Արխիւային՝ Նախագահ Թրամփի The State of the Union զեկոյցը

 Նախագահ Թրամփին, երկրին վիճակին մասին զեկոյցին առթիւ գրուած, Արա Մխսեանին այս բանաստեղծութեան Անգլերէնի թարգմանութիւնը դժբախտաբար պիտի արժեզրկէ այս շատ տեղեն եւ դիպուկ բանաստեղծութիւնը՝ մեր լեզուին հարուստ բառամթերքին եւ Արա Մխսեան-ին. Հայերէն լեզուին բացառիկ հմտութեան շնորհիւ։ Վաhէ Յ Աբէլեան

Այս իրիկուն ճշմարտութիւնը զեղծուեցաւ

անկեղծութիւնը խարդաւանուեցաւ

ազնուութիւնը վարկաբեկուեցաւ

փափկասրտութիւնը արհամարհուեցաւ

բարեգործութիւնը ծանակուեցաւ

անխղճութիւնը փառաբանուեցաւ

յելուզակութիւնը օրինականացուեցաւ

ոճրագործութիւնը դրուատուեցաւ

խաբէութիւնը խրախուսուեցաւ

Այս բոլորը այս իրիկուն՝ երկու ժամուան պարփակին մէջ

Արա Մխսեան

 

 

 

The rebellious poet of the orphan generation, Antranig Zarougian

Բնագիրը կցուած է։ Jemaran’s 95^th anniversary is being celebrated. Its official founding date is March 3, 1930.  The celebration reminds me of what would have been, one of its first generation’s most prominent student, Antranig Zarougian. But he was expelled from the school ostensibly because of his rebellious and unruly nature. The attached is my translation of Garo Armenian’s posting about Antranig Zarougian he posted on his Facebook page on November 22, 2015. Vaհe H Apelian

“Antranig Zarougian – Antranik Tsarukian -  was the rebellious poet of the orphan generation, whose entire poetic legacy is summarized today in two thin poetry collections: the first, "Sails - Arakastner" (1939), and the other, "Letter to Yerevan – Tought ar Yerevan" (1945). Both were published in Aleppo, and both radiated poetic ferver. Zarougian also had a number of unpublished poems left out of "Sails" that never saw the light of day. At the time, he also began writing a long poem entitled "Saint Mesrop", only one part of which was published in the Aleppo "Arevelk" yearbook (I think in 1947).

His "Letter to Yerevan" was an unprecedented phenomenon in our literature. Hagop Oshagan ranked it on a par with Shahan Shahnour’s novel “The Retreat Without Song” and just as unprecedented. ​​Oshagan wrote a 120-page long monograph by, in his customary clustered hand writing, dedicated to this powerful literary work by the young poet. Oshagan titled his work “A Testimony” and wrote it in Jerusalem in November 1945, immediately after the reading “Letter to Yerevan”. Both, Zarougian’s work and Oshagan’s analysis are very relevant today from the perspective of understanding the evolution and destiny of the Armenian letter in the Diaspora and in interpretating  for crystallizing the imperatives of our future.

In the fifties, Andranik Zarougian had already settled in Beirut and began publishing the weekly "Nayiri", continueing the literary legacy of the monthly "Nayiri", which Zarougian had founded in Aleppo with the collaboration of a group of like-minded friends. During the monthly’s post-war years, it became the literary guiding pole for an entire generation. 

The weekly "Nayiri" was naturally different from its predecessor. Its connection with our people was more direct and more frequent. The intricate problems of our public life were summarized in its pages, often with great outbursts.

The editorial office of "Nayiri" was a beehive of writers and book lovers. Yetvart Boyadjian, Boghos Snabian, Jirair Attarian and many others were always there. Those informal gatherings were unparalleled moments of heated discussions around Antranig Zarougian’s editorial desk and under his inimitable "chairmanship." And for us, still freshmen from Jemaran, those meetings were a second school. There we would discover the active instincts of literary inclination. 

Zarougian’s words, seasoned with his witty stories, were always magical and educational. 

