ROA PM Nikol Pachinyan’s May 7 press conference

Vahe H Apelian

Today, on May 7, 2024 the prime minister of the Republic of Armenia had an asoulisand had invited Armenian press representatives. Nairi dictionary translates the word asoulis as causerie. The Merriam Webster dictionary lists the following synonyms for the word causerie:  chat, conference, dialogue, discussion, talk and a few more. The theme of the asoulis was Real Armenia, Իրական Հայաստանը.  

The conference came at a crucial time given the unrest that came about over the demarcation of the border at Tavush region. During the first 28 minutes the prime minister, naturally also on behalf of his coalition, presented their vision of Armenia. He presented his vision in about 10 slides which I have listed below.  The prime minister noted that slides he presented, summed up what Armenia is. The background in the slides were Mount Ararat. 

 After the presentation of the slides, he talked about core Armenian values that ostensibly hold the nation together which include its history, language, culture, Christian faith and its Armenian Apostolic, Catholic and Evangelical churches, its song, dance, cuisine, hospitality and many others. Subsequently he posted them on his Facebook page.  I copied and translated them and listed below

During his almost 30 minutes long introductory remark, the prime minister did not mention in the slides, nor in his summation of Armenia’s cores values at the end of the slide presentation, the following: The Armenian genocide and its recognition, reparation, and restitution. Armenia’s historical lands in Turkey and / or in Azerbaijan and the right of the return of its native Armenians, let alone any territorial claim. Armenia and Diaspora harmonizing their visions. He emphasized that he did not mean to have antagonist relationship, but he noted that Diaspora Armenians have the right of return to Armenia and have their say as citizens of Armenia. He also did not specifically mention amending the constitution. 

The prime minister, naturally tied his government’s the crossroad for peace initiative or strategy as the necessity to assure all that he laid down. He believes that the security and safety of Armenia lie in its legitimacy. He made a reference to the posts in the Tavush region noting that these posts are for the security and safety of Armenia because they legitimize Armenia as a sovereign state over its internationally recognized border. He further argued that the armed forces should be the last resort for safeguarding the security of Armenia as a sovereign state.

Naturally much will be written about the prime minister’s May 7, 2024 press conference  and the ensuing Q&A that will expound on what he presented as his vision for a safe, secure and prosperous Armenia in peace with its regional neighbor.  

I attached the slides in order of their presentation. The headers of the state and the points he highlighted in the slides convey the context of the vision he has for Armenia.  The slides meant to sum up what Armenia is.

1.          REAL ARMENIA - vision / ideal.

2.           ITS TITLE – Republic of Armenia

3.          ITS STATE – a sovereign stat

4.          AREA – 29,743 square km

5.     TYPE OF A STATE: MISSION – parliamentary, democracy, democratic.

6.        ITS MISSION: Freedom, happiness, well being , security of its citizens. ITS JUDICIAL STATE: consensual, justice upholding the rights of the individual 

7.     ITS ECONOMIC STATE:   social justice based on freedom to labor and conduct business. 

8.  ITS REGIONAL RELATIONS:  Deepening and advancing good neighborly relations with Iran and Georgia; Managing the enmity with turkey and Azerbaijan for lessening and eventually annulling it; integrating regional transportation, increasing and deepening business ties.

9.     ITS SECURITY: diversification of foreign relations, improving the army; investing in security and defensive sectors.

10.    THE CHALLENGE: THE ECONOMIC DEVELOPMENT

Subsequently, the prime minister posted on his Facebook page the Armenian national values he listed. I copied them and have attached them below. 

 

Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդի ազգային արժեքներն են.	The national values  of the people  of the Republic of Armenia are:
Հայոց պետականությունը՝ Հայաստանի Հանրապետությունը:	Armenian statehood, the Republic of Armenia.
Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը, ինքնիշխանությունը, քաղաքացիությունը, ժողովրդավարությունը, բանակը:	Independence,  sovereignty,  citizenship,  democracy,  army of  the Republic of Armenia.
Հայաստանի պատմությունը, հայ ժողովրդի բանահյուսությունը. էպոսը, հավատալիքները, լեգենդները, առասպելները:	The history of Armenia,  the folklore of the Armenian people,  its epics, beliefs,  legends, myths.
Հայոց լեզուն և գրերը, հայ գրականությունը, ներառյալ թարգմանական գրականությունը, գիտելիքը, գիտությունը:	Armenian language  and letters,  Armenian literature,  including translated literature,  knowledge,  science.
Համահայկական ներուժը, հայկական սփյուռքը:	Pan-Armenian potential, Armenian diaspora.
Հայրենիքը, ընտանիքը, անհատը:	Homeland, family, the  individual.
Հայ առաքելական սուրբ եկեղեցին, Հայ կաթողիկե եկեղեցին, Հայ ավետարանական եկեղեցին. քրիստոնեությունը:	Armenian Apostolic Holy Church,  Armenian Catholic Church, Armenian Evangelical Church.  Christianity.
Հայ աշուղական, գուսանական, ժողովրդական, դասական, հեղինակային և էստրադային երաժշտությունը, հայկական պարարվեստը, հայկական կերպարվեստը, հայկական բեմարվեստը, հայկական ճարտարապետությունը:	Armenian ashugh, kousan,  folk, classical, original  and pop music.  Armenian dance,  Armenian fine arts,  Armenian stage art,  Armenian architecture.
Հայրենի բնաշխարհը՝ իր կենսաբազմազանությամբ:	Native nature with  its biodiversity.
Առաջադիմությունը, ազատասիրությունը, ինքնասիրությունը, հյուրասիրությունը, կրթասիրությունը, աշխատասիրությունը, օրինապահությունը, հարգանքը և հանդուրժողականությունը ուրիշ  մարդկանց, ժողովուրդների, կրոնների նկատմամբ:	Progress,  freedom,  humanity,  hospitality,  education,  diligence,  law-abiding,  respect  and tolerance t owards  other persons,  peoples, religions.
Եղբայրական զգացումները և հարաբերությունները ազգային փոքրամասնությունների նկատմամբ և անքակտելի միությունը նրանց հետ՝ արտահայտված Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությամբ:	Fraternal feelings  and  relations towards national minorities  and  inseparable union with them, expressed by  the citizenship of  the Republic of Armenia.
Հայկական խոհանոցը, նյութական և ոչ նյութական ժառանգության բոլոր այն նմուշները, որոնք արտահայտում, պատկերում, նկարագրում կամ խորհրդանշում են Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդի՝ վերը նկարագրված ազգային արժեքները:	Armenian cuisine,  all those samples of  tangible and intangible heritage  that express, depict, describe or  symbolize  the above-described national values  of the people  of the Republic of Armenia.

