana Apcar never lived in her beloved homeland or visited such districts as Van, Zeitoun, Kars Hisar, Erzerum, Talvorik, Erznka Edessa, Tigranakert, Konia, Cilicia, or Kharberd. We believe that these stories are based on the reports and stories of the survivors who made their way to Japan from Harbin, China and Siberia: Vlladivostok, and Sakhalin, Russia. The stories with eloquent and impeccable English are among the earliest and most original pieces written about the survivors of the Armenian Genocide.” 

It is highly likely that altough Diana Abcar heard these stories from Armenians, but she she left her own imprint retelling the stories in her book. A Christian theme also permeates in some of the tales which  is no less a testament of her Christian faith, I quote her reflection on behalf of the hero of the first  story or tale she recounted in her book. 

“ But though they dominate over our bodies and earthy possessions, they cannot dominate over our spirit and it is the spirit within us that we must endeavor to keep noble and valiant by always striving to follow our Lord Jesus in all things.""

"Time makes changes and there may come our time when our ancient land will be freed from the yoke of the alien oppressor. But we cannot be freed unless we keep the spirit of the nation noble and valiant."

"As a nation we are beggared  of independence, but we can abound in good works and continue morally rich."

"Independence is a very precious thing, but noblessness and valor of spirit are more precious even.”

It was a pleasure to read these two books that enabled me to have a better visualization of this unique woman and staunch Armenian, well beyond the general knowledge that Diana Apcar was a trailblazing woman diplomat.

Google-ի Հայերէն թարգմանութիւնը՝ 

«Ծանոթություն Դիանա Ապքարի հետ

 Ճանաչում ենք Դիանա Ապքարի՝ «Խաչված Հայաստանը» և «Հազար հեքիաթ».

 

Վահէ Հ.Ապելեան

 

 

Հայերի մեծ մասը Դիանա Ապքարի մասին գիտի որպես առաջին հայ կին դիվանագետի։ Նա նաև համարվում է առաջին կանանցից մեկը, ով նշանակվել է որևէ դիվանագիտական ​​պաշտոնում քսաներորդ դարում։ Ուշագրավն այն է, որ Դիանը երբեք ոտք չի դրել իր սիրելի հայրենիք, որը ներկայացնում էր որպես Ճապոնիայում Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պատվավոր հյուպատոս։ Ցանկացողները կարող են կարդալ նրա կենսագրությունը Վիքիպեդիայում

Վերջերս կարդացի նրա երկու գրքերը, որոնք ինձ նվիրել էր Արա Ղազարյանը՝ իմ մանկության ընկերը Քեսաբի Կևրկունեում: Կնոջ մահից հետո Արան ամուսնացել է Էլեն Այվազյանի հետ, ում ծանոթացել է Օտտավայում Հայաստանի դեսպանատանը։ Էլենը ծնվել է Թեհրանում, սովորել է Հայաստանում։ Նա նշանակվել է Հայաստանի դեսպանի գլխավոր գործադիր օգնական, երբ Հայաստանի Հանրապետությունը բացեց իր դեսպանությունը Թեհրանում, ապա՝ Օտտավայում։ 

Դիանա Ապքարը նաև մի քանի գրքերի հեղինակ է։ Արայի կողմից ինձ նվիրած երկու գրքերն են՝ «Խաչված Հայաստան» և «Հազար հեքիաթ»։ Այս երկու գրքերն ունեն բոլորովին տարբեր, եթե ոչ հակադիր թեմաներ: Առաջինը պատմաքաղաքական վերլուծությունն է Հայաստանի և հայերի մասին։ Վերջինս հեքիաթների ժողովածու է, ենթադրաբար, նրան պատմել են Ճապոնիայով անցնող հայերը։ Այս հեքիաթները, անշուշտ, համալրվել են Դիանա Ապկարի երևակայությամբ: 

