Կէթիսպըրկի Ուղերձը - Gettysburg Address

19 Նոյեմբեր 1863 -ին, կէսօրէ ետքը, մօտաւորապէս 15000 մարդ եկած է Փենսիլվանիա նահանգի Կէթիսպըրկ գիւղաքաղաքը՝ նուիրագործելու համար ազգային գերեզմանատուն մը: Շուրջ հինգ ամիսներ առաջ, գիւղաքաղաքին մարգագետինները վերածուած եղած են արեան դաշտերու, երբ հոն տեղի ունեցած է Ամերիկայի քաղաքացիական պատրեզամին ամէնամեծ ճակատամարտերէն մէկը։ կառաւարութեան բանակը պարտութեան մատնած է Հարաւի ըմբոսթներուն բանակը։ ճակատամարտին նահատակուած զինուորները թաղուած էին հոն։

Գերեզմանատան նուիրագործման արարողությունը հետաձգուած է առիթ տալու համար գլխաւոր բանախօսին՝ քաղաքագէտ Եդվարդ Էվերեթ-ին (Edward Everett) որ ճանցուած  եղած է որպէս հրետոր, պատրաստելու համար իր ճառը։  Անոր ուղերձը տեւած է մօտաւորապէս երկու ժամ, որմէ ետք Նախագահ Աբրահամ Լինքոլնի ելոյթ ունեցած է։ Աբրահամ Լինքոլնի   ուղերձը տեւած է մօտաւորապէս երկու վարկեան եւ բաղկացած է մօտաւորապէս 275 բաոերէ։

Բայց նախագահ Աբրահամ Լինքոլնի այդ ուղերձը կը համարուի Ամերիկեան պատմութեան մեջ ամէնայայտնի ուղերձներէն եւ ճանցուած է որպէս Կերթիսպըրկի Ուղերձը։

Թէեւ Եդվարդ Էվերեթ-ին անունը յաճախ կը յիշուի այդ ուղեձին կապակցութեամբ, ան մեծապէս ծառայած է իր երկրին։ Եղած է Հարվըրտ Համալսարանին նախագահը, Մասաճուչէթս նահանգին կառաւարիչը, ծառայած է որպէս երեսփոխան (congressman), ծերակուական (senator), եղած է Ամերիկայի Անգլիոյ Հիւպատոսը, ինչպէս նաւե Ամերիկայի պետքարտուղար (secretary of state). Հրետորութիւնը ընդունուած սովորութիւն եղած է այդ շրջանին շեշտելու համար օրուան խորհուրդը։

Կցած եմ ուղերձին իմ թարգմանութիւնս։ Սրբագրութիւնը կը պարտիմ երբեմնի ուսուցչիս Արմենակ Եղիայեանին։ Վահէ Յ Աբէլեան

Կէթիսպըրկի Ուղերձը

«Չորս քսանամեակներ և եօթը տարիներ առաջ մեր հայրերը այս ցամաքամասին վրայ յառաջացուցին նոր ազգ մը բեղմնաւորուած Ազատութեան մեջև նուիրուած այն առաջադրութեան որ բոլոր մարդիկ ստեղծուած են հաւասար։

Այժմ մենք բոնկուած ենք քաղաքացիական մեծ պատերազմի մը, փորձարկելու որ արդիո՞ք այդ ազգը, կամ որեւէ ազգ՝ այդպէս բեղմնաւորուած և այդպէս առաջադրուած կրնայ երկար տոկալ: Մենք կը հանդիպինք այդ մեծ պատերազմին մարտադաշտին վրայ: Մենք եկած ենք նուիրելու այդ մարտադաշտին մէկ մասը որպէս վերջին հանգստավայրը անոնց որոնք այստեղ իրենց կեանքերը նուիրեցին որպէսզի այդ ազգը կարողանայ գոյատեւել: Բոլորովին տեղին և պատշաճ է որ մենք այս ընենք:

Բայց աւելի խոր իմաստով՝ մենք չենք կրնար նուիրագործել - չենք կրնար սրբադասել - չենք կրնար սրբացնել այս հողը: Կենդանի և մեռած խիզախ մարդիկ որոնք պայքարեցան այստեղ, արդէն սրբացուցած են ան շատ աւելի բարձր քան մեր աղքատ ոյժը կարողանայ աւելցնել կամ նուազեցնել:

Աշխարհը քիչ ուշադրութիւն պիտի դարձնէ եւ ոչ ալ երկար ժամանակ պիտի յիշէ թե մենք ինչ կ՚ըսենք հոս, բայց երբեք պիտի չի կարողանայ մոռանալ այնինչ որ ըրին այստեղ: Ընդհակառակը` մենք ողջերս ենք որ պէտք է նուիրուինք այստեղ ամբողջացնելու իրենց անաւարտ գործը, որուն համար անոնք մաքարեցան հոս եւ ազնիւօրեն առաջ մղեցին:

Աւելի շատ մեզի համար է որ հոս ըլլանք նուիրուած մեր առաջ մնացած մեծ գործին – այստեղի պատուելի մեռելներէն մենք նուիրում ստանանք այն դատին՝ որուն համար անոնք տուին իրենց նուիրումին վերջին ամբողջական չափը – որ մենք՝  մեծապէս ուխտենք որ այդ մեռնողները ի իզուր մեռած չըլլան - որ այս ազգը, Աստծոյ ներքեւ ունենայ ազատութեան նոր ծնունդ մը  - եւ որ ժողովուրդին կառավարութիւնը, ժողովուրդին կողմէ, ժողովուրդին համար չի ջնջուի այս աշխարհէն:» 

Աբրահամ Լինքոլն

 A synopsis of the blog in English

In the afternoon of November 19, 1863, about 15,000 people had come to the town of Gettysburg in Pennsylvania, to dedicate a national cemetery. About five months ago, the village's meadows were turned into fields of blood when one of the greatest and most decisive battles of the American Civil War had  taken there. The soldiers who died in the battle were buried there.