 

 

Roustam Raza: Napoleon's Armenian body guard

Բնագիրը կցուած է ներքեւը։ The attached is my translation of Armenag Yeghiayan’s, customary Sunday mailing about Armenian culture. I have attached the original, dated Sunday May 5, 2024. Vahe H Apelian

Roustam/Rustam Raza/Raeza’s real name was Rostom Hovnani Khachaturian / Khachadourian.

He was born in Tiflis, in 1782, in a family of Armenian merchant from Shushi. He was 11 years old when his father, in order to expand his business, left for Tiflis with his two eldest sons, leaving his wife, two daughters and Rostom in Karabakh. After a year of success, he invited the rest of the family to join him. On the way, Rostom was kidnapped by Tatars and was sold from one to another for seven times and finally ended up in a mansion in Istanbul.

        In 1797, the new owner gifted him to the ruler of Egypt. After the latter's death, he was passed into the hands of a certain Sheikh el-Bakri, who in turn in 1799 presented him, along with a beautiful horse, to Napoleon Bonaparte, who had conquered Egypt a year earlier.

        After that day and for the next 16 years, Rostom would follow his new master and serve him until the latter's exile to Elba Island in 1814.

***

When Napoleon returned to Paris, he brought Rostom with him and appointed him as his first personal bodyguard among others. He allowed him to wear his Egyptian costume on ceremonial occasions, and also allocated him a bed in the alley of his apartment, from where Rostom could continuously watch over the owner's safety. Upon hearing whispers he attributed to possible danger, Rostom would not hesitate to move his bed next to the door of Napoleon's bedroom, so that conspirators would confront him first, before attempting to reach his master. Napoleon made a note of his devoted service and appreciated his devotion, and lavished him with various gifts.

Napoleon knew that during the heat of the battle, he had Rostom by his side, who watched over his safety, even during the feasts. Rostom examined Napoleon's plates, cups, food and drinks one by one. He tasted his master’s food first and sipped the drinks after which he had them. at the disposal of Napoleon.

Rostom participated in all Napoleon's wars without exception always upholding his origin and nationality, and used his standing with the emperor for the benefit of his countrymen. Napoleon closed all the Italian monasteries, but spared Saint Lazarus of the Mekhitarist Order, declaring it a "scientific academy" by a special decree, so that no harm would be done to the monastery.  During the Moscow campaign, Napoleon ordered to burn the whole city, but through the mediation of Rostom, Napoleon had the Armenian quarter spared, where the church was also located. Napoleon appointed guards over to prevent looting.

                                                     *   *   *

After the unsuccessful Moscow campaign, the united European armies marched onto France to punish Napoleon. Napoleon was trapped in the Fontainebleau castle near Paris, where he decided to commit suicide.  He asked for the necessary weapon from Rostom, who not only did not procure it, but also fled to Paris, and settled with his family in the vicinity of Paris, in Dourdan. For the first time in sixteen years, Rostom left his master, fearing that the victorious powers might accuse him of murder, should Napoleon had committed suicide.

Napoleon was arrested and exiled to the Italian island of Elba in 1814. After 300 days of captivity, he escaped and returned to Paris, but he no longer wanted to see Rostom.

After his defeat at Waterloo in 1815, Napoleon was exiled to the island of St. Helena. But Rostom did not attend to him. It is questionable whether he could have such a privilege.

                                                        *   *    *

After a sedentary life of about ten years in Dourdan, Rostom, probably in 1826, visited Tehran, or Tiflis, where he was received by Yermolov, the Russian governor of the Caucasus. Rostom participated in the Russo-Persian war as a squad commander and after the liberation of Karabakh in 1828, he settled in his native city of Shushi, where he stayed for two years. After which, he returned to Paris with his family.

