Yetvart Boyadjian:

 I read today that is is the 59 anniversary of Yetvart Boyadjian's death. The attached is my abridged translation of the first chapter - "Yetvart Boyadjian, the writer and the man", from Dr. Ohan Tabakian's book "Memories and Life Experiences from the Dreamy Aleppo - Յուշեր ու Ապրումներ Երազային Հալէպէն). Both of them were my teachers in Sourp Nshan School. Yetvart Boyadjian taught us Armenian language for many years. Ohan Tabakian M.D. taught us chemistry during our graduating year, when he was a medical student. Both and some of the other teachers graciously accepted my parents' invitation to celebrate my graduation as depicted in the attached pictures. Vahe H. Apelian.

Yetvart Boyadjian

“Yetvart Boyadjian was my teacher in the Haigazian School in Aleppo from 1946 to 1948.

We lived in the same neighborhood. In those years the students had a lunch break at noon and went to their homes to have their lunch. He had tasked me to stop by their house, on my way back to school, and bring to him his lunch in the three-tier copper lunch canister that was customarily used in those days. I proudly carried the canister to school gently swinging it back and forth. I felt honored that I was given such an assignment. After all, I was the one who brought the teacher’s lunch to school. Thus I considered that I had a privileged relationship with my teacher.

After I graduated from kindergarten, I started attending another school and thus lost touch with him. In 1958 we moved to Beirut so that I will be able to continue my education in medicine there. I was offered a part-time teaching job in the Sourp (Saint) Nshan Armenian school where I was to teach chemistry and biology while continuing my education.

I was pleasantly surprised when I met him on the very first day I reported to the school. Baron Boyadjian taught Armenian to the higher classes of the school. Right after I greeted and embraced him he told me to address him by his name Yetvart and do away using the adjective “baron”. “We are colleagues now,” he told me. In time a special relationship blossomed between him and me.

Yetvart Boyadjian was born in 1915 in Jabal Mousa (Musa Dagh) in Khdr Bek village. He received his primary education from the local schools of Khdr Bek and Yoghun Oluk and at the age of fifteen, he started the second phase of his education in the Armenian Jemaran School of Beirut where he stayed for five years until 1935. Afterward, he became a teacher.

The clear bright days and the star-studded nights of his ancestral village always enamored him. But the turn of events in his life mostly kept him away from his ancestral village and left him wanting to live the village life. To make up for what he lost, he started writing an early age noting that he did not play much. He contributed to "Hayrenik" monthly, "Haratch", "Aztag" daily, "Nayiri" weekly, "Hask", "Dziadzan", "Aztarar", and "Agos" publications using different pen names such as Vazken Diranian, Y. Sarian, and Y. Dzovigian.

" Often during our free time in the school, he and I would walk in the school’s yard conversing. Our walk also  gave him the liberty of smoking. In those days there was no ruling against smoking. But a few of our colleagues had complained to the principal voicing their opposition for his smoking in the break room during recess. 

The  Sourp Nshan school, its namesake church, and the Prelacy were next to each other in the same compound. Often time the Prelate, Archbishop Khoren Paroyan would join us. Most of our conversation was about the turmoil that affected the Armenian community in those years. 

Yetvart Boyadjian had a  daring and rebellious streak in him. His writing style reflected those traits. In one of his writings, he wrote: “Whoa to those who have no power in their nails. Whoa to the person who is away from the battlefield, away from the land. Alas to such persons and what a pity to such nations.”

He was a true son of the legendary Mussa Dagh. He was a man of strong convictions and remained steadfast in his principles. He was extremely kind, good-natured, unpretentious and an unassuming man. 

As a teacher of the Armenian language, he made a modest living. The good-natured villager was his hallmark. He maintained a simple lifestyle camouflaging anguish and deprivation. He remained a very attentive parent and a much sought social company. He remained true to himself and there was nothing that masked him, 

 Yetvart Boyadjian drew contentment in teaching the Armenian language to the children of the genocide survivors growing up in a far away land. He drew much satisfaction in imparting to them the love of the Armenian language and all things Armenian. Nowadays his former students are dispersed all over the Diaspora. They are torchbearers of the present day Armenia. They remain steadfast in pursuing a just resolution of the Armenian cause. Undoubtedly something from Yetvart Boyadjian’s soul reverberates in his former students."

