Առաւօտ լուսոյ - Ներսէս Շնորհալի

 Արմենակ Եղիայեան իր ընթերցող բարեկամներուն կը յաղորդէ հետեւեալը՝

«Սիրելի՛ բարեկամներ,

          Անցած չորեքշաբթի ստացաք «Առաւօտ լուսոյ» խորագրեալ յօդուածս, ինչպէս նաեւ Ներսէս Շնորհալիի քերթուածին երկու տուները՝  վեց տող: (http://vhapelian.blogspot.com/2023/10/aravod-looso_6.html)

           Այսօր կը ստանաք այդ քերթուածին բոլոր 36 տուները՝ գրաբար եւ աշխարհաբար միատեղ:

           Այս բացառիկ ստեղծագործութիւնը, որ աղօթք մըն է միաժամանակ, հազար տարի լուսաւորած է մեր ազգին միտքն ու հոգին եւ անսայթաք առաջնորդած է մեզ:

           Այսօր, աւելի քան երբեք ազգովին՝ պետական այրերէն մինչեւ յետին ռամիկն ու շինականը, ծերն ու երիտասարդը անխտիր, պէտք ունինք անոր լոյսին, հետեւաբար շարունակենք ապաւինիլ անոր՝ մեր ամէնօրեայ ընթերցումներով. անով սկսինք մեր օրը:

           Քաջաբար ու հետեւողականօրէն լծուեցէք այդ ընթերցումին եւ շուտով պիտի նկատէք այն խոր կապը, որ ձեր մէջ պիտի յառաջանայ անոր հանդէպ, պիտի զգաք նաեւ այն հոգեպարար  շնորհը, որ ան պիտի պարգեւէ ձեր առօրեային ու ամբողջ կեանքին:

          Ողջ լերուք, եւ Տէր ընդ ձեզ:»