Rostom met Napoleon for the last time in 1840, when Napoleon’s remains were brought to France and a proper funeral took place. He participated in the procession with his head bowed, walking on the first row.

He settled in Dourdan, where he died in 1845.

Shortly before his death, he wrote his memoirs: "Napoleon’s Mamluk:The Memoirs of Roustam Raez, which was published in 1866 and were later translated into many languages, such as English, Italian, Russian, Georgian and Armenian.

Rostom's portrait has been drawn by many talented artists, and many writers, such as Balzac, Stendhal, Tolstoy, Dostoevsky and others, have written about him.

His grave remains in Dourdan, receiving proper care and attention. The authorities put a sign at the entrance of the house.

***

Personal life

Napoleon, being personally interested in Rostom's welfare, had encouraged him to marry Mademoiselle Douville, relative of a his wife, Joséphine Beauharnais. Rostom did so. The marriage took place in 1814. All costs were borne by Napoleon himself.

Rostom had a boy and a girl. His son became the plenipotentiary representative of France in Tunis. He also has a grandson named Edmond, whose fate is unknown. 

Rostom did not receive any state compensation from the new government. instead, the king of the day, Louis Philippe, entrusted his wife with the directorship of the city's postal service, which gave them a modest economic self-sufficiency.

***

Addendum

The following was reported in the 12/10/2013 issue of “Nor Haratch” Armenian newspaper. It was announced that the memory of Napoleon's Mamluk bodyguard, Rustam Raza, was celebrated this year as well, in the Dourdan cemetery, where his grave is located. Around 100 people were present at the ceremony which was organized by the Union of Former Armenian Fighters, that has been conducting the remembrance ceremony since 2007. Attending the ceremony was 96-year-old Arsen Chakarian from “The Manouchian Group”. Garegin Margaryan, the newly appointed military attaché of the Armenian Embassy in France; Jacques Macet, on behalf of the “Fondation Napoleon” organization attended for the first time.  

On Thursday, October 3, at 11 o'clock, the ceremony began in front of Rustam's grave. The mayor of Dourdan, Olivier Legois, announced that a monument to Rustam will be placed at the entrance of the cemetery next year. The President of the Union of Former Armenian Fighters and the Resistance, Antoine Paghtikian, emphasized in his speech the invaluable importance of Rustam Raza for the French-Armenians and, in particular, the French-Armenian ex-soldiers' association. Rustam Raza was the first Armenian soldier who fought under the French flag since 1799. He reminded of the present importance of the hero Rustam, who, after serving Napoleon, returned to Tiflis, joined the commanding Russian army and fought for the independence of Karabakh.

After placing the wreaths, the funeral service was performed by the pastor of the Armenian Apostolic Church in Chaville, Gourgen  Aghababyan.

This year, for the first time, the mayor invited the attendees to the city hall to raise a glass to Rustam's memory, after which the evening continued in one of the local cozy restaurants, giving an opportunity to reflect on Rustam Raza's personality and his contribution to the Armenian-French ties. A representative of the Lusignan dynasty also spoke. Excerpts from the Rustan Raza’s memoir was read. 

Armenpress" also covered the news of the day and reported that on October 3, an event dedicated to the memory of Napoleon Bonaparte's bodyguard, Armenian Mamluk Rustam Raza was held in the city of Dourdan, France. The mayor of Dourdan, Olivier Legois, representatives of local government bodies, and former French-Armenian-soldiers association, Armenian clergy and other guests participated in the tribute ceremony initiated by the Union of French-Armenian ex-soldiers and resistance fighters. The newly appointed military attaché of the RA Embassy in France Garegin Margaryan and representatives of the diplomatic staff were also present at the event. Those present placed wreaths on the tombstone of Rustam Raza in the Dourdan cemetery, then the national anthems of France and Armenia were played.

       

Բնագիրը՝ Ռուստամ Ռազա

             (Նափոլէոնի հայ թիկնապհը) 

Բուն անունով՝ Ռոստոմ Յովնանի Խաչատուրեան:

Ծնած է Թիֆլիս, 1782-ին, շուշեցի հայ վաճառականի ընտանիքի մէջ:

Ռոստոմ 11 տարեկան էր, երբ հայրը, գործը ընդարձակելու նպատակով,  երկու մեծ որդիներուն հետ  կը մեկնի Թիֆլիս՝ Ղարաբաղի մէջ  ձգելով կինը, երկու աղջիկներն ու Ռոստոմը: Գործերը յաջող ընթացք ունենալնուն՝ տարի մը ետք ան քովը կը կանչէ ընտանիքին մնացեալ անդամները: Ճամբան թաթարներ կ’առեւանգեն Ռոստոմը, որ այնուհետեւ ձեռքէ-ձեռք կը վաճառուի եօթը անգամ՝ ի վերջոյ յայտնուելու  համար Պոլսոյ ապարանքներէն մէկուն մէջ:

       1797-ին  նոր տէրը   կը նուիրէ զայն  եգիպտոսի կառավարիչին՝ իբրեւ անոր մամլուքը[1] (مملوك): Այս վերջինի մահով՝ զայն ձեռք կ’անցընէ ինչ-որ շեյխ էլ-Պաքրի մը, որ իր կարգին 1799-ին զայն, գեղեցիկ ձիու մը հետ,  կը նուիրէ Եգիպտոսը տարի մը առաջ նուաճած  Նափոլէոն Պոնափարթին:

       Այն օրէն ետք եւ ամբողջ 16 տարի Ռոստոմ  շուքի մը պէս պիտի հետեւի իր նոր տիրոջը ու անձնուիրաբար  պիտի  ծառայէ անոր՝ մինչեւ այս վերջինին  Էլպա կղզի  աքսորը՝ 1814-ին:

                                                                   *   *   *

Նափոլէոն արտասովոր համակրանք  եւ վստահութիւն  կը տածէ Ռոստոմի հանդէպ, որ այնուհետեւ կը դառնայ իր հաւատարիմ  արբանեակը  կեանքի բոլոր վերիվայրումներուն մէջ: 

Փարիզ վերադարձին՝ իր հետ կը բերէ զայն եւ կը նշանակէ իր առաջին թիկնապահը ի շարս այլոց: Կը թոյլատրէ, որ հանդիսաւոր առիթներու ան կրէ իր եգիպտական տարազը (տեսնել նկարը), ինչպէս նաեւ անոր կը յատկացնէ իր յարկաբաժնին  նրբանցքին մէջ  մահճակալ մը, ուրկէ Ռոստոմ անխափան կրնար հսկել տիրոջ ապահովութեան վրայ:  Նուազագոյն վտանգի մը շշուկներուն ի լուր՝ ան չէր վարաներ մահճակալը փոխադրելու Նափոլէոնի ննջասենեակի սեմին, որպէսզի դաւադիրները նախ եւ առաջ զի՛նք դիմակայէին՝ տիրոջը հասնելէ առաջ:  

Նափոլէոն այս բոլորին տեղեակ էր, կը նկատէր այս բոլորը եւ  ըստ այնմ ալ կը գնահատէր զայն թէ՛ իր յատուկ վերաբերումով,  թէ՛այլազան նուէրներով:         

Ան գիտէր, որ պատերազմի ամենաթէժ պահերուն իր կողքին ունէր Ռոստոմը, որ արթուն կը հսկէր իր ապահովութեան վրայ, ինչպէս եւ կերուխումի պահերուն, ուր մէկ առ մէկ կը քննէր Նափոլէոնի իւրաքանչիւր պնակը, գաւաթը, ուտելիքն ու խմիչքը՝ առաջինը  ի՛նք համտեսելով ու ապա դնելով զանոնք տիրոջ տրամադրութեան տակ: 

Ռոստոմ մասնակցեցաւ Նափոլէոնի բոլոր պատերազմներուն անխտիր՝ միշտ յիշելով իր ծագումն ու ազգութիւնը եւ յաջողեցաւ օգտագործել իր վարկը մէյ մը Իտալիոյ  մէջ, երբ Նափոլէոն փակել կու տար բոլոր իտալական վանքերը, սակայն կը խնայէր Մխիթարեաններու  Սուրբ Ղազարին՝ յատուկ հրամանագիրով մը   «գիտական ակադմիա» հռչակելով զայն, որուն ոչ մէկ վտանգ կը սպառնար: Ան իր ազգային պարտականութիւնը կատարեց նաեւ Մոսկուայի արշաւանքի  առթիւ. երբ  Նափոլէոն  այստեղ հրամայեց այրել ամբողջ քաղաքը, ապա  Ռոստոմի միջնորդութեամբ խնայուեցաւ Հայոց թաղամասին, ուր կը գտնուէր նաեւ եկեղեցին. Նափոլէոն  պահակներ կարգեց անոր, որպէսզի կանխուի ամէն վտանգ:

                                                     *   *   *

Մոսկուայի անյաջող արշաւանքէն ետք, երբ Եւրոպական միացեալ բանակները արշաւեցին Ֆրանսա՝ պատժելու համար Նափոլէոնը, ան թակարդուեցաւ Փարիզի մերձակայքը՝ Fontainebleau ապարանքին մէջ, ուր եւ որոշեց անձնասպան ըլլալ. առ այս՝  հարկ եղած զէնքը խնդրեց  Ռոստոմէն, որ, ոչ միայն չհայթայթեց զայն, այլեւ փախուստ տուաւ  դէպի Փարիզ, ու ընտանիքին հետ հաստատուեցաւ Փարիզի մերձակայքը՝ Տուրտան գաւառակը: 

Տասնվեց տարուան մէջ առաջին անգամ  ըլլալով Ռոստոմ կը լքէր իր տէրը այն մտավախութեամբ, որ յաղթական տէրութիւնները կրնային զինք տիրասպանութեամբ ամբաստանել:

Նափոլէոն  ձերբակալուեցաւ ու 1814-ին աքսորուեցաւ իտալական Էլպա կղզին, ուրկէ 300 օր ետք փախուստին ու վերադարձին Փարիզ՝ ան այլեւս չուզեց  տեսնել Ռոստոմը: 