It is now that I realize that an entire culture that, the power of the living word, was being thrusted onto our growing consciousness day by day, and it was the Diaspora that was being perpetuated with its intricately woven forms and with a wonderful fatherhood. "

Garo Armenian fondly remembers Antranig Zarougian, who was expelled from Jemaran, the same school Garo Armenian attended. In his book “The Greats and the Others”, Zarougian has made a point that one day he may write about the reason/s as to why he was expelled from Jemaran after attending it for a good number of years as the promising lad from Aleppo. He apparently never wrote about it. There seems to be no record as to why Antranig Zarougian was expelled.

Those interested to read about Antranig Zarougian meeting his teacher Nigol Aghpalian for the last time, as he was being told to leave the school, may read Antranig Zarougian reminiscing his last meeting in the attached link (note 2).

                                             ***

Note 1. The picture of Antranig Zarougian is from Tzolag Hovsepian’s album “Familiar Faces” (page 83). Tzolag Hovsepian was a professional photographer but he did not claim ownership of the pictures of the “familiar faces” he took, claiming that they belong to the Armenian nation. The picture is taken along the Mediterranean coast in Beirut.

Note 2. Segment 5: Levon Shant and Nigol Agphalian: Ideology

http://vhapelian.blogspot.com/2020/03/levon-shant-and-nigol-aghpalian-ideolgy.html

                                                        *****

Բնագիրը՝  " Որբերու սերունդին ըմբոստ բանաստե՛ղծն էր ան, որուն քերթողական ողջ աւանդը այսօր կ՚ամփոփուի երկու վտիտ քերթողագրքերու մէջ. առաջինը՝ «Առագաստներ» (1939), իսկ երկրորդը՝ «Թուղթ առ Երևան» (1945)։ Երկուքն ալ լոյս տեսած՝ Հալէպի մէջ և երկուքն ալ բանաստեղծական խօսքի թէժ հուրերո՛վ ճառագայթող։ Ծառուկեան ունէր նաև շարք մը անտիպներ «Առագաստներ»էն դուրս մնացած, որոնք երբեք լոյս չտեսան, և սկսեր էր գրել երկարաշունչ բանաստեղծութիւն մը՝ «Սուրբ Մեսրոպ» խորագրով, որուն մէկ հատուածը միայն հրատարակուեցաւ Հալէպի «Արևելք» տարեգրքին մէջ (կարծեմ 1947-ին)։ 

Իր «Թուղթ առ Երևան»ը աննախընթաց երևոյթ էր մեր գրականութեան մէջ։ Յակոբ Օշական զայն դասեց Շահան Շահնուրի «Նահանջը Առանց Երգի» վէպին համահաւասար և -- նոյնքան աննախընթա՛ց – ան գրեց 120 օշականեան խիտ էջերու ծաւալով մենագրութիւն մը նուիրուած՝ երիտասարդ բանաստեղծի այս հզօր երկին։ Օշականի այս գործը կը կրէ «Վկայութիւն Մը» խորագիրը և գրուած է Երուսաղէմի մէջ 1945-ի նոյեմբերին, «Թուղթ առ Երևան»ի ընթերցումէն անմիջապէս ետք։ Թէ՛ Ծառուկեանի երկը և թէ՛ Օշականի վերլուծականը մեծ այժմէութիւն ունին այսօր Սփիւռքի գիրն ու ճակատագիրը հասկնալու, զանոնք ճիշտ մեկնելու և մեր վաղուան հրամայականները բիւրեղացնելու տեսակէտէն։ 