As an added note: A few years ago, I came across in my mother’s papers an Armenian composition I have written on February 2, 1962 at Sourp Nshan Armenian School as a class assignment. It is 3 pages long and is handwritten. Our Armenian language teacher, Yetvart Boyadjian, has graded it 85/100 and commented that overall, it is a very good composition and has concluded with an "Abris”, which means “long live”, which is an Armenian expression that would be equivalent to "Bravo"

Hyortik and The Feast of Holy Translators

Vaհe H Apelian

Today, Saturday, October 11, the Armenian Church commemorates the Feast of the Holy Translators, one of the most beloved feasts, which is observed on the second Saturday of October which Archbishop Karekian Hovsepian designated in 1942 as the Armenian Culture month. Armenians throughout the Diaspora are expected to observe the Feast and the month with cultural events both in remembrance of the past, and also in celebration of modern-day academicians, scholars, theologians, writers, teachers and translators.

But disturbing outcries are being heard on the social media. Hagop Havatian, who is the managing director of the Hamazkayin Printing House, Bookstore and Art gallery in Beirut, wrote that the feast has “already been marginalized and undermined, as is the case with other national values”. Levon Sharoyan, who is prominent author and educator of Armenian language and literature in Aleppo, wrote that had he not by chance read about the feast, he would have remained oblivious because the community, unlike in the past, seems mute and indifferent as there are no feasible signs of observing the feast. He wrote, “Has contempt and indifference towards our national values overtaken us, or have we, like the Armenian communities in the West, collectively taken the path of national assimilation...?”

Levon Sharoyan's comment reminded of the Hyortik song by Five Finger Band. It was their signature song that came about mid 1960’s. The message of the song was to the Armenian youth growing in “far” distant land in the West and in Americas, considered to be on the verge of assimilation. The song urged them not to forget the Armenian language, but to speak it. It extolled them not to be assimilated, and in turn, teach the history of the Armenians to their children so that their children would also know “արժէքը հայերուն” (the value of the Armenians). 

The members of the Five Fingers were born and raised in what was a veritable Armenia, the Armenian community of Lebanon. They felt safe and secure there as Armenians. It is the state of the “Armenianness” of their brothers and sisters in those faraway lands that preoccupied and concerned them, and fired their youthful imagination. It is for them they composed their signature song, Hyortik, which means Armenian sons and daughter. Little they visualized that their own, once thriving communities, would be facing existential threats, as the outcries indicate 

During the last decades, political and social events beyond the communities control profoundly affected the Armenian communities in the middle east, the cradles of the Armenian Diaspora, when Armenia was experiencing its own constraints as part of the Soviet Union. 

During the last decades, political and social events beyond their control profoundly affected the Armenian communities in the middle east, the cradles of the Armenian Diaspora, when Armenia was experiencing its own constraints as part of the Soviet Union. After the dissolution of the Soviet Union and Soviet Armenia declaring itself free and independent republic, Diaspora political leadership miserably failed by getting involved in Armenia’s domestic politicization and brought it to Diaspora and ended up fragmenting Diaspora along fissures that the establishment of the third republic was expected to heal an invigorate the communities. Instead, Diaspora political leaders undermining the established Diaspora institutions, to the detriment of the Diaspora.

The lyrics of the Hyortic song is the following in translation:

Sons of Armenians who live far away,

Do not forget our sweet mother tongue,

Sing and always talk (Armenian),

You will see how sweet it is.

We’re are few, but we’ll remain Armenian.

We will not forget our mother tongue.

We endlessly supporting each other,

Always holding our nation in high esteem,

Elevated we aways are; we’ll remain that way.

Let’s not assimilate, let’s love each other.

Let’s keep our holy honor high.

Armenians who live far away,

Do not forget Armenian history.

Tell it to your children,

To let them know the value of Armenians. 

The Armenian Diaspora is at an existential crossroad. It behooves us to remain reminded of the Hyortic song and ask ourselves if we are living up to the lyrics of the song.

The Feast of Holy Translators and the Hyortik

Vaհe H Apelian

Today, Saturday, October 11, the Armenian Church commemorates the Feast of the Holy Translators, one of the most beloved feasts, which is observed on the second Saturday of October which Archbishop Karekian Hovsepian designated in 1942 as the Armenian Culture month. Armenians throughout the Diaspora are expected to observe the Feast and the month with cultural events both in remembrance of the past, and also in celebration of modern-day academicians, scholars, theologians, writers, teachers and translators.