 «Հազար հեքիաթ»-ը ձեռագրի պես մնաց. Այն լույս տեսավ Դիանա Ապկարի մահից 67 տարի անց՝ շնորհիվ իր թոռնուհու՝ Լյուսիլ Ապկարի ջանքերի, որոնք խրախուսվում էին շատերի կողմից: Ենթադրվում է, որ Դիանա Ապքարը ձեռագիրը գրել է 1920-1923 թվականներին։ Գիրքը տասնվեց պատմվածքների ժողովածու է։ Ինչ վերաբերում է Լյուսիլ Ապքարին, ես մեջբերում եմ. «Լյուսիլ Ապքարը, ծնվել է Յակոհամա, Ճապոնիայի հայկական ժառանգություն, ներկայումս բնակվում է Կալիֆորնիայի Մարիպոսա քաղաքում, իր ծերանոցում 44 տարի ապրելուց և աշխատելուց հետո Սան Ֆրանցիսոյի ծովածոցում… Նա գրել է մի քանի կարճ գեղարվեստական ​​գրականություն: գործ ունենալով Սիերա Նևադայի ստորոտների, նրա ներկայիս տան անհատականությունների հետ»: 

 Դիանա Ապքարը, ինչպես նշվեց, բավականին հայտնի է որպես առաջին հայ կին դիվանագետը։ Բայց այն, ինչ թվում է, թե հայտնի չէ նրա մասին, այն է, որ նա լայն երևակայության տեր կին էր և ի հայտ է գալիս նաև որպես խորը քրիստոնեական համոզմունք ունեցող կին, բացի հայոց պատմության խորաթափանց ուսանող լինելուց, քաղաքականության մեջ խորաթափանց, որին վստահված է եղել ներկայացնելու գործը։ Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը կայսերական Ճապոնիայում։ 

Որպես Դիանա Ապքարի երևակայության վկայություն՝ Արա Ղազարյանը, ով պատահաբար ընկերոջս անվանակիցն է, բայց նրա հետ չհիացած, գիրքը ներկայացրեց՝ նշելով. Հիսար, Էրզրում, Տալվորիկ, Երզնկա Եդեսիա, Տիգրանակերտ, Կոնիա, Կիլիկիա կամ Խարբերդ։ Մենք հավատում ենք, որ այս պատմությունները հիմնված են փրկվածների զեկույցների և պատմությունների վրա, ովքեր ճանապարհ են ընկել դեպի Ճապոնիա Հարբինից, Չինաստանից և Սիբիրից՝ Վլադիվոստոկից և Սախալինից, Ռուսաստան: Խոսուն և անբասիր անգլերենով պատմվածքները Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների մասին գրված ամենավաղ և օրիգինալ ստեղծագործություններից են»: 

Շատ հավանական է, որ թեև Դիանա Աբքարն այս պատմությունները լսել է հայերից, բայց իր գրքի պատմությունները վերապատմելիս իր հետքն է թողել: Որոշ հեքիաթներում ներթափանցում է նաև քրիստոնեական թեմա, որը ոչ պակաս վկայում է նրա քրիստոնեական հավատքի մասին, ես մեջբերում եմ նրա արտացոլումը առաջին պատմության կամ հեքիաթի հերոսի անունից, որը նա պատմել է իր գրքում: 

«Բայց թեև նրանք գերիշխում են մեր մարմինների և երկրային ունեցվածքի վրա, նրանք չեն կարող տիրել մեր ոգու վրա, և մեր ոգին է, որ մենք պետք է ձգտենք ազնիվ և քաջ պահել՝ միշտ ձգտելով հետևել մեր Տեր Հիսուսին ամեն ինչում»:

«Ժամանակը փոխում է, և կարող է գալ մեր ժամանակը, երբ մեր հինավուրց երկիրը կազատվի օտար կեղեքիչի լծից: Բայց մենք չենք կարող ազատվել, եթե չպահենք ազգի ոգին ազնիվ և քաջարի»:

«Որպես ազգ, մեզ անկախություն են խնդրում, բայց մենք կարող ենք առատ լինել բարի գործերով և շարունակել բարոյապես հարստանալ»:

«Անկախությունը շատ թանկ բան է, բայց ազնվությունն ու ոգու քաջությունը նույնիսկ ավելի թանկ են»։