Յիսունական թուականներուն, Անդրանիկ Ծառուկեան արդէն հաստատուեր էր Պէյրութ և սկսեր էր հրատարակել «Նայիրի» շաբաթաթերթը, որ կը շարունակէր գրական աւանդը «Նայիրի» ամսագրին։ Այս վերջինը ինք հիմնեց Հալէպի մէջ խումբ մը գաղափարակից ընկերներու գործակցութեամբ և յետ-պատերազմեան այդ տարիներուն ան դարձաւ գրական խօսքի քաշողական բևեռը ամբողջ սերունդի մը։ Շաբաթաթերթ «Նայիրի»ն բնականաբար տարբեր էր իր նախորդէն։ Անոր կապը մեր ժողովուրդին հետ աւելի անմիջական էր և աւելի յաճախակի։ Անոր էջերուն մէջ հանրագումարի կու գային մեր հասարակական կեանքի կնճռոտ խնդիրները յաճախ մեծ պոռթկումներով։ 

«Նայիրի»ի խմբագրատունը մեղուաբոյնն էր գրողներու և գրասէրներու։ Հոն էին միշտ Եդուարդ Պոյաճեանը, Պօղոս Սնապեանը, Ժիրայր Աթթարեանը և շատ ուրիշներ։ Անպաշտօն այդ հաւաքները բուռն քննարկումներու անզուգական պահեր էին Անդրանիկ Ծառուկեանի խմբագրական գրասեղանին շուրջ և իր անկրկնելի «ատենապետութեամբ»։ Իսկ մեզի՝ դեռ ճեմարանական նորերուս համար այդ հանդիպումները երկրորդ դպրոց մըն էին։ Հոն մենք գիւտը կ՚ընէինք գրական բեմի գործօն բնազդներուն։ Ծառուկեանի խօսքը իր սրամիտ պատումներով համեմուած՝ միշտ մոգական էր և դաստիարակիչ։ Հիմա կ՚անդրադառնամ, որ ամբողջ մշակոյթ մըն էր, որ ապրող խօսքի ուժականութեամբ օրը-օրին կը յանձնուէր մեր աճող գիտակցութեան և Սփիւռքն էր, որ ինքզինք կը մշտնջենաւորէր իր մանուածապատ ձևերով և հրաշալի հայրութեամբ մը։ "

Կարօ Արմենեան

Նոյեմբեր 22, 2015

 

Shant and Nigol: Zarougian's “Unlike Twins" remembered

"Հակադիր Երկուորեակներ"

"Unlike Twins - Հակադիր Երկուորեակներ": Nigol Aghpalian and Levon Shant

The chapter is titled “Unlike Twins” (Հակադիր Երկուորեակներ) where Antranig Zarougian paints a fascinating tale of a student’s - his -impression and a grown-up man’s appreciation of these two famed educators, Nigol Aghpalian and Levon Shant, who toiled side by side in the famed Jermaran of Beirut. The narration also gives a glimpse of the norms and values prevailing when these two educators pooled their knowhow and efforts in educating a cadre of Armenian students, naturally including Antranig Zarougian as one of their rebellious students. 

Levon Shant's, a Western Armenian, actual name is Levon Seghpossian (Nahashbedian), was born in Constantinople, in 1869, and passed away on November 29, 1951. While Nigol Aghpalian, an Eastern Armenian, was born in Tbilisi in 1875  died also in Beirut, on August 15, 1947. 

 Students are the best judge of the characters of their teachers. Zarougian reminisces episodes that reflect the characters of these two great educators, their pedagogical methods, their ideology and their devotion to education.

Vahe H. Apelian, July 15, 2021.

Segment 1: Levon Shant and Nigol Aghbalian: Contrasting Twins

http://vhapelian.blogspot.com/2019/12/levon-shant-and-nigol-aghpalian-no-1.html

Segment 2: Levon Shant and Nigol Aghpalian: Contrasting Twins

http://vhapelian.blogspot.com/2020/02/levon-shant-and-nigol-aghpalian-no-2.html

Segment 3: Levon Shant as an Educator

http://vhapelian.blogspot.com/2020/02/levon-shant-and-nigol-aghpalian-no-3.html

Segment 4: Levon Shant and Nigol Aghpalian: Anectordes

http://vhapelian.blogspot.com/2020/02/levon-shant-and-nigol-aghpalian.html

Segment 5: Levon Shant and Nigol Agphalian: Ideology

http://vhapelian.blogspot.com/2020/03/levon-shant-and-nigol-aghpalian-ideolgy.html

Emotional Debates: We are, in many respects, of two minds

A passage from The Trials of Gabriel Fernandez, a 2020 documentary about an eight-year-old boy who was killed from abuse. The narrator spoke about American dichotomy. The most liberal state, California has the largest death row and America as a whole struggles with upholding American citizen’s unalienable right for life but also put the person to death.  It reminded me of the emotional debate Americans are experiencing. Vahe H  Apelian

“California has the largest death row in the U.S. There are 740 people on California’s death row, and Southern California is currently sentencing more people to death than any part of the country.