But disturbing outcries are being heard on the social media. Hagop Havatian, who is the managing director of the Hamazkayin Printing House, Bookstore and Art gallery in Beirut, wrote that the feast has “already been marginalized and undermined, as is the case with other national values”. Levon Sharoyan, who is prominent author and educator of Armenian language and literature in Aleppo, wrote that had he not by chance read about the feast, he would have remained oblivious because the community, unlike in the past, seems mute and indifferent as there are no feasible signs of observing the feast. He wrote, “Has contempt and indifference towards our national values overtaken us, or have we, like the Armenian communities in the West, collectively taken the path of national assimilation...?”

Levon Sharoyan's comment reminded of the Hyortik song by Five Finger Band. It was their signature song that came about mid 1960’s. The message of the song was to the Armenian youth growing in “far” distant land in the West and in Americas, considered to be on the verge of assimilation. The song urged them not to forget the Armenian language, but to speak it. It extolled them not to be assimilated, and in turn, teach the history of the Armenians to their children so that their children would also know “արժէքը հայերուն” (the value of the Armenians). 

The members of the Five Fingers were born and raised in what was a veritable Armenia, the Armenian community of Lebanon. They felt safe and secure there as Armenians. It is the state of the “Armenianness” of their brothers and sisters in those faraway lands that preoccupied and concerned them, and fired their youthful imagination. It is for them they composed their signature song, Hyortik, which means Armenian sons and daughter. Little they visualized that their own, once thriving communities, would be facing existential threats, as the outcries indicate 

During the last decades, political and social events beyond the communities control profoundly affected the Armenian communities in the middle east, the cradles of the Armenian Diaspora, when Armenia was experiencing its own constraints as part of the Soviet Union. 

During the last decades, political and social events beyond their control profoundly affected the Armenian communities in the middle east, the cradles of the Armenian Diaspora, when Armenia was experiencing its own constraints as part of the Soviet Union. After the dissolution of the Soviet Union and Soviet Armenia declaring itself free and independent republic, Diaspora political leadership miserably failed by getting involved in Armenia’s domestic politicization and brought it to Diaspora and ended up fragmenting Diaspora along fissures that the establishment of the third republic was expected to heal an invigorate the communities. Instead, Diaspora political leaders undermining the established Diaspora institutions, to the detriment of the Diaspora.

The lyrics of the Hyortic song is the following in translation:

Sons of Armenians who live far away,

Do not forget our sweet mother tongue,

Sing and always talk (Armenian),

You will see how sweet it is.

We’re are few, but we’ll remain Armenian.

We will not forget our mother tongue.

We endlessly supporting each other,

Always holding our nation in high esteem,

Elevated we aways are; we’ll remain that way.

Let’s not assimilate, let’s love each other.

Let’s keep our holy honor high.

Armenians who live far away,

Do not forget Armenian history.

Tell it to your children,

To let them know the value of Armenians. 

The Armenian Diaspora is at an existential crossroad. It behooves us to remain reminded of the Hyortic song and ask ourselves if we are living up to the lyrics of the song.

Հայերէն Սղագիրներ՝ Armenian Acronyms

I have  some of the Armenian acronyms that were referenced recently. I adopted the Armenian word for short hand for acronym. Vaհe H Apelian

 

ԽՍՀՄ - Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն

Union of Soviet Socialist Republics (USSR)

 

ՀԽՍՀ - Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն

Armenian Soviet Socialist Republic (ArSSR)

 

ԼՂԻՄ - Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ

Nagorno-Karabakh Autonomous Oblast (NKAO)

 

ՀԱՊԿ - Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպություն

Collective Security Treaty Organization (CSTO), 

 

ԱՊՀ - Անկախ Պետությունների Համագործակցություն 

Commonwealth of Independent States (CIS)

 

ԵԱՀԿ - Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության

Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE)

 

ԵԱՏՄ - Եվրասիական տնտեսական միության 

Eurasian Economic Union (EAEU or EEU)

ՆԱՏՕ - յուսիսատլանտյան դաշինքի կազմակերպություն

North Atlantic Treaty Organization (NATO)

 

ԵՄ- Եվրոպական միություն, Եվրամիություն 

European Union (EU)