Չուշացաւ նափոլէոնի վերջնական աքսորը, Վաթերլոյի պարտութենէն ետք 1815-ին՝  դէպի Սուրբ Հեղինէ կղզին, ուր Ռոստոմ նմանապէս չընկերացաւ անոր, այլ հարց թէ նման  արտօնութիւն մը կրնա՞ր ունենալ:

                                                        *   *    *

Շուրջ տասը տարուան նստակեաց կեանքէ մը ետք Ռոստոմ, հաւանաբար 1826-ին,   այցելեց Թեհրան, ասկէ Թիֆլիս, ուր  ան ընդունուեցաւ  Կովկասի ռուս կառավարիչ Երմոլովի կողմէ: Իբրեւ ջոկատի հրամանատար մասնակցեցաւ ռուս-պարսկական պատերազմին եւ Ղարաբաղի ազատագրումէն ետք՝ 1828-ին,  հաստտաուեցաւ հայրենի Շուշի քաղաքին մէջ, ուր մնաց երկու տարի: Որմէ ետք վերադեարձաւ Փարիզ՝  ընտանիքին  քով:

Ռոստոմ վերջին անգամ հանդիպեցաւ  Նափոլէոնին 1840-ին, երբ անոր աճիւնները Ֆրանսա բերուեցան ու տեղի ունեցաւ  պատշաճ յուղարկաւորութիւնը: Ան գլխահակ մասնակցեցաւ  թափօրին՝ քալելով առաջին շարքէն: 

Այնուհետեւ վերջնականապէս հաստտաուեցաւ Տուրտան, ուր եւ կնքեց իր մահկանացուն 1845-ին:

Մահէն կարճ ժամանակ առաջ ան գրեց իր յուշերը՝ «Նափոլէոն Ա.-ի մամլուք

 Ռուստամի յուշերը», որոնք հրատարակուեցան 1866-ին եւ այնուհետեւ   թարգմանուեցան բազմաթիւ լեզուներու, ինչպէս անգլերէնի, իտալերէնի, ռուսերէնի, վրացերէնի ու հայերէնի:

Ռոստոմի պատկերը գծած են բազմազթիւ նկարիչներ, եւ բազմաթիւ գրագէտներ ակնարկած են անոր գործունէութեան, ինչպէս Պալզաք, Ստենդալ, Տոլստոյ, Դոստոեւսկի եւ ուրիշներ:

Անոր շիրիմը կանգուն կը մնայ Տուրտանի մէջ՝ արժանանալով պատշաճ գուրգուրանքի ու յիշատակութ-եան: Իսկ տան մուտքին  զետեղած են ցուցանակ մը:

Անձնական կեանքը

Նափոլէոն,  անձնապէս շահագրգռուած ըլլլաով Ռոստոմի   բարօրութեամբ,  խրախուսած էր զայն,  որ  ամուսնանայ իր կնոջը՝ Joséphine Beauharnais-ի մէկ մերձաւորին հետ, որ կը կոչուէր Douville. այդպէս ալ ըրաւ: Ամուսնութիւնը տեղի ունեցաւ 1806-ին.  բոլոր ծախսերը ստանձնեց նափոլէոն ինքը: 

Ռոստոմ ունեցաւ մանչ մը եւ աղջիկ մը: Մանչը հետագային դարձաւ ֆրանսայի լիազօր ներկայացուցիչը Թունուզի մէջ: Ունեցած է Edmond Rosdam անունը կրող թոռ մըն ալ, որուն ճակատագիրը անյայտ է. ոմանք, ինչպէս Wikipedia-ն, այս Ռոստամը կը շփոթեն ֆրանսացի համբաւաւոր թատերագիր Edmond Rostand-ով՝ Cyrano de Bergerac-ի հեղինակով, ինչ-որ մեծ թիւրիմացութիւն է եւ  ոչ մէկ կապ ունի իրականութեան հետ:

Ան պետական որեւէ հատուցումի չարժանացաւ նոր իշխանութեան կողմէ, փոխարէնը  օրուան թագաւորը՝  Louis Philippe, անոր կնոջը  վստահեցաւ քաղաքի թղթատարական ծառայութեան տնօրէնութիւնը, որ իրենց պարգեւեց տնտեսական համեստ ինքնաբաւութիւն մը:

Յաւելուած

Հետեւեալը կը կցեմ՝ առնելով Փարիզի «Նոր  Յառաջ»-ի 12/10/2013-ի թիւէն.

«Նափոլէոնի մամլուք թիկնապահի՝ Ռուստամ Ռազայի յիշատակը այս տարի եւս նշուեցաւ Փարիզեան շրջանի մօտակայ քաղաքներէն Տուրտանի գերեզմանատան մէջ, ուր կը գտնուի անոր  շիրիմը:

2007-էն ի վեր Ֆրանսահայ նախկին ռազմիկներու միութեան կողմէ կազմա-կերպուող արարողութեան այս տարի ներկայ էին շուրջ 100 հոգի: Հոն էին ֆրան-սահայ նախկին ռազմիկներ՝ իրենց դրօշներով, որոնց մէջ «Մանուշեան»-ի խումբէն՝ 96-ամեայ Արսէն Չաքարեան, Ֆրանսայի մէջ Հայաստանի դեսպանատան նորա-նշանակ զինուորական կցորդ Գարեգին Մարգարեան, ինչպէս նաեւ այս տարի առաջին անգամ ըլլալով «Նափոլէոնեան յիշատակ»-ի ֆրանսական միութեան անունով՝ Ժաք Մասէ:

Հինգշաբթի, հոկտեմբեր 3, ժամը 11-ին, Ռուստամի շիրիմին առջեւ սկսաւ արարողութիւնը:  Ճառեր          արտասանեցին Տուրտանի քաղաքա-պետ Օլիվիէ Լըկուա, որ յայտարարեց, թէ գալ տարի գերեզմանատան մուտքին պիտի զետեղուի Ռուստամի յուշարձանը, Ֆրանսահայ նախկին ռազմիկներու միութեան նախագահ Անթուան Պաղտիկեան, որ շեշտեց Ռուստամ Ռազայի անգնահատելի կարեւորութիւնը Ֆրանսահայութեան եւ ի մասնաւորի՝ Ֆրանսահայ նախկին ռազմիկներու միութեան համար, որ զինք կ’ընդունի իբրեւ այն  առաջին հայ ռազմիկը, որ պատերազմած է Ֆրանսայի դրօշի ներքոյ 1799-էն ի վեր։  Ան յիշեցուց Ռուստամ հերոսի այժմէականութիւնը, որ, ծառայելէ ետք Նափոլէնի, վերադարձած է Թիֆլիս, միանալով զօրավար ռուսական բանակին՝ պատերազմած է Ղարաբաղի անկախութեան համար:

Ծաղկեպսակներու զետեղումէն ետք նախ հոգեհանգստեան պաշտօն կատարուեցաւ Շաւիլի եկեղեցւոյ հովիւ Գուրգէն վ. Աղապապեանի կողմէ :

Այս տարի քաղաքապետը առաջին անգամ ըլլալով ներկաները հրաւիրեց քաղաքապետարան՝ բաժակ բարձրացնելու Ռուստամի յիշատակին, որմէ ետք ցերեկոյթը շարունակուեցաւ տեղւոյն գողտրիկ ճաշարաններէն մէկուն մէջ՝ առիթ ընծայելով Ռուստամ Ռազայի անձին եւ հայ–ֆրանսական կապերուն անոր ներդրումին անդրադառնալու: Հոն խօսք առաւ նաեւ Լուսինեաններու գերդաստա-նի ներկայացուցիչ մը: Ընթերցուեցան Ռուստամի նուիրուած հրատարակութիւննե-րէ խորհրդանշական էջեր՝ հետաքրքրական մանրամասնութիւններով»: 

Այդ նո՛յն օրուան անդրադարձած է նաեւ «Արմէնպրես»-ը.

«Ֆրանսիայի Դուրդան քաղաքում հոկտեմբերի 3-ին կայացել է Նապոլէոն Բոնապարտի թիկնապահ, հայազգի մամլուք Ռուստամ Ռազայի յիշատակին նուիրուած միջոցառում: Ինչպես հաղորդում է  «Արմենպրես»-ը` ֆրանսահայ նախկին ռազմիկների եւ դիմադրողականների միութեան նախաձեռնությամբ յարգանքի տուրքի մատուցման արարողութեանը մասնակցել են Դուրդանի քաղաքապետ Օլիվիէ Լըգուան, տեղական կառավարման մարմինների ներկայացուցիչներ, ֆրանսիացի եւ ֆրանսահայ նախկին ռազմիկներ, հայ հոգեւոր սպասաւորներ եւ այլ հրաւիրեալներ: Միջոցառմանը ներկայ են եղել նաեւ Ֆրանսիայում ՀՀ դեսպանութեան նորանշանակ ռազմական կցորդ Գարեգին Մարգարեանը եւ դիւանագիտական անձնակազմի ներկայացուցիչներ: Ներկաները ծաղկեպսակներ են զետեղել Դուրդանի գերեզմանատանը գտնուող Ռուստամ Ռազայի շիրմաքարին, այնուհետեւ հնչել են Ֆրանսիայի եւ Հայաստանի պետական օրհներգերը»:

            armenag@gmail.com                                                                Արմենակ Եղիայեան

 

---

[1] Բառացի կը նշանակէ  սեփականութիւն: Զինուորական դաս Հին Եգիպտոսի մէջ, որ կը բաղկանար քրիստոնեաներէ   խլուած ու իբրեւ իսլամ  կրթուած ու մարզուած զինուոներէ եւ անոնց սերունդ-ներէն: Համազօրն է թրքական «ենիչերի»-ներուն:

 

 

The swift move of Srpazan Bagrat

 Vahe H  Apelian

In one swift move Srpazan Bagrat Galstanyan wrestled the leadership from the entrenched opposition to Nikol Pashinyan, or should I say, snatched the leadership carpet away from the under the feet of the very leaders who had presented themselves as the leaders of the opposition to the Nikol Pachinyan government, since 2018. 

This blog is a rewording of my previous blog. Things get eventually lost when posted on a Facebook page. But I want to jot down my thoughts to read them a year from now and  find out what whether I had foreseen a glimpse of the upcoming. My blog is my avenue to archive my thoughts. 