In essence, the U.S. is the only western democracy that still has death penalty. It continues to pose a significant moral dilemma for the country.

We are, in many respects, of two minds because this is the country of great opportunity, of respect for humanity and at the same time, it’s a country that is highly punitive. The better angels of our nature want to get rid of death penalty. They have not prevailed.

We are a country of mercy, and we are a country of vengeance, and we live with both at the same time. 

California has the system where it can’t just be a murder, it has to be a murder special circumstance. Gruesome cases are really hard to decide and you’re going to have jurors who believe that this person should not be killed. Jurors has a choice. They have choice between life without a possibility of parole and the death penalty. And when it gets down to a person who does not think that a defendant should die, and jurors who think we have to kill this person in order to protect the society, you have extraordinarily emotional debates.

In the penalty case, deciding to have the person killed or prisoned for life, the instructions given to the jurors were different. The standards were different. 

At the stage, it just came down to personal beliefs and personal preferences. "

Not to dismiss the oceans remark

Vahe H Apelian

 

Regarding the Zelensky-Trump debacle, a reporter noted that Zelensky has repeatedly pointed out that the U.S., under the Biden administration provided substantial aid to Kyiv. But it is Ukrainian soldiers who did and do the fighting on the front lines to stop Russian aggression that poses a threat to all of Europe, which runs counter to the U.S. interests. Furthermore, he claimed that “Zelenskyy later said that under war, "everybody has problems, even you" and that the U.S. would feel the war "in the future."

But it was not quite like that. Zelensky said the following, “You have nice ocean and don't feel now, but you will feel it in the future". That remark angered Trump who said, "Don't tell us what we're going to feel. We're trying to solve a problem. Don't tell us what we're going to feel."

Geography has favored the United States. It is flanked by two great oceans, on the East by the Atlantic Ocean and on the West by the Pacific Ocean. Even though U.S. has its own immigration issues, but strong man like Erdogan has not thus far threatened it by opening the flood gates of immigrants pouring onto it, as Erdogan did, exacting from West Europe major concessions. On its north and south, its neighbors have not been warring as European states were during the two great wars.

Consequently, isolationism became natural for the U.S. For the longest time FDR could not even interfere on behalf of Winston Churchill caught in frenzy of the “European War”. However, things changed. The spread of Nazism, the Pearl Harbor attack,  the growing might of the Soviet Union changed the political equation necessitating U.S. and England work hand in hand with the Stalinist Russia until, in Churchill’s words, a great curtain descended upon Europe.

After the second world war, the “Domino” theory became the foreign policy theory of the U.S., according to which the “fall” of a noncommunist state to communism would precipitate the fall of noncommunist governments in neighboring countries. Eisenhower is credited to have described the theory during a news conference on April 7, 1954, when referring to communism in Indochina. But the U.S. diligently exercised the cautionary policy right after the WWII. Unlike the Paris Peace Conference convened in January 1919 at Versailles just outside Paris, that imposed harsh terms on the defeated Germany, the U.S. took upon itself rebuilding the defeated Germany in the aftermath of WWII, fostering ideological and commercial ties. The U.S. also adopted the same policy dealing with Imperial Japan it defeated.

The results of the wise and benevolent policies of the U.S. resulted in the post WWII Pax Americana, that seems to be experiencing serious stresses that are threatening to tear the alliance apart from its seams. It is not communism any more but a variant of “Lebensraum”, meaning "living space.”