 

ՄԱԿ - Միավորված ազգերի կազմակերպություն 

United Nations (UN)

ԿԳԲ (արտասանություն) KGB 

 

 

Հարցուր Քոչարյանին եւ Սարգսյանին՝ «Հայաստա՞նն ալ Արցախ է ....եւ վէ՞րջ»

Այսօր, ֆէյսպուքը ուշադրութեանս յանձնեց որ այս պլակս գրած եմ երեք տարիները առաջ այսօր, որպէս իմ  պատասխանս «Հայրենիք» թերթի խմբագիրին հեգնական խմբագրականին՝ «Հայաստա՞նն ալ Արցախ է ....եւ վէ՞րջ»։ Կը վերատադրեմ գրածս բայց նշուած վերնագիրով։ Հայաստանի երկու նախագահները, ներկայիս ընդիմադրութեան ներկայացուցիչնըրը՝ Րոպերտ Քոչարյանը եւ Սերժ Սարգսյանը Արցախէն են, իսկ Հայրենիք թերթին խմբագիրն ալ անոնց կը սատարէ սփիւռքին համար։

 Վահէ Յ. Աբէլեան

Բաժանորդագրուած եմ «Հայրենիք» Շաբաթերթին։ Հետեւաբար կը ստանամ նաեւ թղթատար օրինակները։ Բայց երկար ժամանակէ ի վեր դադրած եմ կարդալ անոր խմբագրականները եւ ծանօթ յօդուածագիրներուն գրութիւնները։ Վերջին հաշուով տեղ մը կուգայ որ մարդ կ՚ուզէ խնայել ինքզինքը, կռուադաշտէն շատ հեոու, բայց հարցերուն տիրապետած մասնագէտներուն քաղաքականացած մեկնաբանութիւններէն։ Բայց այս շաբաթ ուզեցի նախապաշարումիս ընթացք չտալ եւ կարդալ Շաբաթ, Սեպտեմբեր 24, 2022 թիւին  կցուած խմբագրականը։

Շատ հաւանաբար այն ընթերցողները որոնք «Հայրենիք» շաբաթաթերթը կը կարդան, վերնագրէն - Հայաստա՞նն ալ Արցախ է..եւ վէ՞րջ -  արդէն ընկալած եղած են այդ շաբթուայ խմբագրութեան միտք բանին։   Կրկնելու սիրոյն մէջբերեմ, այն ինչ որ ծանոթ պէտք է որ ըլլայ Հայաստանի գոյացական հարցերուն հետաքրքրուողներուն։ «Սեպտեմբեր 27, 2020-ին սկիբզ առած 44-օրեայ պատերազմէն շատ առաջ, վարչապետ Փաշինեանի Ստեփանակերտ այցելութեան օրը (խորքին մէջ վերջին այցելութիւնն էր), Ազատութեան հրապարակին վրայ, անմբոխահաճ ելոյթ ելոյթ մը ունեցած էր եւ ինքնավստահօրէն «Արցախը Հայաստան է եւ վէրջ» յայտարարած էր, բուռն ծափահարութիւններ հնձելով ոգեւորուած բազմութիւնէն։ իսկ հիմա,.......»։ Չուզեցի շարունակել մէբերումս։ Հետաքրքրուողները կրնան կարդալ խմբագրականը։

Ամէնքս գիտենք թէ ինչ պատահեցաւ եւ թէ ինչպէս եռակողմանի պայմանագրութեամբ մը դադար առաւ Արցախեան երկրորդ պատերազմը եւ մեր պատմութեան անցաւ որպէս 44-Օրոայ պատերազմ։ Պատմական իրողութիւնները կրկնելէն ետք, «խմբագիրը կը հաստատէ որ կորուստներէն մաս մը «նուէր տրուած» է, որոնցմէ «վերջինը՝ Բերձորի գօտին»։

 «Հայրենիքի» խմբագիրը անկասկած որ տեղեակ է որ Հոկտեմբեր 9, 2020-ի եռակողմանի պայմանագրութեանը մաս կը կազմէր Բերձորի կամ Լաչինի կարգավիճակը։ Նմանապէս գիտէ որ Հայաստանը իր զաւակներուն արեան գինով ապահովեց, Հայաստանի եւ ԼՂԻՄ-ի միջեւ այդ պորտակապը։ Բայց «պէտք է որ «Հայրենիք» թերթին խմբագիրը գրէ՝ որ Բերձորը նուէր տրուեցաւ։

