V.H. Apelian's Blog

V.H. Apelian's Blog

Friday, September 22, 2017

Clenched Fist

Clenching Fist
Vahe H. Apelian






Clenched fist is a well-known symbol for solidarity or for unity to advance causes. According to Wikipedia “A raised fist was used as a logo by the Industrial Workers of the World in 1917.” and that The symbol has been picked up and incorporated around the world by various oppressed groups.”

The symbol of the clenched fist is not new among Armenians, as well. As far as I am concerned, it first appeared on posters in Beirut, during the fiftieth anniversary commemoration of the genocide and it was the A.R.F. Zavarian Student Association who promoted the symbol in quest for justice for the Armenian Genocide. Many such posters were displayed in that decade spanning from 1965 to 1975, at the onset of the Lebanese Civil War. In 1971 the A.R.F. Zavarian Student Association organized a march to commemorate the Armenian Genocide. The clinched fist appears on the tickets issued at that occasion for fund raising. (Read "The Longest March" on this blog).


Catholicos Aram I ended his speech at the 6th Armenia-Diaspora Pan-Armenian Conference titled “Mutual Confidence, Unity, and Responsibility by quoting Hovhannes Shiraz, who has said in a poem  ” “Armenians, enough of remaining separated, like fingers; become a fist… and you will make Armenia eternal.” Hovhannes Shiraz passed away in 1984.

The call for unity in fact dates                 . In that innocuous reading poetry there was a hidden message that was revealed later. When the second letters of each sentence was read vertically, it read: “Oh, Armenian people, your only salvation is in your collective strength”. Not long after the publication of the book, Charents was put under house arrest for allegations against him that were looming long before the publication of the book. Naturally the revelation added fuel to the fire accusing him of harboring subversive nationalistic tendencies. He was later moved to prison. He passed away on the morning of November 27, 1937 in the prison’s hospital. The official cause of his was attributed to his lingering severe sickness.

Symbols of clinched fist or calls for unity have become torturous slogans, while surely they bear important message to pass on from one generation to the next. But after a quarter of century of Armenia’s independent Republic, it would be expected that such slogans would cease to be the centerpiece when the best and brightest of the Armenians world wide meet, as they did during this past 6th Armenia-Diaspora conference. Regretfully talks and speeches were heard loud and clear rather than reports on actions and programs.

Yeghishe Charents’ famous poet and its able translation by Tatul Sonentz Papazian is presented below.


ՊԱՏԳԱՄ

Նոր լույս ծագեց աշխարհին. 
Ո՞վ այդ արևը բերեց:--
Ահա ոսկյա մի արև՝ 
ճառագումով իր հրե՝ 
Այգաբացի պուրպուրե 
Նժույգների վրա հեգ՝ 
Նոր աշխարհին ու մարդուն 
Հղում է լույս զվարթուն, 
Նոր աշխարհին ու մարդուն 
Ո՜վ բերեց լույսն այս արթուն, 
Օ՜, ու՞մ ձեռքով վառվեց, ո՞ւմ, 
Հրակարմիր, հրավարս, 
Ադամանդյա լույսը այս:- 
Կքած կյանքի բեռի տակ, 
Խոր գերության ընդերքում, 
Իմաստության մի գետակ 
Հիմարության համերգում-- 
Քանի՜ տարի, քանի՜ դար 
Վկայեցիր անհերքում... 
Ափերին այն խավարտչին, 
Ուր հայրենիքն էր մեր հին,-- 
Չկա՞ր արդյոք գետ մի հորդ
Որ գերության անհաղորդ՝
Լուրթ՝ հոսելով դարից-դար՝ 
Մթության մեջ այն համառ 
Այս այգաբացն էր կրում, 
Հու՜ր այգաբացն այս հեռու՝ 
Հնուց պահած իր ջրում 
Օ՜, ըղձական այս հեռուն... 
Կքած կյանքի բեռի տակ՝ ՝
Ոգի՜, անկոր, հո՜ւր գետակ... 
Ահա վառվում է մեր նոր 
Հաղթանակի լույսը բորբ. 
Լվանում է նա հիմա 
Վառվող ոգին մեր անմահ, 
Չքնաղ արևն այդ արի, 
Վառված հրով աշխարհի... 
Չկա՜ ուրիշ արև էլ. 
Նա է միայն, որ դարեր 
Անմար՝ պիտի արևէ... 
Լույսով վառված սակայն այդ՝ 
Նժարներից հիմա մենք 
Հիմարությամբ չթափենք 
Իմաստությունն այն արար.-- 
Մեր անցյալի խորամիտ 
Էջն այն արդար ու ռամիկ՝ 

Մեծահանճար ու վարար... 