The dedication ceremony of the cemetery had been postponed to give more to the main speaker Edward Everett to prepare his address. His message lasted approximately two hours, after which President Abraham Lincoln gave his address. Abraham Lincoln's address lasted approximately two minutes and consisted of approximately 275 words.

But that message of President Abraham Lincoln is considered one of the most famous addresses in American history and is known as the Gettysburg Address.

Although the name of Edward Everett is often remembered in connection with his oratory at Gettysburg, he served his country well. He received his Ph.D. from the University of Göttingen in Germany, becoming the first American to earn a German doctoral degree. Everett's career was as diverse as it was impressive, including stints as the President of Harvard, Governor of Massachusetts, a United States Congressman and Senator, Ambassador to Great Britain, and Secretary of State. In his days, oratory had been an accepted practice in order to emphasize the message of the day.

I have attached my translation of the Gettysburg Address above.

Vahe H Apelian

If you shall become an old person

A few days ago, I came across a poem titled “If you shall become an old man”. The poem was by an Apologetic Poet who noted that, the poem he wrote is an adaptation of the poem IF by Rudyard Kipling.

Let us face, there is no “IF” when it comes to age. We all shall become an old man or woman. In fairness for correct speech, I shall say that if we are lucky enough we all shall become an old person and hence comes the title of this blog. 

And if, the Apologetic Poet’s “IF” does not work for you, there is Julie Andrews, who is 89 years old, having born in 1935,  adaptation she composed of her "My Favorite Things" song she sang in the Sound of Music. So, children of all ages, here are the two poems for you. You may find solace in them.

Vahe H Apelian

 

IF YOU SHALL BECOME AN OLD MAN

(An Adaptation of The Poem IF By RUDYARD KIPLING)

THE APOLOGETIC POET

 

If you can move without stumbling, with dignity intact,

While others rely on walkers, their steps compact;

If you can wait for family visits, patient and kind,

Even when emergencies are just an excuse to find;

Or resist the allure of dating, not feeling quite refined,

Yet still cherishing beauty within your mind.

If you can dress with care, without vanity's hold,

And write poetry, sharing stories yet untold;

If you can face Dementia and Alzheimer's embrace,

Fight against their grip, with courage and grace;

If you can bear repeated tales, fellow elders' plight,

Understanding the importance of sharing their light.

Or see your dreams shattered, and still believe,

That new beginnings await, if you choose to perceive;

If you can rebuild relationships, taking the lead,

Showing forgiveness, as you plant love's seed;

And hold fast to love, when passion's flame has ceased,

Embracing companionship, a bond that's not released.

If you can remain part of the crowd, hand in hand,

Or reside in a home, where connection still stands;

If neither forgotten birthdays, nor fading memories,

Can wound your spirit, for love's legacy still carries;

If you can sing and dance, with joyous glee,

Embodying the vitality of what it means to be free.

Then rejoice, dear elder, for you are ever agile,

A testament to strength, resilience, and your smile.

***

 

And if the “IF”-s are no longer the answer for you, Jule Andrews has an answer, along the her famous song  "My Favorite Things" in the Sound of Music film. Enjoy the music as you read Julie Andrew’s adaptation.

Botox and nose drops and needles and knitting,
Walkers and handrails and new dental fittings,
Bundles of magazines tied up in string,  these are a few of my favourite things

Cadillacs and cataracts, hearing aids and glasses
Polydent and Fixodent and false teeth in glasses
Pacemakers, golf carts and porches with swings,
these are a few of my favourite things.

When the pipes leak,
When the bones creak
When the knees go bad
I simply remember my favourite things
and then I don’t feel so bad.

Hot tea and crumpets and corn pads and bunions
No spicy hot food or food cooked with onions
Bathrobes and heating pads and hot meals they bring,
these are a few of my favourite things

Back pain, confused brains and no need for sinning,
Thin bones and fractures and hair that is thinning,
And we won’t mention our short-shrunken frames,
When we remember our favourite things

When the joints ache,
when the hips break,
when the eyes grow dim.
Then I remember the great life I’ve had
AND THEN I DON’T FEEL SO BAD

A Bombastic reporting

Vahe H Apelian 

Horizon’s reporting in the November 15, 2024 issue titled that  “As Pashinyan Again Blasts Independence Declaration, Chief Justice Says Only the People Can Change the Document” is a bombastic reporting that serves to  muddy the political waters when a very important matter calls for restraint, and pragmatism in the press.

The PM, during the last session of the National Assembly, publicly declared that there is no need to amend the Constitution of Armenia. However, he also said, should the Constitutional Court rule against the constitutionality of the Crossroad for peace initiative the Armenian government signs, then the matter becomes a political issue and may call for amending the Constitution / Declaration of Independence.