Does Zelensky’s remark have any merit, given the ICBM, the intercontinental ballistic missiles have rendered geography pretty much irrelevant and MAD, the mutually assured destruction, became the deterrent?

The 21th century witnessed the birth of BRICS. According to Wikipedia BRICS is an informal intergovernmental organization consisting of ten countries—Brazil, Russia, India, China, South Africa, Egypt, Ethiopia, Indonesia, Iran and the United Arab Emirates. The term is made by the initials of the first countries listed. It is the counterpart of G7, which, according to Wikipedia is an informal grouping of seven of the world's advanced economies, including Canada, France, Germany, Italy, Japan, the United Kingdom, and the United States, as well as the European Union.

 G7, unlike NATO, may be informal, whatever the term “informal” implies. But countries engaged in economic cooperation cannot endure if not backed by military might both as a deterrent and for safeguarding markets.

At present, the U.S. of America has a southern neighbor - Brazil -  a member of the “informal” BRICS organization that represents over 3.3 billion people, which is more than 40% of the world's population. In my view, that would have been unthinkable a few decades ago.

 Yes, the oceans no longer can guarantee a splendid isolation, for the U.S.

It behooves the citizens of the U.S. and hence its government not to dismiss what Zelensky said that "You have nice ocean and don't feel now, but you will feel it in the future”. Let us be mindful that a more congested world is awaiting us and yes, U.S. may experience immigrant surges in ways it has not experienced before, and its southern neighbors may not be any longer open markets for merchandizing and manufacturing U.S. goods. 

 

 

  

 

 

Staging the last Chapter for the long struggle of independence

 Vaհe H Apelian

The last chapter of the Armenian history is being played out. Chapters are not only read but also are played, be it on a stage in a theater or on this planet. Much like any book, be it a novel or a play, the last chapter distills the story. That is where we are, at the last chapter of the Armenian statehood. We either close the book for a free, independent and democratic Armenia, or keep it open with an unfinished chapter for the upcoming generations to continue its narration.

This last chapter is titled “Free the Armenian hostages”. Naturally it is about the abducted Republic of Artsakh officials and other Armenian prisoners languishing in prisons in Baku. I do not believe that there is an Armenian who is not concerned about their welfare and fate. 

The issue in staging the last chapter is following. Who will direct the play's last stage? Will it be the prime minister Nikol Pashinyan and its government?  Or will it be the Armenian nation, spread across the globe.

On Sept. 19, 2023, Azerbaijani unleashed its second offensive in three years.  On September 23, 2023, the Republic of Artsakh signed its capitulation and dissolution by January 1st, 2024. Within 10 days, 120,000 Armenians fled Nagorno-Karabakh and found refuge in neighboring Armenia.

Five hundred and twenty and four (524) days have elapsed since that infamous day and eight former officials of the Republic of Artsakh who were abducted and taken as prisoners remain languishing in prisons in Baku. 

Today, on February 28, 2023, for the very first time the foreign minister of Armenia Ararat Mirzoyan brought their state, their plight, and their sham trial to the attention of the world.

Naturally Ararat Mirzoyan, as the FM of Armenia, would not have released his lengthy statement (see below) about the plight, the physical and the emotional attrition of the abducted Artsakh Armenian officials and their sham trial to the attention of the world, without the approval of the PM Nikol Pashinyan. 

It is understood that the foreign ministry, as Wikipedia notes, “is the highest government department exclusively or primarily responsible for the state's foreign policy and relations, diplomacy, bilateral, and multilateral relations affairs as well as for providing support, including consular services, for a country's citizens who are abroad. The entity is usually headed by a foreign minister or minister of foreign affairs (the title may vary, such as secretary of state who has the same functions). The foreign minister typically reports to the head of government (such as prime minister or president).”

Consequently, the government of Armenia has given the green light for the Armenian ambassadors to pursue through diplomatic channels securing the release of the former Republic of Artsakh officials taken hostage and as well as other Armenian prisoners for. 

In other words, the Republic of Armenia has initiated all it can, towards securing the release of the Armenian hostages and prisoners, through diplomatic channels.