Եղիշէ Չարենց


TESTAMENT

Look! A new light ascends afar!
W
ho brought this sun to our world?
Gaze upon this golden star,
Arriving through fire,
Embracing the world, riding
Before dawn, steeds of porphyry,
Infusing light and ecstasy,
Giving to the new world and men
Lasting bliss and harmony.
And who turned on this restless light,
Opening the gates to the crimson blaze?
Tell me, what hand set the fire
To illuminate with flame-red flare and
Spirit? Who set this diamond of a light
Glaring with such glow in a
Setting darkened with blight…?
By being a bearer of life’s stress,
Lowered to the depths of slavery –
Running stream of wisdom in an
Arid plain of insanity –
How many years and centuries,
In your long, long history,
Clinging to the bare truth
By sheer will, you bore witness…?
Is there no river cresting along the
Dark banks where our homeland was?
Clamoring against serfdom,
Ever flowing through endless time
Passing through hideous darkness,
It carried the seeds of this sunrise –
Simmering visions of distant dreams
Born on its waves for eons…
Under the burden of an existence
Singed by sorrow and strife, still
A spirit alive, a stream aflame,
Lighting a new crimson torch
And hailing the coming acclaim…
Bygone embers are afire now,
Nothing dampens our radiant spirit,
Our shining star soars anew
Bright as this world on fire…
Accept the sun – the only one
For ages to come – and beyond…
Always rising, always aloft,
Clearing the skies of all grime,
Beckoning us towards justice
Scrubbed of all blemish and slime…
It cautions us with fiery plumes,
Signaling us to stand firm…
Ever present, ever bright.
Let it always remain in sight.
Issued in fire and dazzling light,
Steady hands should hold these scales
Cradling the spirit of our insight,
Lest it stumbles, dropped by us
Into a gaping, ghastly chasm …
A great phase from past attainment,
Stable and just as our people’s soul,
The sturdy mainstay of wisdom’s court.
--------------------- Yeghishe Charents
Translated by Tatul Sonentz






Thursday, September 14, 2017

Dreamy Haleb ("Yerazayeen Haleb")

Dreamy Haleb ("Yerazayeen Haleb")