In ruling in favor of the constitutionality of the border delimination and demarcation, the Constitutional Court has put forth the following argument. The preamble of the Armenian Declaration of Independence, calls for the “"Reunification of the Armenian SSR and the Mountainous Region of Karabakh". However, the Constitutional Court in its September 26, 2024 ruling in approving the constitutionality of the border delimitation and demarcation , has noted that the Armenian Declaration of Independence was worded on August 20, 1990, and in the context of the time when Armenia was one of the 15 soviet socialist republics that made the Soviet Union. Armenia declared itself as a sovereign state on September 21, 1991 and adopted its constitution on 1995. There is a long gap between the Declaration of Independence and the free and independent Republic of Armenia with its constitution. There is no direct or indirect mention of any territorial demand in the constitution of Armenia. (see the notes)

The Constitutional Court at no time invalidated or nullified the Declaration of Independence, Of course Armenia’s Chief Justice Arman Dilanyan said the obvious, that “only the people can nullify Armenia’s Declaration of Independence.” It is strange that people have put the Chief Justice in a such a bind that he would be compelled to state the obvious. 

I too have read the Declaration of Independence many times. I value the document in the context of its time. Otherwise, it would be a strange document to be the foundation of the Republic of Armenia. Whether it’s the Pashinyan government or whoever is going to assume power after him, will have to contend with it. I too find that the Declaration of Independence rules on an Armenia only in unison with the Mountainous Republic of Karabakh. I do not find that Pashinyan is too much off when he said that he finds that “the content of that Declaration of Independence is that the Republic of Armenia cannot exist”.

As I said cooler heads, pragmatism need to prevail and avoid politicizing the Declaration of Independence. If the political parties want to shoot themselves at their feet, they may continue politicizing the Declaration of Independence to their demise and hence Armenia’s demise.

The PM was being accused that he will give in to Azerbaijan’s demand and have the Constitution amended to comply. Now that the PM elaborated that there need not be amending the Constitution, it is the opposition figures who accuse the PM and the Constitutional Court of having subverted the Declaration of Independence and thus the Constitution. It is an inordinately impossible and contradictory impasse for political process! It would not surprise me that as a last resort the citizens of Armenia may take the matters into their hands and resort to amending the Declaration of Independence and the Constitution.

Note 1: Declaration of Independence – Hrchagakir – Հրչակագիր: https://www.gov.am/en/independence/

Note 2: The PM discussing peace agreement in the National Assembly: https://www.facebook.com/nikol.pashinyan/videos/1141154374095638

Note 3: Will Armenian amend its constitution?:

http://vhapelian.blogspot.com/2024/11/will-armenia-amend-its-constitution_13.html

  

Crossroad for peace: Will Hrchagakir - Հռչակագիր - change?

 Vahe H Apelian 

During the last session of the Armenian National Assembly, a very important matter was discussed. It had to do with amending the Armenian Declaration of Independence / Armenian Constitution. I cited the two documents as one entity because that is what they are, although comments cite the Constitution and those who allege that the Pashinyan  government will amend the Armenian Constitution to comply with the demands of Azerbaijan, in fact knowingly or unknowingly, are alluding to the Declaration of Independence, because there is nothing in the Armenian Constitution that refers to any territorial claim, but there is in the Declaration of Independence, the Hrchagakir – Հռչակագիր - which is an integral part, if not the basis, of the Armenian  Constitution.. 

The Armenian Declaration of Independence, consists of a four paragraphs long preamble, that express the “united will of the Armenian people”. Following the preamble, there are 12 distinct declarations. The document is available on line. (see note 1)

 The lady who raised the question rightfully noted that the government has repeatedly said that Armenia has no territorial demands from Azerbaijan and that the Constitutional Court having on recently, on September 26, 2024 approved the border delineation and demarcation as being constitutional, affirmed the same. But, she continued commenting, Azerbaijan demands that the Armenian Constitution must be amanded because it makes territorial claims. She asked the PM to present to the public and to the National Assembly the Armenian government’s stand on this issue.

Nikol Pashinyan, in defense of the policies of his government, usually addresses the National Assembly without reading from a prepared text. But this time around he made an exception and read from a prepared text. Surely so, it is an issue that is vital to Armenia and to Armenians. Hopefully the text will be translated and presented to the public.

The PM noted the following:

First: The Azerbaijan government demand is based on the fact that in the preamble of the Armenian Declaration of Independence, there call for the “"Reunification of the Armenian SSR and the Mountainous Region of Karabakh", (see note 1). However, the Constitutional Court on September 26, 2024 in approving the constitutionality of the border delimitation and demarcation  of, noted that the Armenian Declaration of Independence was worded on August 20, 1990, and in the context of the time when Armenia was one of the 15 soviet socialist republics that made the Soviet Union. Armenia declared itself as a sovereign state on September 21, 1991 and adopted its constitution on 1995. There is a long gap between the Declaration of Independence and the free and independent Republic of Armenia with its constitution. There is no direct or indirect mention of any territorial demand in the constitution of Armenia.

Second: The PM noted that Azerbaijan makes note in its October 18, 1991 Constitutional Act to Azerbaijan declaration of independence on May 28, 1918 and on November 1919, Azerbaijan presented  its  territorial claim to The Entente, also known as the Triple Entente, which was an informal military alliance between France, Great Britain, and Russia that formed the basis for the Allied Powers in World War II. PM Pashinyan further noted as such Azerbaijan lays claim to 60% of the Republic of Armenia. 

But the PM noted that Armenia has not made Azerbaijan changing its constitution an issue for two reasons. First it will complicate the peace initiative. Second, the Crossroad for Peace initiative has provisions that claim the parties cannot make their internal stands as a pretext for subverting the peace initiative, and also the peace initiative stipulates that the parties do not have territorial ambitions from each other nor will they raise territorial claims from each other in the future.