Archbishop Bagrat Galstanyan may be the Armenia's version of the late Archbishop Makarios, president of Cyprus. The archbishop may not want to assume such a role or want to be regarded in such a role. However, he cast himself into the role, as a cleric who now is leading an entire opposition and is on the move threading along to reach Yerevan, the capital city of Armenia, the seat of Armenia’s power structure, presumable to unseat the NP government much like the "My Step" marathon march that ushered the Velvet Revolution.

 A new reality has entered in the this ancient nation and the new reality is the Armenian apostolic posturing itself against the state. Although the Armenian Apostolic church has played significant secular, not to say political role, in the life of the nation simply because of the very historical nature of the Armenian Apostolic Church. But this time around it is different. I have no recollection in recent history that the Armenian church has opposed the secular when the nation faced a powerful historical enemy or adversary. I do not want to remian hung on the proper use of the adjective. The consequences of this move will be far reaching into the  life of the Armenian nation. A lot will be written in the coming months and a lot will be written about the young Armenian King Bab and his relations with the church. 

Archbishop Bagrat has now used up his clerical credentials as an ecclesiastical father and is now the opposition's voice and its leader. He succeeded in galvanizing the public in a way the opposition could not over the government’s cross road for peace initiative, or rather strategy for securing the Republic.  No opposition leader can henceforth and for the fore seeable future have any say that may be effective to the public without securing srpazan Bagrat's or the church’s consent and  backing. In one swift move, Srpazan Bagrat, on behalf of the Apostolic Church,  wrestled leadership or swept the leadership carpet away from the under the foot of those who were presenting themselves as leaders of the opposition. Whether the opposition will appreciate the new reality or not, that is another story. 

Srpazan has attempted to distance himself from politics and presented himself standing above politics and find refuge in prayer, or being blessed by elderly women, or by attending ancient monastery. But Srpazan Bagrat cannot have both ways, meddle in politics and lead a political movement and claim that he is not a politician and does not want to dabble in politics. He already has, at a critical time and over a critical issue, the implementing of the cross road for peace strategy the Armenian government has adopted to pursue. I doubt that his depiction praying and in communion with God, will change the perception, especially of the young and upcoming. However humble and meek Srpazan may look next the former president Serzh Sargsyan, the master politician, he has opened a Pandora’s box for the Apostolic church to deal with what is a political matter and there will be no solution handed down from heaven. The srpazan or the chuch will have to have a say and assume political responsibility of  Armenia’s dealing with its neighbors

I have no vision how this will unfold, whether Srpazan Bagrat will be the next prime minister or whether the church henceforth will be the power broker.  But I know the following. The opposition will not make territorial claim  of what was ours as the former Nagorno Karabakh Oblast plus, turned into Artsakh.  The opposition will not lay claims of historical lands, from Turkey and / or Azerbaijan. It is understandable of course, what was tacitly referenced or known, that  the opposition includes the Armenian Apostolic Church. Srpazan Bagrat, has stated he enjoys the support of the Catholicos Karekin II.  Likewise, the opposition will not request Tukey to recognize the genocide, let alone request for restitution and reparation. The opposition will not set pre-condition for normalizing relations with Turkey, the post Nikol Pachinyan regime will pursue, sooner or later much like the first republic did and did it big time.

Nothing of this sort has happened in the tortuous recent Armenian history. It will be interesting to read if there has been a parallel, the Apostolic Church, opposing the Armenian state confronting a historical enemy in its attempt to secure the safety of Armenia. 

The stage is set and the stage is Armenia and I mean to say the "real" Armenia and not historical Armenia.

May you live in interesting times, goes a Chinese saying, which I just learned is in fact a curse. God forbid!

We are and will be living in interesting time. So, especially for us in the Diaspora, a cup of coffee may come handy as we witness the short sighted, shoot yourself in your own foot, and the sad unfolding in Armenia.

May you live in interesting times

 Vahe H  Apelian

Things get eventually lost when posted on a Facebook page. But I want to jot down my thoughts to read them a year from now and see what transpired in Armenia and whether I had foreseen a glimpse of it. My blog is my avenue to archive my thoughts.

Archbishop Bagrat Galstanyan may be the Armenia's version of the late Archbishop Makarios, president of Cyprus.

 A new reality has entered in the Armenian apostolic church. Although the Armenian Apostolic church has played significant secular, not to say political role, in the life of the nation, such as by  Khrimian Hayrig. But the nature of the Armenian Apostolic social if not political stand or involvement this time around is different. A lot will be  written in the coming months and a lot will be written about the young Armenian King Bab and his relations with the church. 

Archbishop Bagrat used up his clerical credentials as an ecclesiastical father and is now the opposition's voice and its leader. He appears to have succeeded in galvanizing the public the opposition could not. No opposition leader can henceforth and for the fore seeable future have any say that may be effective to the public without securing his consent and his backing. In one swift move, Srpazan has wrestled leadership.  Whether the opposition will appreciate the new reality or not, that is another story. Sooner or later we will find out.  