In other words, the Republic of Armenia has initiated all it can, towards securing the release of the Armenian hostages and prisoners, through diplomatic channels.

Strangely, the former FM of Armenia Vartan Oskanian, who is a fierce critic of the Nikol Pashinyan government, belittles the statement of the current FM and calls for the Prime Minister of Armenia to personally release a statement that the FM issued. Vartan Oskanian is pushing to have, the highest Armenian government official, the PM assume the task. Vartan Oskanian knows very well that Ararat Mirzoyan is PM Nikol Pashinyan’s trusted aid to run the foreign affairs of the Armenian government. Ararat Mirzoyan would not engage in any task without the PM’s approval, much like Vartan Oskanian would not have engaged without the approval of the president Robert Kocharian he served, although he was the president’s trusted aid to run the foreign affairs of Armenia.

It is imperative that the PM of Armenia does NOT lead the Armenian prisoner’s sad issue. Naturally any statement by the PM of Armenia will take the issue away from the foreign ministry and make the PM personally lead his government for securing the release of the prisoners. That would inevitably result in the PM Nikol Pashinyan and the president Aliyev making a deal. We all know what that deal entails. Making a deal between the two heads of states played in front of the globe in the White House today. The repercussions of which has a very consequential finality

How can then Armenians resolve the issue of the Armenian prisoners and still hold on to the territorial legacy from the Soviet Union or the Union of Soviet Socialist Republics.?

The only plausible way the Armenian prisoners may be released from the prisons in Baku is for the Armenian diaspora puts all its resources, lock, stock, and barrel, at the disposal of the Armenian foreign ministry and work with and under the leadership of the Armenian ambassadors. In short, if there was any time that the famed statement by Charents that “"Oh, Armenian people, your only salvation lies in the power of your unity", rings true, it is over having an unified front for the release of the Armenian prisoners.

Will Vartan Oskanian, the outspoken retired foreign minister urge the Armenians do just that, especially that he was the FM of Armenia at one time.? I doubt very much. The policy he is pursuing, even at this 11th hour is partisan and Machiavellian rather than humanitarian, and national. 

Yes, it is the Armenian nation that will have to release the Armenian prisoners from Baku, putting its resources under the only institution, among the family of nations, that we have been able to bring about, the foreign ministry of the Armenian government. Otherwise, we will remain haunted by our unwillingness to heed to Charents’s call, "Oh, Armenian people, your only salvation lies in the power of your unity," and will continue on looking for a culprit that was and is us, and no other.

                                  ***

FM Ararat Mirzoyan’s statement

The Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia continues to draw the attention of the international community, particularly of partners interested in peace in the region and valuing humanitarian principles, to the issue of the release of Armenian prisoners of war, hostages and other detained individuals held in Azerbaijan. It also highlights the staged trials against some of them, which are being conducted with gross procedural violations and clear signs of torture.

There is deep concern over the publications of photos and videos from the “trials” of 23 Armenian prisoners of war, hostages and other detainees, as well as the alarming reports from their lawyers regarding coercion, torture and the evident deterioration of their health, including that of Ruben Vardanyan, who is currently on a hunger strike.

This pattern of conduct is further substantiated by the concerns expressed by the UN Committee Against Torture, the documented cases of torture of Armenian prisoners of war reported by the Human Rights Watch and other organizations, as well as Azerbaijan’s persistent evasion of coordinated cooperation with international bodies, including the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment. The Government of Armenia continues to receive reports of the use of prohibited measures against Armenian prisoners of war, hostages and other detainees.

Armenian prisoners of war, hostages and other detainees are being unlawfully held in Azerbaijan in blatant disregard of its commitments and international obligations. Their detention and persecution constitute a gross violation of international humanitarian law and fundamental human rights. A mere listing of the relevant international multilateral documents includes the Universal Declaration of Human Rights, The International Covenant on Civil and Political Rights, The Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, Geneva Convention IV (1949) and European Convention on Human Rights.