 As for the ratification of the Crossroad for Peace initiative, The PM claimed that the process mandates that the agreement is approved by the National Assembly of Armenia. But prior to that, the agreement is sent to the Constitutional Court of Armenia to rule on the constitutionality of the agreement. If the Constitutional Court approves its constitutionality – as more likely than not it will approve given its September 26, 2024 approval of the constitutionality of the border demarcation and delineation - the agreement is presented to the National Assembly for ratification. However, should the Constitutional Court, rule that the agreement is not Constitutional, then the government, having already signed the agreement, may initiate amending the constitution, given that it has signed the agreement. It is naturally understood that the citizens of Armenia may or may not approve the proposed amendment or changes in the declaration of independence. 

The PM further noted that once the National Assembly ratifies the agreement, the agreement assumes higher legal force per article 5, part 3 of the Armenian Constitution that reads: “In case of conflict between the norms of international treaties ratified by the Republic of Armenia and those of laws, the norms of international treaties shall apply”.

Consequently, the PM said, Armenia has not asked Azerbaijan to amend its Constitution. By the same token within this context, there is no need to amend the Constitution of Armenia and the Declaration of Independence. 

Note 1: Declaration of Independence – Hrchagakir – Հրչակագիր: https://www.gov.am/en/independence/

Note 2: The PM discussing peace agreement in the National Assembly: https://www.facebook.com/nikol.pashinyan/videos/1141154374095638

  

Between the devil and deep blue sea: The Caucasian Armenian Anguish

 Vahe H Apelian

 

«moving forward, always faithful to its spirit of destruction, Russia, as in the past, as well as today, is a representation of a large-scale arena of general persecution, general destruction and violence. There was not a nation left in Russia that was not oppressed, there was not a people left that was not suffocated, there was no word, opinion, right, law - even proclaimed from the imperial throne - that was not violated. It is a terrible stage of rulers and slaves, predators and tyrants, spies and spiers, poisoned by the choices of mutual grudge and hatred. Russia competes with Turkey in all spheres of state life, equally successful in the negative, as well as in the positive. And the unfortunate Armenian is destined to live, to claim the right to see  the light of day, on the borders of those two brutal tyrants, "between the devil and the deep sea", as the English say.”(Բնագիրը կցուած է ներքեւը)

The above quote is from Kristapor Mikaelian (18.10.1859 – 17.3.1901) and is not meant to imply that it is still relevant. That will be a personal judgement. 

Kristapor Mikaelian is a founder of the Armenian Revolutionary Federation which, at its founding was called the Federation of Armenian Revolutionaries. His articles were mostly posted in the ARF organ Troshag, as editorials. After his death his articles were collected in a book titled “Thoughts of a Revolutionary – Յեղափոխանակի Միտքեր» and were published in 1906 along with his biography by his contemporary Pierre Quillard, in Paris, who was a French poet, playwright, literary critic, and one of the early proponents of the Armenophile movement in France, notably through his Pro-Armenia bimonthly publication.  There is no assurance that those were all Kristapor Mikaelian wrote.

In 1931, in Athens, “Thoughts of a Revolutionary – Յեղափոխանակի Միտքեր» was published again in its entirety including the Pierre Quillard’s biography and analysis of Kristapor Mikaelian as a revolutionary. In the preface of this second publication, the publishers made the following note: “There are few writings in Armenian – perhaps Raffi and his novels – who have made a decisive impact on the contemporary youth than Kristapor Mikaelian’s treatise “Mob Mentality – Ամբոխային Տրամաբանութիւն»։ Mob mentality is at times referred to as herd or crowd mentality.

In 1971 the ARF Zavarian Student Association in Lebanon published “Thoughts of a Revolutionary” book in its entirety as the first volume of a sequel that had to do with ideological and revolutionary writings. The books were not available on the market any more. 

This year, in 2024, at the 120^th anniversary of the ARF Zavarian Student Association, the director of the Hamazkayin Vahe Setian Publication Hagop K. Havatian, spear headed the publication of “Thoughts of a Revolutionary” along with five other books of ideological in nature, in a six-volume sequel. The publication of each of these six volumes was sponsored by a former member of the ARF Zavarian Student Association. They  were: Օhan Armenian, Adroushan (Andy) Armenian, Sarkis Kargodorian, Vera Yakoubian, and Vahe H Apelian. One of the volumes was sponsored by  Kessabtsi friends of Ara Demerijian. All six volumes were audited by Garo Hovhanesian

Each of the six volumes sequel was dedicated in memory of one or two deceased member of the ARF Zavarian Student Association.

Kristapor Mikaelian (Քրիստափոր Միքայելեան), “Thoughts of a Revolutionary – Յեղափոխանակի Միտքեր, is dedicated in memories of Serj Tovmassian (1943-1976),  and Sarkis Foujourian (1944-1976), 

Karekin Khajag (Գարեգին Խաժակ), What is Nationality – Ի՞նչ է Ազգութիւնը, is dedicated to Peno Tontian (1945-2014)

Լevon Shant (Լեւոն Շանթ), Nationality is the Basis of Human Society - Ազգութիւնը Հիմք Մարդային Ընկերութեան, is dedicated to Sako Sarkissian (.