Այո, Կ՚ընդունիմ որ երկրին վարչապետը զուսպ պէտք է ըլլայ եւ չտարուի զգացական արտայայէտութիւններ ընելէ ինչպէս օրինակ՝ «Արցախը Հայաստան է եւ վէրջ»։ Բայց հարց տամ խմաբգրին՝ արդեօտաք կը կասկածի՞ որ մեր մտաշխարհին մէջ  եւ գործնականապէս Արցախը Հայաստան չէ։ Խմբագիրը պէտք է որ գիտակից ըլլալ որ Ալիյեւ եւ Փաշինեան ելոյթին Վարչապետ Փաշինեանը արդարօրէն շեշտեց որ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնաւար Մարցը  (ԼՂԻՄ)-ը երբէք մաս չէ կազմած Ազրպէյճանի  եւ որ երկուքը՝ ԼՂԻՄ-ը եւ Ազրպէյճանի Խորհդրային Սոցիալիստական Հանրապետութիւնը դուրս եկան ԽՍՀՄ-ի կագմէն՝ այսինքն երկիւքը դուրս եկան Խորհրդային Սոցեալիստական Հանրապետութիւնների Միւթյուն-ին։

Վարչապետին այդ յայտարարութեան մէջ նորութիւն չկար, այն էր ինչ որ ըսած էր նախապէս եւ քաղաքականութեան մը յայտարարութիւնը չէր։ Շեղելով անցնող աւելի քան քառորդ դարու Հայաստանի Հանրապետութեան վարած քաղաքականութիւնէն՝ Հայաստանի Հանրապետութիւնը Արցախի անկախութիւնը ճանաչնալու քաղաքականութեան ակնարկ մը չէր որ ըրաւ Վարչապետը եւ ոչ ալ Արցախը Հայաստանի Հանրապետութեան կցելու ակնարկ մը։ Բայց պիտի ըլլար եթէ վարչապետը յայտարէր որ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնաւար Մարզը՝ Հայաստանի Հանրապետութիւն է՛ եւ վէ՛րջ։ Տակաւին քաղաքական շատ աւելի մեծ մարտահրաւէր մը ըրած պիտի ըլլար եթէ վարչապետը յայտարարէր որ Արցախի Հանրապետութիւնը՝ Հայաստանի Հանրապետութեան մաս կը կազմէ եւ վէ՛րջ։ Կասկած չունիմ որ խմբագիրը գիտակից է որ վարչապետին ըրած յայտարութիւնը քաղաքականութեան մը յայտարարութիւն չէր որմէ հրաժարած է վարչապետը, բայց պէտք է որ մեկնաբաներ այդպէս՝ եւ այդ մէկը հասկնալի է արդէն։

Ոչ, նախապաշարումներս այնքան ալ անհիմն չեն եղեր։ Այդ խմբագրականին մինչեւ աւարտը ընթերցումին` ալ կարիք չկար. դադրեցուցի։

Յաւելուած՝ այո, խմբագիրը պէտք է նախքին նախագահներուն հարց տայ որ Հայաստա՞նն ալ արցախ է եւ վէրջ, քանի որ ինքը սփիւռքէն եւ սփիւռքի մէջ,  կը գործակցի երկու նախկին նախագահներուն հետ որոնք այժմ կը ղեկաւարեն ԱԺ-ին ընդիմադրութիւնը, եւ. կը սատարէ անոնց քաղաքանութեանը սփիւռքի մէջ։

 

Գործակցութիւն, համագործակցութիւն եւ փոխադարձ գործակցութիւն

Վահէ Յ Աբէլեան

Արմենակ եղիայեանը, իր վերջին՝ «Միասնաբար փրկենք հայերէնը» յղումին մէջ, 45-րդը, կը գրէ հետեւալը՝ «Ոմանք չեն կրնար ձերբազատիլ հայերէնի բառերը անմիտ ու ախտագին աւելորդաբանութիւններով օժտելու, այսինքն՝ ծանրաբեռնելու մոլորութենէն, դուք հասկցէք՝ մոլուցքէն: Նման մոլուցքի մը թելադրանքով է, որ կազմուած են համագործակցութիւն բառը եւ փոխադարձ գործակցութիւն բառակապակցութիւնը»։