Առաւօտ լուսոյ                      Ներսէս Շնորհալի
Առաւօտ լուսոյ,		Լուսաւո՛ր առաւօտ,
Արեգակն արդար,		Արդար արեգա՛կ,
Առ իս լոյս ծագեա:		Իմ վրաս լոյս ծագեցուր:
Բըղխումն ի Հօրէ,		Հօրմէ՛ բխած,
Բըղխեա ի հոգւոյս		Բխեցուր հոգիիս էջ
Բան քեզ ի հաճոյս:		Խօսք` քեզի հաճելի:
Գանձդ ողորմութեան,		Գա՛նձդ ողորմութեան,
Գանձիդ ծածկելոյ		Ծածուկ գանձիդ
Գըտող զիս արա:		Գտնո՛ղն ըրէ զիս:
Դուռն ողորմութեան		Ողորմութեան դուռը
Դաւանողիս բաց,		Դաւանողիս առջեւ բա՛ց,
Դասեցո վերնոցն:		Դասէ՛ վերիններուն հետ:
Երրեակ միութիւն,		Եռեա՛կ ﬕութիւն,
Եղելոց խնամող,		Արարածները խնամո՛ղ,
Եւ ինձ ողորմեա:		Ինծի՛ ալ ողորմեա:
Զարթիր, Տէր, յօգնել,		Զարթի՛ր, Տէ՛ր, օգնելու,
Զարթո ըզթմրեալս,		Արթնցուր թմրածները,
Զուարթնոց նըմանիլ:		Որ հրեշտակներուն նմանին:
Էդ Հայր անսկիզբն,		Անսկի՛զբ է Հայրը,
Էակից Որդի,		Գոյակի՛ց է Որդին,
Է միշտ սուրբ Հոգի:		Է ﬕշտ Սո՛ւրբ Հոգին:
Ընկալ զիս, գըթած,		Ընդունէ՛ զիս, գթա՛ծ,
Ընկալ, ողորմած,		Ընդունէ՛, ողորմա՛ծ,
Ընկալ, մարդասէր:		Ընդունէ՛, մարդասէ՛ր:
Թագաւոր փառաց,		Թագաւո՛ր փառքերու,
Թողութեանց տուող,		Թողութիւններ տուո՛ղ,
Թող ինձ զյանցանս:		Ներէ ինծի յանցանքներս:
Ժողովող բարեաց,		Ժողովո՛ղ բարիքներու,
Ժողովեա եւ զիս		Ժողովէ և զի՛ս
Ժողովս անդրանկաց:		Առաջիններու ժողովին մէջ:
Ի քէն, Տէր, հայցեմ,		Քեզմէ կը հայցեմ, Տէ՛ր,
Ի մարդասիրէդ,		Մարդասէրէ՛դ,
Ինձ բժշկութիւն:		Ինծի բժշկութիւն:
Լեր կեանք մեռելոյս,		Եղիր կեա՛նք` ﬔռեալիս,
Լոյս խաւարելոյս,		Լո՛յս` խաւարեալիս,
Լուծանող ցաւոյս:		Վերացնո՛ղ` ցաւերուս:
Խորհրդոց գիտող,		Խորհուրդներու՛ գիտակ,
Խաւարիս շնորհեա		Խաւարիս շնորհէ
Խորհուրդ լուսաւոր:		Խորհուրդ լուսաւոր:
Ծնունդ Հօր ծոցոյ,		Հօր ծոցի ծնո՛ւնդ,
Ծածկելոյս ստուերաւ		Ստուերով ծածկուածիս վրայ
Ծագեա զլոյս փառաց:		Ծագեցու՛ր լոյսը փառքերուդ:
Կենարար փրկիչ,		Կենարա՛ր փրկիչ,
Կեցո զմեռեալս,		Ապրեցու՛ր ﬔռնողս,
Կանգնեա զգլորեալս:		Կանգնեցո՛ր գլորուողս:
Հաստեա հաւատով,		Ամրացուր հաւատքով,
Հաստատեա յուսով,		Հաստատէ յոյսով,
Հիմնեցո սիրով:		Հիﬓէ սիրով:
Ձայնիւս աղաչեմ,		Ձայնովս կ'աղաչեմ,
Ձեռօքս պաղատիմ,		Ձեռքերովս` կը պաղատիմ,
Ձիր բարեաց շնորհեա:		Բարիքներու պարգեւը շնորհէ:
Ղամպարամբ լուսոյ,		Լուսաւոր ջահովդ,
Ղեկավար ճարտար,		Ճարտա՛ր առաջնորդ,
Ղօղեալս ամրացո:		Լողորդս փրկէ[1]:
Ճառագայթ փառաց,		Ճառագա՛յթ փառքի,
Ճանապարհ ինձ ցոյց,		Ճանապարհ ցոյց տուր ինծի`
Ճեպել[2] ի յերկինս:		Փութալու դէպի երկինք:
Միածինդ հօր,		Հօր միածինդ,
Մոյծ զիս յառագաստ		Մտցո՛ւր զիս առագաստը
Մաքուր հարսանեացդ:		Մաքուր հարսանիքիդ:
Յորժամ գաս փառօք		Երբ որ գաս փառքով
Յահագին աւուրն,		Ահեղ դատաստանի օրը,
Յիշեա զիս, Քրիստոս:		Յիշէ՛ զիս, Քրիստո՛ս:
Նորոգող հնութեանց,		Նորոգո՛ղ հնութիւններու,
Նորոգեա եւ զիս,		Նորոգէ՛ զիս ալ,
Նորոգ զարդարեա:		Նորով[3] զարդարէ:
Շնորհատու բարեաց,		Շնորհատո՛ւ բարիքներու,
Շնորհեա զքաւութիւն,		Շնորհէ՛ քաւութիւն,
Շնորհեա զթողութիւն:		Շնորհէ՛ թողութիւն:
Ուրախացո, Տէր,		Ուրախացո՛ւր, Տէ՛ր,
Ոգւոյս փրկութեամբ,		Հոգիիս փրկութեամբ,
Ոյր վասն[4] եմ ի սուգ:		Որ սուգի մատնած է զիս:
Չար մշակողին,		Չար մշակողին,
Չար սերմանց նորին		Անոր չար սերﬔրուն
Չորացո զպըտուղն:		Պտուղը չորցո՛ւր:
Պարգեւիչ բարեաց,		Պարգեւի՛չ բարիքներու,
Պարգեւեա իմոց		Պարգեւէ իմ
Պարտեացս թողութիւն:		Պարտքերուս թողութիւն:
Ջուր շնորհեա աչացս,		Ջո՛ւր շնորհէ աչքերուս,
Ջերմ հեղուլ զարտօսր,		Որ ջերմ արցունք հեղեն՝
Ջնջել զյանցանս:		Ջնջելու յանցանքներս:
Ռետինդ[5] քաղցու,		Քաղցր հոյզովդ
Ռամ հոգւոյս արբո,		Ռամիկ[6] հոգիս յագեցուր,
Ռահ ցոյց ինձ լուսոյ:		Լուսաւոր ուղի ցոյց տուր ինծի:
Սէր անուն Յիսուս,		Սէր անուն Յիսուս,
Սիրով քով ճըմլեա		Սիրովդ ճմլէ
Սիրտ իմ քարեղէն:		Իմ քարացած սիրտս:
Վասըն գըթութեանդ,		Շնորհիւ գթութեանդ,
Վասն ողորմութեանդ,		Շնորհիւ ողորմութեանդ`
Վերստին կեցո:		Վերստի՛ն ապրեցուր:
Տենչալւոյդ տեսլեամբ		Տենչալիիդ տեսքով
Տուր ինձ յագենալ,		Ձգէ ինծի յագենալ,
Տէր Յիսուս Քրիստոս:		Տէ՛ր Յիսուս Քրիստոս:
Րաբունդ երկնաւոր,		Ուսուցի՛չ երկնաւոր,
Րոտեա զաշակերտս		Աշակերտդ միացուր
Րամից երկնայնոց:		Երկնայիններու երաﬕն:
Ցօղ արեան քո, Տէր,		Արիւնիդ ցօղը, Տէ՛ր,
Ցօղեա ի հոգիս,		Ցօղէ՛ հոգիիս մէջ,
Ցընծասցէ անձն իմ:		Որպէսզի ցնծայ անձս:
Իիւծեալըս մեղօք		Մեղքերէն հիւծածս
Իիւծեալ աղաչեմ,		Հիւծեալ կ'աղաչեմ`
Իիւսել ինձ բարիս:		Հիւսէ՛ մէջս բարին:
Փրկիչ բոլորից,		Փրկի՛չ բոլորի,
Փութա զիս փրկել		Փութա՛ փրկել զիս
Փորձութեանց մեղաց:		Փորձութիւններու ﬔղքերէն:
Քաւիչ յանցանաց,		Քաւի՛չ յանցանքներու,
Քաւեա զօրհնաբանս՝		Քաւէ՛օրհնաբանող(ի)ս(մեղքերը)`
Քեզ երգել զփառս:		Քեզի փառք երգելու:

 

---

[1] Ղօղել = լողալ: Ղօղեալ = լողորդ: 

Կարելի  է փոխաբերաբար հասկնալ նաեւ՝ մեղքերու մէջ լողացող:

Նկատել, թէ ինչպէ՛ս նաւ ու նաւաստի,  փրկուելու համար փորձանքէ,  կը դիմէին դէպի Աղեքսանդրիոյ փարոսի լոյսը:

[2] Ճեպել = փութալ, արտորալ, աճապարել

[3] Այսինքն իմ մէջս տեղ գտած հինը, հնոտին  փոխարինէ նորով:

[4] Կամ՝ վասն որոյ... որուն համար, որուն պատճառով (սուգի մէջ եմ).  ան գոհ չէ իր հոգեվիճակէն, որուն փոփոխութիւնը կը խնդրէ:

[5] Ռետին= հոյզ, դեղ, բալասան

[6] Ռամ= ռամիկ, hասարակ, գռեհիկ

Remembering Reverends Ardashes Kerbabian and Manasseh Shnorhokian.

Vahe H. Apelian

 

Armenian Evangelical World Council. First row from left to right: Rev. Albert Paytyan, Rev. Dr. Haoutune Selimian, Rev. Dr. Vahan H. Tootikian, Dr. Nazareth Darakjian, Mr, Zaven Khanjian and Rev. Joel Mikaelian. Second row from left to right: Rev. Calvin Sagherian, Rev Hendrik Shanazarian, Rev. Dr. Rene Leonian and Rev. Hovhaness Hovsepyan

I did not know that there was a Sunday in October, the Armenian culture month, that is singled out for  appreciatng the Armenian Evangelical ministers. Obviously, I had missed making a note of this well-deserved appreciation. 

Today, in the bulletin at the Armenian Church of the Martyrs in Worcester, MA, I read the following.

“By the decision of the Armenian Evangelical World Council, the Armenian Evangelical ministers’ Sunday was changed from the Second Sunday of October to the last Sunday of October. The change was made because that Sunday is Holy Translators’ Sunday. Thus, this year the Ministers’ Appreciation Sunday will be observed on Sunday October 29. The proposal is to devote a part of the Morning Worship Service to acknowledge the church’s gratitude to its past and present ministers for their faithful ministry. 

It is important the part of the specific segment of the service may be led by one of the deacons or lay leaders of the church. At the Church of the Armenia Martyrs, it was Steven Papazian, who is the moderator of the church, who led the responsive reading: 

Dedicated to the Appreciation of Ministers

(L-Leader, P- People, J-Unison

L:  “Remember your leaders who spoke the word of God to you. Consider the outcome of their way of life, and imitate the faith.” (Hebrews 13:7) Almighty God, Who knows the strong and tender ties which bind us, and Who understands the precious memories we cherish, we consecrate our grateful devotion to You on this Ministers’ Appreciation Sunday.

P: We thank You for the precious heritage of our church, and for its loyal ministry. 

L: In remembrance of those ministers, who have served our church and have provided spiritual leaderhip but are now gone to join the church Triumphant, we thank You, O Lord.

P: We thank you for our present minister (s) and his (their) faithful ministry.

L: Gracious Lod, today as we acknowledge our gratitude to You and Our appreciation to our past and present, active and retired ministers, grant that we may consecrate ourselves anew to the continued service to You and human kind.

U: Lord, unite and strengthen us in Your love, and bind us together for the edification of Christ’s church and for the advancement of you Kingdom. In Jesus’s name. Amen,

***

We started attending the Church of the Armenian Martyrs (Հայ Մարտիրոսաց Եկեղեցի), right after we moved to Worcester, MA during the fall of 2018. Of the ministers who have served this church but are no more with us, I relate to the following two. Rev. Ardashes Kerbabain, who was a native son, born and raised in Keurkune, Kessab and is related to our family. The other is Rev. Manasseh Shnorhokian, who was the Christian ethics teacher of our Armenian Evangelical College, high school graduating class in 1965. 

Our current pastor is Rev. Avedis Boynerian.

From the church's archives Rev. Ardashes Kerbabian at the baptismal of Margaret Rose Wynter. 

With Rev. Manasseh Shnorhokian at the Armenian Home for the Aged f
athers' day picnic in NJ