It is evident that the Azerbaijani authorities are using this judicial spectacle as a tool for political pressure on the Republic of Armenia and for manipulation within society, given the sensitivity of the issue for every family member and the entire society.

It is particularly noteworthy that these processes are taking place amid the continued propaganda of ethnic hatred against Armenians in Azerbaijani media.

Above everything and first of all, the comprehensive settlement of any conflict includes preparing peoples for peace, while the additional and artificial prolongation of unresolved humanitarian issues does not serve this purpose, to say the least, and only reduces the likelihood of such resolution. This understanding has been repeatedly emphasized during discussions with Azerbaijan, as well as on various international platforms by partners and organizations. We expect that this understanding will also prevail in the perceptions of the Azerbaijani authorities over the continuous fueling of hostility and short-term calculations.

In the absence of a final resolution to the issue, Armenia cannot remain indifferent or uninvolved therefore, and will continue to raise the matter on various platforms and in different formats, expecting solutions and positive progress. 

 

 

Շունը եւ Աշխարհի ճակատագիրը

 Այս իմ առաջին պլակս է որ տեղադրած եմ 4.3.2017-ին , Նախագահ Դրամբին առաջին նախագահութեան ընթացքին։ Բայց այժմու կը թուի ըլլալ, ինչպէս որ էր եօթը տարի, տասնեւմէկ ամիս, եւ քսանեւչորս օր առաջ, March 4, 2017-ին։ Վաhէ Աբէլեան

Պարնին կը ձգէ Ճերմակ Տունը իր ետին Նախագահ Ճորճը Պուշին հետ 

Քանի մը օրեր առաջ լրացուցի Լեւոն Շարոյեանին՝ Սիմոն Սիմոնեանին գրութեան Անգլերէն թարգմանութիւնը հատորով մը։ Սիմոնեան ընտանիքը ստանցնած է հրատարակել թարգմանութիւնը որպէս գիրք մը։ Արդէն հայերէնը լոյս տեսած է Հայաստանի մէջ։ Սիմոն Սիմոնեանի գիրքերէն մէկուն վերնագիրը՝ «Լեռ եւ ճակատագիր» է։ Ես ալ պատշաճ տեսայ որ իմ այս գրութիւնս վերնագրեմ՝ «Շուն եւ Ճակատագիր», բայց այս անգամ ակնարկս ուրիշ բան չէ եթէ ոչ աշխարհի կամ մարդկութեան ճակատագիրը։

Շունը մեր գրականութեան մէջ եւ խօսակցական լեզուին մէջ իր տեղը ունի։ Բայց մեր շուները համեստ են, ալ ուր մնաց որ աշխարհի ճակատագրին վրայ որեւէ ազդեցութիւն ունենան։ Համաստեղի մեր սիրելի Չալոն տէր չունէր։ Իրեն հոգատար մարդոց ազգին նման, ինքն ալ իր գլխուն ճարը կը նայեր։ Անոր համար մեր շուները միշտ «շան բախտ» չեն ունեցած, վկայ մեր ժողովրդական մէկ խօսքը որ Ամերիկահայ ամենէն ականաւոր գիրքերէն մէկուն վերնագիրը եղաւ՝ Բիթըր Պալաքեանին «Պլէք Տօկ Օվ Ֆէյթ», Շան Սեւ Ճակատագիրը։