Հաճելի էր կարդալ այս երկու գրքերը, որոնք ինձ հնարավորություն տվեցին ավելի լավ պատկերացնել այս եզակի կնոջը և հավատարիմ հայուհուն, ինչը գերազանցում էր այն ընդհանուր իմացությունը, որ Դիանա Ափքարը հետագային կին դիվանագետ էր:

Ուրբաթ, 14 օգոստոսի, 2020 թ»


 

ARF Lebanon: Post Explosion Report

In two postings on its Facebook page, the ARF in Lebanon reported on the extent of the destruction affecting the Armenian community.  The first report mostly dealt with  the sparsely populated Armenian community in West Beirut. The second report dealt with the East Beirut where the Armenian community mostly settled especially after the extended civil war in Lebanon that lasted from 1975 to 1990.


 

FIRST REPORT. THE SITUATION IN THE ARMENIAN REGIONS AFTER THE BEIRUT PORT DISASTER

• The highest number of Armenian victims is registered in Mar Mikhael, Beirut. 

• In the same neighborhood, the Armenian houses are almost collapsed and need major repairs.

• In Ashrafieh and Khalil Badawi, windows, doors, electrical items and some furniture are mostly destroyed.

• In Western Beirut and Hadath, houses are relatively less damaged.

• According to ARF "Kristapor" Chapter, the houses of about 600 Armenian families were damaged in Beirut.

• Immediately after the disaster, the youth of the region started carrying out rescue work. The cleaning and removal of wrecks has being carried out with the support of Homenetmen Beirut, and, in some cases, with the help of Homenetmen Antelias and Jdeideh branches. Members of AYF and ZSA have also actively participated in these activities. 

• Once the first stage of cleaning has been completed, the windows and doors are being temporarily repaired.

• Homeless families have been temporarily relocated to hotels, and a large number of families have taken refuge in their relatives' homes in other areas. Relatives of many families living abroad are already reaching out for help.

• Food is being supplied through the joint efforts of foreign organizations and the ARF “Kristapor” Chapter. Lunch, breakfast and dinner, as well as canned food are provided.

• Youth service groups coordinate their fundraising and relief activities with the Chapter so that the immediate needs of all families can be met.

• The ARF “Kristapor” Chapter, in cooperation with the ARCL, also tries to provide medical care through psychologists to the Armenians who have mentally suffered from the horrors of the disaster.

• Other than food supply, the “Kristapor” Chapter also provides financial assistance to needy families for their immediate and other necessities.

• It should be added that the churches, clubs and educational institutions in the region have been subjected to extensive demolition.

• The renovation of the houses in the Beirut region and the reconstruction of some are part of the general work of the Lebanese-Armenian rehabilitation process. 

• Armenian communities abroad are organizing internal fundraising campaigns. This big tragedy that hit Armenians of Beirut needs full pan-Armenian support, for which the work has already passed from the stage of planning to implementation.

STATEMENT №2: THE SITUATION IN THE ARMENIAN STREETS OF BOURJ HAMMOUD AFTER THE BEIRUT PORT DISASTER


ARF “SARDARABAD’’ CHAPTER

• Arax, Marash, Armenia, and Abraham Ashdjian Streets suffered the most damage. Giligia Street suffered relatively minor damages.

• Around 125 people were injured in those regions. Some of them were passerby and shop owners, since shops were still open at that time. 

• 12 persons are seriously injured. 

• The balconies and interior walls of some houses have collapsed, while in other houses, windows, doors and household items are damaged.

• According to preliminary estimates, 75% of the Armenian houses and 80% of the shops are damaged.

• Immediately after the disaster, ARF youth and volunteers transported the injured people to Sardarapat Club, where, on the initiative of the Chapter, emergency volunteers performed preliminary treatments until the ARCL Socio-Medical Center was opened and the majority of the injured people were treated there, where a big number of Armenian doctors have rushed.

• The Sardarabad Chapter is conducting preliminary damage assessment at this stage to be prepared for future reconstruction and rehabilitation initiatives.

• The Chapter also collaborates with Armenian and foreign humanitarian associations to distribute food and other necessities, as well as directs the relief work of a range of competent individuals and supports the basic needs of needy families.