Hovhannes Katchaznouny (Յովհաննէս Քաջազնունի)շ Nation and Homeland – Ազգ եւ Հայրենիք, is dedicated to Boghos Ghougassian (1945-2017), Hagop Yapoujian (1945-2018).

Alexander Khadissian (Ալեքսանդր Խատիսեան), Memoirs of a Governor – Քաղաքապետի մը յիշատակները, is dedicated to Shant Yakoubian (1959-2023).

Karekin Khajag (Գարեգին Խաժակ),What is Class – Ի՞նչ է Դասակարգը, is dedicated to Ara Demirjian (1948-2016).

The introductory quote is from the ““Thoughts of a Revolutionary – Յեղափոխանակի Միտքեր.” The book contains the following treatises from Kristapor Mikaelian:

Mob Mentality – Ամբոխային Տրամաբանութիւն

Historical Harm – Պատմական Չարիք

Union with Turks – Միութիւն Թուրքերի Հետ

Armenian-Kurdish Relations – Հայ-Քրտական Յարաբերութիւններ

And also,

Anguish of Caucasian Armenian – Կովկասահայ Տագնապ, from which the above excerpt was quoted.

Բնագիրը

«Եւ առաջ ընթանալով միշտ հաւատարիմ աւերման իր ոգուն՝ Ռուսաստանը, ինչպէս անցեալում, նոյնպէս եւ այսօր՝ներկայացում է ընդհանուր հալածանքի, ընդհանուր աւերածի ու բռնութիւնների մի լայնածաւալ ասպարէզ։ Ազգութիւն չմնաց Ռուսաստանում որ չճնշուէր, ժողովուրդ չմնաց որ որ չխեղդուէր, խօսք, կարծիք, իրաւունք, օրէնք չմնաց , - նոյնիսկ կայսերական գահերից հռչակուած – որ չտրորւոէր։ Իշխողների եւ ստրուկների, գիշատիչների եւ զռհերի, լրտեսների, եւ լրտեսողների մի ահաւոր բեմ է դա՝ փոխադարձ ոխի եւ ատելութեան կըրքերով թունաւորուած։ Ռուսաստանը մրցում է Տաճկաստանի հետ պետական կեանքի բոլոր ասպարէզներում՝նոյնչափ յաջող բացասականում, որչափ եւ դրականում։ Եւ վատաբախտ հային վիճակուած է ապրել, օր-արեւ տեսնելու իրաւունք հայցել այդ երկու մաբահեր բռնակալութիւնների սահմաններուն՝ «սատանայի եւ խոր ծովի միջեւ», ինչպէս ասում են անգլիացիք։»

 

Will Armenia amend its constitution?

 Vahe H Apelian 

During the last session of the Armenian National Assembly, a very important natter was discussed. It had to do with amending the Armenian Declaration of Independence / Armenian Constitution. I cited the two documents as one entity because that is what they are, although comments cite the Constitution and those who allege that the Pashinyan  government will amend the Armenian Constitution to comply with the demands of Azerbaijan, in fact knowingly or unknowingly, are alluding also to the Declaration of Independence, because there is nothing in the Armenian Constitution that refers to any territorial claim, but there is in the Declaration of Independence, the Hrchagakir – Հռչակագիր - which is an integral part, if not the basis, of the Armenian  Constitution.. 

The Armenian Declaration of Independence, consists of a four paragraphs long preamble, that express the “united will of the Armenian people”. Following the preamble, there are 12 distinct declarations. The document is available on line. (see note 1)

 The lady who raised the question rightfully noted that the government has repeatedly said that Armenia has no territorial demands from Azerbaijan and that the Constitutional Court having on recently, on September 26, 2024 approved the border delimination and demarcation as being constitutional, affirmed the same. But, she continued commenting, Azerbaijan demands that the Armenian Constitution must be amanded because it makes territorial claims. She asked the PM to present to the public and to the National Assembly the Armenian government’s stand on this issue.

Nikol Pashinyan, in defense of the policies of his government, usually addresses the National Assembly without reading from a prepared text. But this time around he made an exception and read from a prepared text. Surely so, it is an issue that is vital to Armenia and to Armenians. Hopefully the text will be translated and presented to the public.

The PM noted the following:

First: The Azerbaijan government demand is based on the fact that in the preamble of the Armenian Declaration of Independence, there call for the “"Reunification of the Armenian SSR and the Mountainous Region of Karabakh", (see note 1). However, the Constitutional Court on September 26, 2024 in approving the constitutionality of the border demarcation of the delineation, noted that the Armenian Declaration of Independence was worded on August 20, 1990, and in the context of the time when Armenia was one of the 15 soviet socialist republics that made the Soviet Union. Armenia declared itself as a sovereign state on September 21, 1991 and adopted its constitution on 1995. There is a long gap between the Declaration of Independence and the free and independent Republic of Armenia with its constitution. There is no direct or indirect mention of any territorial demand in the constitution of Armenia.

Second: The PM noted that Azerbaijan makes note in its October 18, 1991 Constitutional Act to Azerbaijan declaration of independence on May 28, 1918 and on November 1919, Azerbaijan presented its territorial claim to The Entente, also known as the Triple Entente, which was an informal military alliance between France, Great Britain, and Russia that formed the basis for the Allied Powers in World War II. PM Pashinyan further noted as such Azerbaijan lays claim to 60% of the Republic of Armenia. 

But the PM noted that Armenia has not made Azerbaijan changing its constitution an issue for two reasons. First it will complicate the peace initiative. Second, the Crossroad for Peace initiative has provisions that claim the parties cannot make their internal stands as a pretext for subverting the peace initiative, and also the peace initiative stipulates that the parties do not have territorial ambitions from each other nor will they raise territorial claims from each other in the future.