«Հոգեւոր Անդաստան» Ա. Հատոր

«Հոգեւոր Անդաստան» Ա. Հատոր
Կազմեց՝ Յակոբ Քորթմոսեան
Գրախօսեց՝ Վահէ Յ. Աբէլեան

Վերջերս լոյս տեսաւ Յակոբ Քորթմոսեանի «Հոգեւոր Անդաստան» վերնագիրով գիրքին Ա. Հատորը։ Դիւրընթեռնելի տառերով, 15×24 հարիւրորդամեթր (cm) մեծութեամբ, 196 էջանոց գիրք մըն է։
Հեղինակը գիրքին սկզբնաւորութեան իր «Երկու Խօսք»ին մէջ կը յիշէ, թէ այս գիրքը «հաւաքածոյ մըն է Եկեղեցւոյ Հայրերերու եւ այլ հեղինակներու մտածումներէն ու գաղափարներէն զանազան արժէքներու մասին։» Հեղինակը հաւաքած է այդ մտածումները եւ գաղափարները, օգնելու համար ընթերցողին, որպէսզի յաղթահարէ իր առօրեայ կեանքի զանազան հոգեվիճակները։
Անկասկած որ երկար տարիներու վրայ երկարող հսկայական աշխատանքի մը պտուղն է այս գիրքը։ Օգտագործուած հեղինակներուն ընդհանուր թիւը, կազմողին հաստատումով, աւելի քան 90 է (մենք հաշուեցինք՝ 97)։ Քորթմոսեան անոնց հակիրճ կենսագրական գիծերը տուած է գիրքին վերջաւորութեան։ Անոնք կ՚երկարին երկար ժամանակաշրջանի մը վրայ, Անտուն Անապատականէն (Ղպտի Եկեղեցւոյ սուրբերէն՝ ծնած Եգիպտոս 251ին) ու Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչէն (ծնած 239ին) սկսեալ մինչեւ մեր օրերու եկեղեցական Հայրերը ինչպէս Զարեհ Արքեպս. Ազնաւորեան (վախճանած 30 Ապրիլ 2004ին) եւ Արատաւազդ Արք. Թրթռեան (ծնած Քեսապ 1930ին եւ վախճանած Անթիլիաս 2013ին)։ Մէջբերուած եկեղեցական Հայրերն ու հեղինակները միայն հայեր չեն: Գիրքը իր մէջ կ՚ընդգրկէ ամբողջ 17 դարերու վրայ երկարող եկեղեցական հայրերէն մեզի հասած իմաստութիւն եւ քրիստոնէական պատգամներ։
Վերոյիշեալ հեղինակներէն քաղուած մէջբերումները Քորթմոսեան զետեղած է տարբեր հոգեվիճակներ բնորոշող խորագիրներու տակ։ Ներկայացուած հոգեվիճակները, թիւով յիսունէ աւելի, դասաւորուած են այբենական կարգով։
Գաղափար մը տալու համար ընդգրկուած հոգեվիճակներու ու հեղինակներուն մասին պիտի փորձեմ այստեղ տալ անոնցմէ մէկ քանի որոնք կը կազմեն գիրքի մէկ հինգերորդ պարունակութիւնը: Այսպէս՝
ԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆ (Սուրբ Գրիգոր Նիւսացի, Շնուտա Գ. Հայրապետ, Զարեհ Արքեպս. Ազնաւորեան).
ԱՄՈՒՍՆՈՒԹԻՒՆ (Սուրբ Իգնատիոս, Սուրբ Գրիգոր Տաթեւացի, Պսակ Ծ. Վրդ. խորէնեան).
ԱՊԱՇԽԱՐՈՒԹԻՒՆ-ԶՂՋՈՒՄ (Սուրբ Յովհան Մանդակունի Հայրապետ, Սուրբ Յովհան Ոսկեբերան Հայրապետ, Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի, Սուրբ Գրիգոր Տաթեւացի, Սարգիս Շնորհալի Վարդապետ, Գէորգ Չէորեքճեան Կաթողիկոս, Շնուտա Գ. Հայրապետ, Զարեհ Արքեպս. Ազնաւորեան).
ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԴԷՄ ԱՊՍՏԱՄԲԻԼ (Սուրբ Կիւրեղ Աղեքսանդրացի Հայրապետ, Սարգիս Շնորհալի Վարդապետ).
ԱՍՏԾՈՅ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԵՐԿԻՒՂ (Սուրբ Աթանաս Աղեքսանդրացի, Սուրբ Անտոն Անապատական, Սուրբ Յովհան Ոսկեբերան Հայրապետ, Սուրբ Յովհաննէս Կարճահասակ, Հայր Պիմէն, Որոգինէս, Թովմաս Գեմբացի).
ԸՆՏԱՆԻՔ (Պօղոս Պատրիարք Ադրիանուպոլսեցի, Պսակ Ծ. Վրդ. Խորէնեան, Գարեգին Ա. Յովսէփեանց Կաթողիկոս, Խորէն Ա. Բարոյեան Կաթողիկոս, Եղիշէ Պատրիարք Դուրեան).
ԾԷՍ (Գարեգին Ա. Յովսէփեանց Կաթողիկոս, Թորգոմ Պատրիարք Գուշակեան).
ԿԵԱՆՔ (Սուրբ Բարսեղ Կեսարացի Հայրապետ, Գէորգ Չէորեքճեան Կաթողիկոս, Պսակ Վրդ. Խորէնեան, Գարեգին Ա. Յովսէփեանց Կաթողիկոս, Գարեգին Ա. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս, Զարեհ Արք. Ազնաւորեան, Մայր Թերեզա).