“ROUPEN” CHAPTER IN TIRO REGION

• 75% of the Armenian houses, and 80% of the shops are damaged. Some houses have serious damages.

• There are 4 seriously and 35 lightly injured people.

• ‘’Roupen” Chapter is now conducting damage assessment, as well as assisting needy families.

‘’TRO” CHAPTER IN ARAKATZ

• 80% of the houses are damaged. The balconies and internal walls of 3 houses are destroyed.

• There are 1 severely and 10 lightly injured people.

• The Chapter is providing humanitarian assistance, as well as conducting damage assessment by visiting Armenian families. 

“ISHKHAN” CHAPTER IN SIS

• 35% of the houses, and 50% of the shops are damaged. 3 houses are completely destroyed.

• There are 2 severely and 6 lightly injured people.

• The Chapter is providing humanitarian assistance and conducting damage assessment.

“NIGOL TOUMAN” CHAPTER IN TRAD

• 25% of the houses, and 25% of the shops suffered some damage, which is relatively less than in other areas. 

• There are some lightly injured persons.

• The Chapter is conducting damage assessment.

“S. TEHLIRIAN” CHAPTER IN AMANOS

• 20% of the houses, and 10% of the shops have minor damages.

• There are 2 lightly injured persons.

• The Chapter is conducting damage assessment.

THE INITIATIVES AND ACTIVITIES OF BOURJ HAMMOUD MUNICIPALITY

• An hour after the disaster, the mayor of Bourj Hammoud mobilized the police and municipal working groups, who carried out road clearing and debris removal activities. 

• Members of HMEM, ZSA and AYF, non-governmental organizations, municipalities of other regions, as well as a large number of Armenian volunteers from other Armenian regions participated in this work. Through big public support, it was possible to complete the initial cleaning phase in a very short period of time.

• The municipality coordinates and cooperates with international and local humanitarian organizations, which provide food and other necessities to the people.

• The municipality supports and facilitates the activity of professional groups from the UN, the local and the international non-governmental organizations. In the first stage, they will examine the damaged buildings and conduct damage assessment. This activity is performed to check the safety of the buildings. 

• One week after the disaster, life in Bourj Hammoud is relatively normal, but the rehabilitation of this central cradle of Armenians should be the priority of all Armenians at this stage. 

• Bourj Hammoud is not just an Armenian territory, but a region and a people that has left its great mark in the modern Armenian history. We believe that the guarantee of its persistence will be fulfilled by pan-Armenian efforts and work.


P.S. - We will address the situation of the national, religious, partisan, union, educational and humanitarian establishments of Bourj Hammoud in a separate statement. 
ARF MEDIA OFFICE

 

Thursday, August 13, 2020

It Has Been A Week..

Krikor Kradjian


Today I received an email from Krikor Kradjian graciously forwarding me as well, in pdf version, a copy of a second book he has just published. The book is titled “Joghovourten Pemeh-Ժողովուրդին Բեմը – The People’s Stage”. Judging from a saying he has quoted, it appears to be  a collection of stories depicting a way of life that constituted the very fabric of the Armenian community in Lebanon, especially the famed Bourj Hamoud. His first book had a similar theme.  His choice of Emily Dickinson’s saying: “That it will never come again, is what makes life so sweet”, I believe it encapsulates the spirit portrayed in its stories. (I will review the book later on).

Krikor Kradjian is a fellow Pharmacist, who trailed me in the American University of Beirut School of Pharmacy, being a few years younger than I. The internationally acclaimed pianist Serouj Kradjian is his nephew. The store of his landmark pharmacy on Arax Street in Bourj Hamoud has been in the family for well over half a century. Previously it was his father’s bookstore.  Armenia Street and Arax Street intersection fall within the general epi center of the disastrous effects of the August 4, 2020 explosion in the Beirut seaport that caused much destruction in mostly Armenian inhabited neighborhoods.

 I had asked him how he and his family are doing and how did the pharmacy fare? The attached was his response. He appears to have jotted it down on the spur of the moment in his email.

I have attached my translation of his note and copied and attached the original text in Armenian.