Ես այն տպաւորութեանբ մնացած էի որ համագործակցութիւն բառը լրագրական բառ մըն է շեշտելու համար ընթացող գործակցութիւն մը։ Զարմացայ երբ կարդացի Նայիրի կայքին մէջ որ համագործակցութիւն-ը բառ մըն որ կը նշանակէ «ընդհանուր գործակցութիւն», Իսկ գործակցութիւն-ը կը նշանակէ «Աջակցութիւն, համագործութիւն»։ (Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։)

Բնականաբար հարց ծագեցաւ միտքիս մէջ՝ հապա այս երկու բառերուն Անգլերէն իմաստը ի՞նչ է։ Ըստ նոյն բառարանին, համագործակցութիւն բառին Անգլերէն իմաստտը՝ cooperation է, իսկ գործակցութիւն բառին իմաստն ալ cooperation է։  Հետեւաբար կրնանք եզրակացնել որ Անգլերէն լեզուն գործակցութեան եւ համագործակցութեան մէջեւ տարբերութիւն չի դնէր, եթէ պատահի որ թարգմանենք։ Իսկ Եթէ այս երկու բառերուն միջեւ Հայերէն տրուած բացատրութեան մէջ տարբերութիւն կը գտնէք, ապա նոյնանման տարբեր բառեր են ձեզի համար։ Իսկ Արմենակը կը գրէ՝ «Արդ, գործակցութիւն-ը առանձին արդէն կը նշանակէ նոյն գործի կատարումը, նոյն գործին նուիրիումը: Ասոր վրայ համա- նախածանցի յաւելումը այլեւս ոչ զարդ է, ոչ զարդարանք, այլ անմիտ կրկնաբանութիւն մը:»  Չէմ ժխտեր Արմենակին ըրած նկատողութիւնը։

Գալով փոխադարձ գործակցութեան բառակապակցութեան, Google-ը կը թարգմանէ՝ «mutual cooperation”։ Այլապէս կարելի չէ թարգմանել։

Mutual cooperation բառակապակցութիւնը ճիշդ եւ ընդունուած գործածութիւն մըն է, կ՚ըսէ ԱԲ-ը (Արհեստական Բանականութիւն-ը)։ Այլեւս չենք կրնար անգիտանալ ԱԲ-ին գիտութեանը։ Անգլերէն լեզուն որպէս առօրեայ գորածող եւ կարդացող մէկը, կը հաստատեմ որ այդպէս է, mutual cooperation-ին գործածութիւնը անտեղի չէ, բայց չի նշանակէր Հայերէն փոխադարձ գործակցութեան, քանի որ Անգլերէն լեզուին մէջ mutual բառը միայն որպէս փոխադարձ չի գործածուիր, թէեւ Նայիրի-ին նոյն բառարանը փոխադարձ բառը կը նշէ միայն։

Merriam-Webster, Անգլերէն լեզուին յեղինակաւոր բառարանը չորս իմաստներ կը նշէ որ mutual բառը կրնայ նշանակել։ Չորրորդը՝ joint է, Հայերէնով միասնաբար։ Չեմ կրնար պատկերացնել որ Հայերէն փոխադարձ բառը այդ իմաստը կրնայ տալ՝ միասնաբար։ 

Հետեւաբար, թէեւ Անգլերէն լեզուին մէջ mutual cooperation-ին գործածութիւնը ընդունուած է, բայց չեմ կրնար պատկերացնել որ փոխադարձ գործակցութիւն բառակապակցութիւնը այդպէս կրնայ ընկալուիլ։ Հետեւաբար չեմ ժխտեր Արմենակին ըսածը որ « Նոյնքան, եթէ ոչ աւելի զազրելի կրկնաբանութիւն մըն է փոխադարձ գործակցութիւն բառակապակցութիւնը:  Քանի որ հոն ուր գործակցութիւն կայ, ինքնաբերաբար կայ նաեւ փոխադարձութիւն, որովհետեւ գործակցութիւնը չի կրնար ինքնագլուխ ըլլալ, ան անպայման ներդաշնակ պիտի ըլլայ երկու իրարու հետ գործողներու»։

 

 

 

 

Saro Varjabedian has published a book: Tim and Robot

 Vahe H. Apelian

Recently Saro Varjabedian published a book titled “Tim and Robot”. Whenever I hear or read the name Saro, I am reminded not of Saro from the opera “Anoush”; but of Saro Varjabedian and the circumstances I met by which I met his maternal grandparents in Beirut.