 As for the ratification of the Crossroad for Peace initiative, The PM claimed that the process mandates that the agreement is approved by the National Assembly of Armenia. But prior to that, the agreement is sent to the Constitutional Court of Armenia to rule on the constitutionality of the agreement. If the Constitutional Court approves its constitutionality – as more likely than not it will approve given its September 26, 2024 approval of the constitutionality of the border demarcation and delineation - the agreement is presented to the National Assembly for ratification. However, should the Constitutional Court, rule that the agreement is not Constitutional, then the government, having already signed the agreement, may initiate amending the constitution, given that it has signed the agreement. It is naturally understood that the citizens of Armenia may or may not approve the proposed amendment or changes in the declaration of independence. 

The PM further noted that once the National Assembly ratifies the agreement, the agreement assumes higher legal force per article 5, part 3 of the Armenian Constitution that reads: “In case of conflict between the norms of international treaties ratified by the Republic of Armenia and those of laws, the norms of international treaties shall apply”.

Consequently, the PM said, Armenia has not asked Azerbaijan to amend its Constitution. By the same token within this context, there is no need to amend the Constitution of Armenia and the Declaration of Independence. 

Note 1: Declaration of Independence – Hrchagakir – Հրչակագիր: https://www.gov.am/en/independence/

Note 2: The PM discussing peace agreement in the National Assembly: https://www.facebook.com/nikol.pashinyan/videos/1141154374095638

  

“War or peace, time to get serious.”: A historical document in translation – Part 4/4 - packaged or phased solution

Բնագիրը կցուած է։ “War or peace, time to get serious" - "Պատերազմ թէ՞ խաղաղութիւն՝ լրջանալու պահը" - is president Levon Ter Petrosyan’s (LTP) position paper for the resolution of the Karabagh conflict, he published on November 1, 1997, where he advocated concessions for resolving the lingering Karabagh conflict. This is the third segment of my translation of the document. For introduction read the note. Vahe H Աpelian 

 

The opposition press spares no effort to impress the public that Nagorno Karabakh supports the package version of the settlement, while Armenia supports the phased version, which is fraught with serious dangers. I probably would not have touched on this issue if, to my surprise, the representatives of Karabakh had not made similar statements.

Those who closely followed the September 26 press conference should have noticed that I considered both package and phased solutions to be "real (real) options". I also mentioned that Armenia accept with serious reservations the first plan presented by the co-chairs, which was nothing but a package version of the settlement. And only after Azerbaijan and Nagorno-Karabakh categorically refused in writing that option, the co-chairs had to propose a staged (or phased) solution to the parties.

In the press conference, I specifically said: "What actually happened?" The mediators and all of us were convinced that today Karabakh and Azerbaijan are not ready to discuss the issue of the status of Nagorno Karabakh, because each of them has their own idea about that status, which is sharply opposed to the opponent's point of view. Everyone was convinced of this. I think the only realistic approach was chosen. If such a version of the solution is not accepted, that is, it is not feasible, today an attempt should be made to implement the "phase by phase" version of the solution" ("Republic of Armenia", September 27, 1997).

By rejecting first, the packaged and then phased solutions and today proposing to return to the package version, the Karabakh side has put both Karabakh and Armenia in an uncomfortable situation. However, I do not consider the situation tragic or a dead end, because it is possible to combine those two options easily. The idea is very simple. as a result of the negotiations, the staged version of the settlement is signed, but it is applied after the clarification of the status of Nagorno Karabakh. By doing so, Karabakh proves its constructiveness to the international community, shows that it has no intention to preserve the occupied territories, and on the other hand, serious progress is recorded in the settlement process, and the negotiations, which were interrupted for about a year, are resumed.

The main thing is the resumption of the negotiations that were interrupted today, for which it is necessary to agree on the draft document that is the basis of the negotiations between the conflicting parties in a short time. If it doesn't happen before the OSCE upcoming session of the Council of Ministers, which will be held in Copenhagen this December, then serious complications can await us.

Conspiracy is excluded.

The opposition is also trying to create the impression that the co-chairs are organizing a conspiracy against Karabakh, in which Levon Ter-Petrosyan is also participating due to incompetence or treacherous intent. In order to create such an impression, the secrecy of the negotiations is particularly manipulated, although I think I have exhaustively addressed this fear in my speech at the 9th Congress of the ANM. I have to repeat the relevant part of the speech.

"Secret does not necessarily mean conspiracy. This is just an international diplomatic practice to facilitate the negotiation process, keeping it away from unnecessary noise and propagandistic speculation. It is enough to remind that the current process of Arab-Israeli settlement was preceded by years of secret negotiations.

It is clear that only the phase of negotiations will proceed in secret, and after the agreements are reached, but before the final agreements are signed, the settlement plan will naturally be submitted to our court, as well as to the people of Artsakh and Azerbaijan...

I can fully assure you of one thing. Armenia will never sign any document without the signature of Nagorno Karabakh" ("Republic of Armenia", July 15, 1997).

It seems that everything has been said for people with more or less logic and elementary mental abilities. But for people who are used to magic and suffering from the fever to mislead the people, what is the point of considering logic or reason in general, when you can distort the words of the opponent and make imaginary attributions to cover up one's own nakedness by drawing, relying on the baser human instincts?