Srpazan cannot have both ways, meddle in politics and lead a political movement and claim that he is not a politician and does not want to dabble in politics. He already has at a critical time and over a  critical issue, the implementing of the cross road for peace strategy the Armenian government has adopted to pursue. I doubt that his pictures of ardent praying in communion with God, will change people’s perception that this is a political matter and there will be no solution handed down from heaven. The bishop will have to have a say.

I have no vision how this will unfold.  But I know the following. There is no more Karabakh territorial issue.  There will be no claim of historical lands, from Turkey and Azerbaijan, by the opposition, that now includes the Armenian Apostolic Church.  Likewise, the opposition will not request Tukey to recognize the genocide, let alone request for restitution and reparation. The opposition will set no pre-condition for normalizing relations with Turkey, the post Nikol Pachinyan regime will pursue, sooner or later much like the first republic did and did it big time.

The stage is set. It is Armenia and its dealing with its neighbors and everything will transpire within the "real" Armenia and not historical Armenia.

Should NP resign, the new “nakhkin” blame game will make the current look like a child’s play . 

May you live in interesting times, goes a Chinese saying. 

We are and will be living in interesting time. So, especially for us in the Diaspora, a cup of coffee may come handy as we witness the short sighted, shoot yourself in your own foot, and sad  unfolding in Armenia.

 

 

 

Ready for peace, or not ready for peace

I am an advocate for peace in the region Armenia’s crossroad for peace strategy. I wrote “strategy” and not “initiative” because I believe it to be a security strategy for Armenia that diversifies Armenia’s foreign policy that includes closer political ties with the west and aims to make Armenia self-reliant in charting its own strategy. Like any other strategy, it does not all depend on us and it will tax us, much like any other strategy.  Obviously, war is the ultimate tax we pay in blood and lives and it comes about for enforcing a strategy that failed otherwise. Attached are excerpts from friends Vahe H Apelian

Avo G Boghosian: “the important thing is to realize whether we are ready for peace”. (Source: Are we ready for peace? Asbarez Daily, May 3, 2024):

“The people of Armenia, unfortunately squeezed between the two Turkish states, cut off from the sea routes connecting it to the outside world, and for being exposed to all kinds of disasters that have plagued humanity for centuries, naturally could not have a significant demographic growth. On the contrary, they resorted to emigration wherever they could, like many other peoples, which experienced such calamities. Consequently, the demographic picture of Armenia is bleak when comparing with our neighbor Azerbaijan, with whom our last war turned into a disaster. 

Tunisian Arab historian and demographer Ibn Khaltu, who lived in the 19th century, said that depopulation leads to desolation and in decline of civilization. Armenia’s natural growth is negative due to an endless state of war. 

Consequently, the establishment of peace is a priority. Whether we will reach that desirable situation, no one can guess, because it does not depend only on us. However, the important thing is to realize whether we are ready for peace, because the period between peace and the next war is no less difficult than the war itself.”

****

Ara Ghazarian: “good relations witch its neighbors” (posted on my Facebook page in Armenian.

“Dear Vahe.

It's been a long time since I posted my opinions while reading all that is posted on Facebook. I thought by being one less commentator, I am being more useful to Armenia.

But I am about to explode.

We are a people who has no knowledge what politics entails. We express ourselves however we want. We have a newly independent country for 30 years. But I am afraid that we may lose it due to our disagreement.

We are a nation that will live in the past and not in the future. For us the genocide has been a priority. We hate the Azeris by calling them Turks. Recently I was reading the English Economist newspaper, where an Azeri reporter wrote that “We Azeris had nothing to do with the genocide of 1915, but the Armenians made us into Turks as having participated in the crimes committed by the Turks.”

During the early days of independence, in the beginning of 1990, Levon Ter Petrosyan (LTP) said that governments do not  lead a country by sentiments. Diaspora immediately accused him of negligence.  He was right. We could have a good relationship with Turkey and still push forward the issue of the big crime (Meds Yeghern).

During a conference, LTP said that “every year we delay the Artsakh issue, we make it more difficult for the international community”. He was right again.

The painful Ottoman pogroms made us terrified of the Turks. Fearing that the Turks would attack us, we us relied on the Russians to protect us in case the Turks attacked us.  What a big mistake that was for us, as if the Turks were going gobble us.

And finally, let me say this - if a country wants to prosper, it must have good relations witch its neighbors. Long wars weaken a country, causing poverty and emigration of the people.”

***

Jack Chelebian M.D.: “LOOKING BACK, I WAS WRONG” (posted on my Facebook page.”

“I will start at home. My late father was pro LTP’s position on seeking peace. He based that on his opinion that it wasn’t just Armenian valor and superiority that led to Armenia prevailing in the early 90’s, but that after swinging back and forth Russia had tipped the scale in favor of Armenia; however, Russia has its own interests, and things could be different in the future. I was more of an observer rather than one with strong opinions about the matter. Then, after Robert Kocharian + forced the resignation of LTP, I was swept up by the optimistic tide supportive of the young, militaristic hard-line regime of Kocharian. it also helped that at that point Russia was still arming Armenia - later it went on to supply as much, or I should say more arms to Azerbaijan).

LOOKING BACK, I WAS WRONG about Armenia’s first post-Soviet President of Armenia Levon Ter Petrosian.

You heard it here first, folks. First to admit being wrong about LTP.”