*****

“It has been a week; it is the sirens of the ambulances that are being heard in the neighborhoods of Beirut

It has been a week; that the cars have been speeding faster than usual on the streets of Beirut and even faster through the cluttered narrowed streets of the neighborhoods giving the impression that it is possible to escape from the next explosion.

It has been a week; that music is not being heard from the windowless and doorless homes or from the stores, nor from the restaurants. There are no more the unconcerned drivers who half lowered the windows of their cars, blasting  away loud insipid music.

It has been a week; the residents of Beirut and in Lebanon as a whole, are hauling away heavy loads of mangled aluminum, iron and shattered glass from the buildings lying in ruin.

It has been a weak; the chirpings of birds are not heard, or we may not be hearing them.

It has been a week; nature seems not to be the same. It is not the same sun nor the same moon. The Lebanese wonder if the explosion blasted the moon away.  The sea remains the calm, the meek, the easy, good-natured sea it was. What secrets is it hiding on its bottom? 

At this very moment, I don’t know why, the following words unrelated to what happened,  come to my mind “Moush, Moush---anoush…. hey nenna, nenna…”. They are words from a song that was popular at one time and was in demand during Armenian banquets, wedding festivities.

Will the sun and the moon smile upon Lebanon and the Lebanese again?

Will music and song – “hey nenna… nenna...” be heard again?

Aha Vahe, this is, how it is……."

*****

Շաբաթէ մը ի վեր, հիւանդատար կառքերու ահազանգող ճչակն է որ կըլսուի Պէյրութի թաղերուն մէջ։

Շաբաթէ մը ի վեր ինքնաշարժները սովորականէն աւելի արագ կըսուրան Պէյրութի պողոտաներէն եւ բնականէն աւելի եւս նեղ դարձածթաղերէն, ձգելով այն տպաւորութիւնը, որ կարելի է յաջորդ պայթիւնի վայրէն շուտ պրծիլ։

Շաբաթէ մը ի վեր երաժշտութիւն չի լսուիր ոչ՚ դուռ- պատուհանէմերկացած տուներէ, ոչ՚ բնակարաններէն, ոչ՚ վաճառատուներէն, ոչ՚ճաշարաններէն։ Չկան ինքնաշարժներու  պատուհանները բացած, ձայնասփիւռը վերջին ծայր բարձրացուցած, անորակ երաժշտութիւնտարածող անճաշակ վարորդները։

Շաբաթէ մը ի վեր Պէյրութի եւ ամբողջ երկրի բնակչութիւնը կը կրէփլատակ դարձած շէնքերու, կոտրտուած «ալիւմինիոմ»-երկաթի եւփշրուած ապակիներու ծանր բեռը։

Շաբաթէ մը ի վեր ճնճղուկներու ճռուողիւնը չի լսուիր- կամ մենք չենքլսեր. անկեղծ՝  չենք ուզեր լսե՛լ։

Շաբաթէ մը ի վեր բնութիւնը նոյնը չէ կարծեք՝ միեւնոյն արեւը, միեւնոյնլուսինը չեն եւ լիբանանցին հարց կու տայ՝ « Արդեօք լուսինը կ՚երեւա՞յգիշերները. չըլլայ թէ պայթումը զայն ալ աւերեց»։ Իսկ ծովը՝ընդհանրապէս հեզ, բարի, հանդարտ ծովը, պայթումէն ետք ի՛նչգաղտնիքներ ունի պահած իր յատակը։

Այս վայրեանիս, ուրկէ-ուր մտքիս մէջ կը կրկնուի «Մուշ, Մուշ  չկայքեզնից անուշ հա՛յ նիննա նինա…» հայկական խրախճանքներու, հարսանեկան խնճոյքներու փնտռուած երգը։

Արդեօք ե՞րբ արեւն ու լուսինը վերստին պիտի ժպտին Լիբանանի եւլիբանանցիին։

Ե՞րբ երգ եւ երաժշտութիւն վերստին պիտի լսուի՝

 հա՛յ նիննա նինա՛՛

Ե՞րբ երգ եւ երաժշտութիւն վերստին պիտի լսուի՝

… հա՛յ նիննա նինա՛՛

Ահա Վահէայսպէս է վիճակը


August 12, 2020

****