Conspiracy, in fact, is excluded not by subordinate (subjective) circumstances, that is, not because Levon Ter-Petrosyan or someone else wants or imagines it that way, but purely from a legal point of view. In other words, there will be a clear legal mechanism for controlling the settlement of the Karabakh issue, which will include the following milestones.

a) As mentioned above, after the agreements are reached, but before the final agreements are signed, the settlement plan will be submitted to the court of the interested peoples;

b) Nagorno Karabakh's signature will be under any settlement plan or agreement.

c) After signing, the settlement plan or agreement must be ratified by the parliaments of the conflicting parties.

As we can see, both the people and the opposition will have the opportunity to fully control the settlement process and influence its results. I will only be happy if, during public discussions and parliamentary debates, the opposition comes up with alternative proposals and programs that will enable us to make the right decisions, because we have no right to make mistakes in the Nagorno Karabakh issue.

Let's not engage in self-deception and cherish empty illusions, we have no allies in the issue of Karabakh's independence. No one will solve the existing wrinkle for us. We will solve it, and we will solve it to the best of our ability. Our only ally is the refusal of adventure.

I do not aim to make the situation tragic and I do not sound the alarm at all, because I am confident in the common sense of our people.

"Republic of Armenia", November 1, 1997.

Note: A document for history http://vhapelian.blogspot.com/2024/10/a-document-for-history-war-or-peace_20.html

.*****

 

 

Բնագիրը՝

Փաթեթային, թե՞ փուլային լուծում

Ընդդիմադիր մամուլի կողմից ջանք չի խնայվում հասարակությանը տպավորելու համար, թե իբր Լեռնային Ղարաբաղը պաշտպանում է կարգավորման փաթեթային տարբերակը, իսկ Հայաստանը՝ փուլայինը, որը հղի է լուրջ վտանգներով։ Ես թերեւս չանդրադառնայի այս հարցին, եթե ի զարմանս ինձ, նման հայտարարություններ չանեին նաեւ Ղարաբաղի ներկայացուցիչները։

Սեպտեմբերի 26-ի մամլո ասուլիսին ուշադիր հետեւողները պետք է նկատած լինեին, որ թե՛ փաթեթային, թե՛ փուլային լուծումները ես համարել եմ «իրական (ռեալ) տարբերակներ»։ Նշել եմ նաեւ, որ Հայաստանը լուրջ վերապահումներով ընդունել է համանախագահների ներկայացրած առաջին ծրագիրը, որը ոչ այլ ինչ էր, եթե ոչ կարգավորման փաթեթային տարբերակ։ Եւ միայն այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանը եւ Լեռնային Ղարաբաղը գրավոր կերպով կտրականապես մերժել են այդ տարբերակը, համանախագահներն ստիպված են եղել կողմերին առաջարկել փուլային լուծում։

Ասուլիսում իմ կողմից մասնավորապես ասված է. «Ըստ էության ի՞նչ տեղի ունեցավ։ Միջնորդներն էլ, մենք բոլորս էլ համոզվեցինք, որ այսօր Ղարաբաղը եւ Ադրբեջանը պատրաստ չեն քննարկել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը, որովհետեւ նրանցից յուրաքանչյուրն ունի այդ կարգավիճակի մասին իր սեփական պատկերացումը, որը կտրուկ հակադրվում է հակառակորդի տեսակետին։ Այս հարցում բոլորը համոզվեցին։ Ես կարծում եմ, ընտրվեց միակ իրատեսական մոտեցումը։ Եթե լուծման նման տարբերակը չի ընդունվում, այսինքն իրագործելի չէ, այսօր պետք է փորձ կատարել իրագործել լուծման «փուլ առ փուլ» տարբերակը» («Հայաստանի Հանրապետություն», 27 սեպտեմբերի, 1997թ.)։

Մերժելով նախ փաթեթային, ապա՝ փուլային լուծումները եւ այսօր առաջարկելով կրկին վերադառնալ փաթեթային տարբերակին, ղարաբաղյան կողմն անհարմար դրության մեջ է դրել թե՛ Ղարաբաղը, թե՛ Հայաստանը։ Այնուամենայնիվ, վիճակը ես ողբերգական կամ փակուղային չեմ համարում, քանի որ հնարավոր է այդ երկու տարբերակները հեշտությամբ համատեղել։ Գաղափարը շատ պարզ է. բանակցությունների արդյունքում ստորագրվում է կարգավորման փուլային տարբերակը, բայց այն կիրառվում է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հստակեցումից հետո։ Դրանով Ղարաբաղը միջազգային հանրությանն ապացուցում է իր կառուցողականությունը, ցույց է տալիս, որ ոչ մի մտադրություն չունի պահպանել գրավված տարածքները, իսկ մյուս կողմից՝ լուրջ առաջխաղացում է արձանագրվում կարգավորման գործընթացում, եւ վերսկսվում են շուրջ մեկ տարի ընդհատված բանակցությունները։

Գլխավորն այսօր ընդհատված բանակցությունների վերսկսումն է, որի համար անհրաժեշտ է կարճ ժամանակում վերջիվերջո հակամարտող կողմերի միջեւ համաձայնեցնել բանակցությունների հիմք հանդիսացող փաստաթղթի նախագիծը։ Եթե դա տեղի չունենա մինչեւ ԵԱՀԿ նախարարների խորհրդի առաջիկա նիստը, որը կայանալու է այս տարվա դեկտեմբերին Կոպենհագենում, ապա մեզ լուրջ բարդություններ կարող են սպասել։

Դավադրությունը բացառվում է

Ընդդիմության կողմից փորձ է արվում ստեղծել նաեւ այն տպավորությունը, թե համանախագահների կողմից Ղարաբաղի դեմ դավադրություն է կազմակերպվում, որին ապաշնորհության պատճառով կամ դավաճանական դիտավորությամբ մասնակցում է նաեւ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը։ Նման տպավորության ստեղծման նպատակով մասնավորապես շահարկվում է բանակցությունների գաղտնիության հանգամանքը, թեեւ այդ մտավախությանը, կարծում եմ, ես սպառիչ կերպով անդրադարձել եմ ՀՀՇ 9-րդ համագումարի իմ ելույթում։ Ստիպված եմ կրկնել ելույթի համապատասխան հատվածը.