Բայց Ամերիկայի կեանքին մէջ շունը տարբեր դեր ունի տրուած ըլլալով Ամերիկայի նախագահին ընտանիքին մէկ անբաժան մասը կը կազմէ։ Թերեւս անոր համար որ Նախագահ Հէրըլտ Դրումըն ըսած է որ եթէ Ուաշինկթընի մէջ բարեկամ կ՚ուզես՝ շուն մը պահէ։ Տակաւին չհանդիպեցայ Նորընտիր Նախագահ Դրամբին շանը։ Արդեօ՞ք ան բացառութիւն պիտի ըլլայ, սպասենք։ Բայց իրմէ առաջ եկող նախագահները շուներ ունէին որոնք ծանօթ էին թղթակիցներուն ոչ նուազ քան Նախագահը։ Նախագահին ընտանքին ընտրած շան տեսակը եւ մանաւանդ Նախագահին վարմունքը շունին հետ՝ մամլոյ թղթակիցները ուշադրութեամբ հետեւած են միշտ։ Երբ Նախագահ Լինտըն Պէյնս Ճանսընը՝ Սպիտակ Տան պարտէզին մէջ, իր երկու շուներուն ականչները բռնելով օդը բարձրացուց լրագրողներուն եւ իր խորհրդականներուն ներկայութեանը՝ արդէն վաւերացուցած եղաւ այն ինչ որ Նախագահին համար կ՚ըսուէր որ ան ամէն պարագաներու տակ ինզինքը ուզած է պարտադրել դիմացինին վրայ եւ սովորութիւն ըրած էր իրեն խօսակիցին դիմացը, բայց շա՜տ մօը կանգնիլ եւ իր երկար հասակով գերիշխէր դիմացինին վրայ։ Նախագահ Լինտըն Ճոնընի ունեցած շուներու տեսակը մասնաւորաբար որսորդութեան համար էին եւ այդ կրկին՝ նախագահին նախասիրութեան մասին բան մը ցոլացնէր։

Նախագահ Ճորճ Պուշի շունն ալ նուազ ծանօթ չէր։ ։ Ան այն տեսակի շուներէն էր որ տան համար սերընդագործուած են որպէս տան «պահապան» անդամ մը։ Շան անունը Պառնի էր եւ ունէր իր կայքէջը եւ իր առօրեային հետեւողները։ Պուշ ընտանիքին գուրգուրանքին առարկան էր։

Նահագահութեան շրջանը աւարտելէ ետք, Նախագահ Պուշին քով ի յայտ եկաւ գծելու իւրայատուկ տաղանդ մը եւ ան գծեց բազմաթիւ քաղաքական ղեմքերու դիմանկարները որոցմէ է Նախագահ Փութինի խիստ արտայայտութեամբ դիմանկարը։ Դիմանկարին արտայայտութեան ակնարկելով Նախագահ Պուշը հետեւեալը  պատմեց հեռատեսիլի վրայ հարցազրոյցի մը ընթացքին։ 

Երբ Փութին այցելութեան կուգայ Ամերիկա՝ Նախագահ Պուշին հետ մէկ հանդիպման, ակնարկելով  Պառնիին՝ Փութին Պուշին ըսած եղած կ՚ըլլայ՝ «այս ալ շուն կը կարծէ՞ս»։ իսկ տարի մը ետք երբ Նախագահ Պուշ կը փոխադարձէ այցելութիւնը՝ Փութին կը ներկայացնէ իր մարմնեղ շունը Նախագահ Պուշին ըսելով որ իր շունը Պառնիյէն աւելի զօրաւոր է եւ աւելի արագ կը վազէ։

Այս օրերուն Նախագահ Թրամբին կողմէ Փութինին ի նպաստ արտահայտութիւնները լուրջ տարակարծութեան պատճառ դարձած  են նոյն ինքն Հանրապետական կուսակցութեան կարգ մը հոսանքներերուն մօտ։ Պիտի չզարմանամ որ Հանրապեական կուսակցութեան որոշ անդամները - որոնք հասարակած քաղաքական աշխարհայեացքներ ունին Պուշի ազդեցիկ ընտանիքին հետ - մոռցան չեն Նախագահ Փւթինի կողնէ եղած ակնարկը Պաոնիին մասին։ Անբնական չէ որ  հոն տեսած ըլլան մտայնութիւնը մը որ ճակատագրական  կրնայ ըլլալ այս երկու գերպետութիւններուն յարաբերութեան զարգացմանը։ 

Նախագահ Թրամբը շուն չունի, ցարդ։ Պտմութիւնը ցոյց պիտի տայ  նախագահական թիւ մէկ շունի բացակայութեան հետեւանքները։

                                      Վահէ Յ. Աբէլեան