My father ran an inn in Lebanon, which was fairly well known among the Armenians of that era.  The upper two floors of a building in the downtown, in the immediate vicinity of the parliament building, constituted the inn. Its guests were mostly Armenians from all over, including from East Europe on their way to immigrate to the U.S. through the sponsorship of ANCHA, the Armenian National Committee for Homeless Armenians.  It was during one of those days, when I exited the elevator, I saw suitcases on the floor. It was not an unusual sight. Guests came with their suitcases and left them in the hallway until my father made the arrangements for their stay. I asked my father who were the guests and from where they had come. He told me that it’s an Armenian family from Bulgaria. 

Over the years I had become privy of the harsh reality of life behind the Iron Curtain. My father had  seemed to have become an unofficial liaison with the ANCHA’s office. This Armenian Bulgarian family too, stayed in the hotel until ANCHA completed the necessary documentation for their sojourn in Lebanon and covered the expenses for their stay in the hotel. After having their papers in order at the ANCHA's office, most of them left the hotel and rented a place. Many found employment mostly in Armenian held businesses until their departure.  Much like the rest, they too stopped by to let my father know that they will be leaving soon and bid goodbye. I remember to this day when this Bulgarian family let us know that they intended to settle in New York, the image of an Armenian family settling in that large city remained etched in my mind for many years and I would wonder how the Armenian family fared  in that impersonal metropolis. 

Fast forward. After much reluctance our son Daniel agreed to attend Camp Haiastan. But it did not take long for him to make friends. Among them was his friend Saro. After their camping session was over, I who drove our son Daniel from NJ to Saro’s parents’ house in Queens on many Saturdays and picked him the next day on Sunday afternoon. During one of such visits, Saro's maternal grandparents happened to be there. I got carried away conversing with his grandfather. One thing led to another, and his grandfather produced a journal he kept and read passages to me of their stay in Beirut. Lo and behold, I came across my father’s name. Suddenly it dawned on me that the Bulgarian Armenian family with two daughters my age l met, was the hospitable family who graciously hosted our son. Our sons had become best buddies. It would not take much to surmise that I felt a strong kinship with the family and especially with Saro.

In 1995 my job took me to Cincinnati to our sons’, especially to our elder son Daniel’s dismay. It was his friends from the Camp Haiastan and from the Armenian Presbyterian Church that kept Daniel going with their frequent phone calls especially during our first year in Cincinnati. And it was Saro among them who paid him a visit a few months after our settling in Cincinnati. 

More than a quarter of century has passed since Saro’s visiting us in Cincinnati. Both remain good friends and visit each other. Through these years Saro embarked pursuing his dream of becoming a cinematographer. A year or two ago, Saro wrote a screenplay and directed his first feature film “Respite”. He has directed eight feature films, one feature documentary, and several web-series and countless short films. 

Saro’s grandfather passed away a few years ago. Saro dedicated a short film he produced in his grandfather’s memory in Armenia.  "After Water There is Sand," has been screened at several International film festivals.

Along with Armenia, Saro has also directed and filmed internationally, in Cuba, France, Lebanon, Mexico and India. He holds a Master’s Degree in Fine Arts from the University of Columbia and has taught cinematography and directing at the New York Film Academy.

Recently Saro added to his accomplishments as a screenwriter, director and cinematographer, his authorship of a book titled “Tim and Robot”. Saro introduces his book in the first paragraph of his the preface he wrote, and says: “I embarked on this journey to write this book shortly after the Supreme Court decided to overrun Roe v. Wade in Dobbe v Jackson on June 2 2022. The ruling handed down by the conservative majority in the Supreme Court, many of whom were newly appointed seemingly for the very purpose of dismantling this right that had been afforded American citizens for nearly 40 years. This ruling was so shocking and disappointing to me, at that very moment, it compelled me to try to do something, beyond voting, irrespective of whether I had any impact or not.”

“Tim and Robot”, a Spiritual Agnostic’s Guidance to a Newly Formed Consciousness” by Saro Varjabedian retails on Amazon.com.