«Գաղտնին անպայման դավադրություն չի նշանակում։ Սա պարզապես միջազգային դիվանագիտական պրակտիկա է՝ հեշտացնելու համար բանակցությունների գործ ընթացը, այն հեռու պահելով ավելորդ աղմուկից ու պրոպագանդիստական շահարկումներից։ Բավական է հիշեցնել, որ արաբա-իսրայելյան կարգավորման ներկա գործընթացին նախորդել են տարիներ տեւած գաղտնի բանակցություններ։

Հասկանալի է, որ գաղտնի է ընթանալու միայն բանակցությունների փուլը, իսկ համաձայնությունների կայացումից հետո, բայց վերջնական պայմանագրերի ստորագրումից առաջ, կարգավորման ծրագիրը, բնականաբար, ներկայացվելու է ինչպես մեր, այնպես էլ Արցախի եւ Ադրբեջանի ժողովուրդների դատին…

Մի բանում ձեզ կարող եմ լիովին վստահեցնել. Հայաստանը երբեւէ չի ստորագրի որեւէ փաստաթուղթ, որ ի տակ չի լինի նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի ստորագրությունը» («Հայաստանի Հանրապետություն», 15 հուլիսի, 1997թ.)։

Թվում է, թե քիչ թե շատ տրամաբանող եւ տարրական մտավոր կարողություններ ունեցող մարդկանց համար ասված է ամեն ինչ։ Բայց աճպարարության սովոր եւ ժողովրդին մոլորության մեջ գցելու տենդով տառապող մարդկանց համար ի ՜նչ փույթ հաշվի նստել տրամաբանության կամ ընդհանրապես բանականության հետ, երբ կարելի է ընդդիմախոսի խոսքերն աղավաղելու եւ երեւակայական վերագրումներ կատարելու միջոցով քողածածկել սեփական մերկությունը՝ հույս դնելով ստորագույն մարդկային բնազդների վրա։

Դավադրությունն, ըստ էության, բացառվում է ոչ թե ենթակայական (սուբյեկտիվ) հանգամանքներով, այսինքն ոչ թե այն պատճառով, թե Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը կամ այլ ոմն այդպես է կամենում կամ պատկերացնում, այլ զուտ իրավական առումով։ Այսինքն՝ գործելու է Ղարաբաղի հարցի կարգավորման վերահսկման հստակ իրավական մեխանիզմ, որն ընդգրկելու է հետեւյալ հաջորդական հանգրվանները.

ա) ինչպես վերը նշվեց, համաձայնությունների կայացումից հետո, բայց վերջնական պայմանագրերի ստորագրումից առաջ կարգավորման ծրագիրը ներկայացվելու է շահագրգիռ ժողովուրդների դատին.

բ) կարգավորման ցանկացած ծրագրի կամ պայմանագրի տակ լինելու է Լեռնային Ղարաբաղի ստորագրությունը.

գ) ստորագրումից հետո կարգավորման ծրագիրը կամ պայմանագիրը պետք է վավերացվի հակամարտող կողմերի խորհրդարանների կողմից։

Ինչպես տեսնում ենք, ե՛ւ ժողովուրդը, ե՛ւ ընդդիմությունը հնարավորություն է ունենալու լիակատար կերպով վերահսկել կարգավորման գործընթացը եւ ազդել նրա արդյունքների վրա։ Ես միայն ուրախ կլինեմ, եթե հրապարակային քննարկումների եւ խորհրդարանական բանավեճերի ընթացքում ընդդիմությունը հանդես գա այլընտրանքային առաջարկներով ու ծրագրերով, որոնք մեզ հնարավորություն կտան կայացնել ճիշտ որոշումներ, քանի որ Լեռնային Ղարաբաղի հարցում մենք սխալվելու իրավունք չունենք։

Ինքնախաբեությամբ չզբաղվենք եւ զուր պատրանքներ չփայփայենք՝ Ղարաբաղի անկախության հարցում մենք դաշնակիցներ չունենք։ Ոչ ոք մեր փոխարեն չի լուծելու առկա կնճիռը։ Մենք ենք լուծելու, եւ լուծելու ենք մեր ուժերի ներածի չափով։ Մեր միակ դաշնակիցը արկածախնդրության մերժումն է։

Ես նպատակ չեմ հետապնդում ողբերգականացնել իրավիճակը եւ ամենեւին տագնապ չեմ հնչեցնում, քանի որ վստահ եմ մեր ժողովրդի ողջամտությանը։

«Հայաստանի Հանրապետություն», 1 նոյեմբերի, 1997 թ.։

ՀՀԱՆԱ, 28/01.11.97։ Բնագիր։ Ի