ՀԱՐՍՏՈՒԹԻՒՆ (Սուրբ Բարսեղ Կեսարացի Հայրապետ, Սուրբ Յովհան Ոսկեբերան Հայրապետ, Սուրբ Օգոստինոս Երանելի, Սուրբ Եզնիկ Կողբացի, Սուրբ Յովհան Մանդակունի Հայրապետ, Սարգիս Շնորհալի Վարդապետ).
ՀՊԱՐՏՈՒԹԻՒՆ (Սուրբ Անտոն Անապատական, Սուրբ Յովհան Ոսկեբերան Հայրապետ, Սուրբ Գրիգոր Տաթեւացի, Հայր Թորոդէոս, Սարգիս Շնորհալի Վարդապետ, Թովմաս Ագուինացի, Պօղոս Ադրիանուպոլսեցի Պատրիարք, Պսակ Ծ. Վրդ. Խորէնեան).
ՅՈՅՍ ԵՒ ՅՈՒՍՀԱՏՈՒԹԻՒՆ (Սուրբ Կիւրեղ Երուսաղէմացի Հայրապետ, Սուրբ Մակար, Սուրբ Օգոստինոս Երանելի, Սուրբ Յովհաննէս Սանդուխք, Փատրէ Փիօ, Գարեգին Ա. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս, Ներսէս Եպս. Դանիէլեան)։
Վստահաբար վերոյիշեալ հոգեվիճակներն ու անոնց հետ աղերս ունեցող մէջբերումներու հեղինակներուն անունները գաղափար մը տուած եղան ընթերցողին, գիրքին տարողութեան մասին։
Անկասկած, որ նման հաւաքածոյ մը հսկայական աշխատանքի կը կարօտի։ Այդ կ՚ենթադրէ, որ Յակոբ Քորթմոսեանը մանրակրկիտ աշխատանք տարած է խորանալով այդ եկեղեցական Հայրերու թողած գրականութեան մէջ, որմէ յաջողած է փունջ մը պատրաստել ու ներկայացնել ընթերցողին, խթանելով զինք, թեթեւցնելով անոր առօրեայ հեւքը ու նպատելով որ կարենայ յաղթահարել կեանքի անխուսափելի խոչընդոտները, քանի որ, Յակոբին խօսքով՝ «ընթերցողը պիտի նկատէ թէ բոլոր հեղինակներուն մեկնակէտը եղած է Աստուածաշունչը»։
Վստահ եմ, որ նոյն այս մեկնակէտը եղած է շարժառիթի այս գիրքի կազմութեան, գիրք որ միեւնոյն ժամանակ Յակոբ Քորթմոսեանի դաստիարակութեան ցոլացումը կը հանդիսանայ։
Քորթմոսեան ծնած ու հասակ առած է Քեսապ: Յաճախած է Անթիլիասի Կիլիկեան Կաթողիկոսութեան Ժաոանգաւորաց դպրոցը։ Անձնապէս մեծ ակնածանք ունիմ «Ժառանգաւորաց» անուանակոչութեանը հանդէպ, քանի որ այդ կը նշանակէ որ հոն ուսանողները պիտի ըլլան ժառանգորդները Հայ դարաւոր Եկեղեցիի քրիստոնէական եւ ազգային առաքելութեան։ Յակոբին կոչումը չեղաւ տանիլ իրեն յանձնուած ժառանգը որպէս կրօնական։ Ան այժմ տէրն է իր ընտանիքին եւ իր տիկնոջը հետ ծնողք՝ իրենց սիրասուն միամեայ զաւակին: Եւ այսպէս, իրեն յանձնուած ժառանգը կը տանի եւ կը բաժնեկցի որպէս հաւատաւոր աշխարհական, ինչպէս կը վկայեն այս գիրքը եւ իր հետեւողական գրառումները համացանցի վրայ խմբագրած իր էջին վրայ եւ մանաւանդ իր կենցաղը տանելու համար կեանքի ամէնէն դժուարին պատահարներէն՝ իր եղբօր 3ովակի կորուստը, որ իր մանկութեան ընկերոջ՝ Խաժակ Աբէլեանին հետ երբ որպէս պահեստային զինուոր կը ծառայէին սուրիական բանակէն ներս, անհետացան եւ տակաւին կը մնան կորսուած սուրիական պատերազմին արհաւիրքին մէջ։
Այս գիրքը հաճելի եւ դիւրասահ ընթերցանութիւն մը եղաւ։ Նման դասաւորուած գիրքերը հաճելի է ընթերցել, քանի որ իւրաքանչիւր գլուխ լիութիւն մըն է ինքնին։ Անցնող քանի մը շաբաթներու ընթացքին, իրիկունները անկողինիս մէջ, նախքան քուն անցնիլս, գլուխ առ գլուխ կարդալով լրացուցի ընթերցումս՝ հաճելի ընթերցանութեամբ մը, որ վստահաբար նոյն փորձառութիւնը պիտի պարգեւէ նաեւ որեւէ այլ ընթերցողի համար։
Գիրքը Արեւմտահայերէն է եւ պատկերազարդուած։ Կը յանձնարարեմ անոր ընթերցանութիւնը։
Հրատարակած է www.ArmenianCultural.com-ի կողմէ եւ կարելի է ապսպրել Amazon.com կայքէն կամ կապ պահելով Յակոբ Քորթմոսեանին հետ, Ե-նամակ hagop1424@gmail.com հասցէով:

Spiritual Antastan

By Hagop Kortomosian

Reviewed by: Vahe H. Apelian

Mesrob G. Kouyoumdjian’s “A Comprehensive Dictionary Armenian-English.” published in Beirut by Atlas Press (1970) defines the Armenian word Antastanռ Անդաստան, as a “piece of land”. In fact that is what the word literary means, a vast expanse. However, it has taken altogether different connotation in Armenian liturgy and literature. The word also implies mankind in the “four corners” of the earth. Taniel Varoujan, the eminent Armenia poet, has a poetry titled Antastan where, much like in the liturgy of the Armenian Apostolic Church, the poet conveys his wishes for peace and prosperity for mankind in the East, West, North and South. Therein lies my reluctance to find an appropriate synonym in English for use in presenting the book’s title in English.

“Spiritual Antastan” - Հոգեւոր Անդաստան is a scholarly work. It is a compilation of thoughts ecclesiastical fathers have shared through the past many centuries. The authors of these quotes are not necessarily Armenians, but their literary works have been translated to Armenian and constituted part of the curriculum of the education at the Seminary of the Catholicosate of Cilicia from which Hagop Kortmosian graduated. Surely, he should have carried his interest in their works well after his graduation and has kept abreast of their literary works to cite from such extensive sources over wide raging issues.

All in all, Hagop Kortomosian has quoted over 90 authors spanning from the early Christian period to modern times. He has presented a brief biography of each. He has categorized their thoughts over wide raging issues we face in our daily lives. Quoting randomly some of the states or issues among the over fifty he has categorized alphabetically, a reader will find the thoughts of these ecclesiastical fathers pertaining to: freedom, prayer, repentance; obedience and fear of God, family and parents; life, wealth, belief, pride, hope and hopelessness; the holy trinity, communion etc. Under each Hagop Kortmosian has quoted anywhere from three to over 10 sources.

The Armenian apostolic church has a unique term for seminary and the seminarians – Jarankavorats. The term means inheritors. These young boys are educated to be the inheritors of all that the Armenian Apostolic Church has stood for since its foundation right after the Armenians accepted Christianity as their state religion in 301AD. Graduates of the seminary then are offered the choice for priesthood, both celibate or married. Some espouse priesthood, others not. Hagop Kortmossian has embraced the laity as his calling. He is now married. He and his wife are the proud parents of a year old son, Hovag. Hagop carries his mission as a lay advocate of what Christianity stands for. This book is a testimony to his calling.

The book is 198 pages (6×9 inches) long. It is in soft cover. It makes for a good bedside companion to read chapter by chapter and not necessarily in order. Each chapter is an entity in itself. The book retails on Amazon.com at this address: